به گزارش خبرنگار مهر، حضور پرندگان مهاجر به خصوص گونه های نادر، در استان گلستان نعمتی است که می توان با برنامه ریزی دقیق علاوه بر حفاظت از این پرندگان به درآمد زایی گلستان هم کمک کند، اما متاسفانه عوامل مختلف مانند شکار و خشکسالی هم جان این پرندگان را به خطر انداخته و هم باعث شده تا گلستان مقصد این پرندگان نباشد.
رمضانعلی قائمی کارشناس محیط زیست گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص تالاب های مختلف استان و پرندگان مهاجر بیان کرد: ما در استان تالاب های بین المللی و غیر بین المللی و منابعی که به نوعی زیستگاه پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی هستند را داریم.
وی افزود: همه ساله این تالاب ها میزبان تعداد زیادی از پرندگان هستند که از نیم کره شمالی به مناطق جنوبی مهاجرت می کنند و ماه ها در این تالاب ها می مانند و مجددا برای جوجه آوری به وطن اصلی خود باز می گردند.
قائمی در پاسخ به اینکه چه عواملی پرنده های مهاجر را تهدید می کند، بیان کرد: با سرشماری جمعیت این پرندگان می توان نتیجه گرفت که تنها عامل تهدید این موجودات شکار نیست بلکه عوامل دیگری هم وجود دارد که هم در استان ما و هم استان های دیگر پرندگان مهاجر را تهدید می کند عواملی مانند تخریب زیستگاه های پرندگان مهاجر آبزی مثل خشک شدن شدن تالاب ها و کم شدن منابع تالابی یا استفاده بی رویه از منابع آبی تالاب ها برای کاربری های دیگر.
تغییر کاربری های نادرست زمین ها حاشیه تالاب ها تهدید است
وی افزود: این ها مسائلی هستند که باید توسط مسئولین جلوگیری شوند، از سوی دیگر، تغییر کاربری های نادرست مثل توسعه زمین های زراعتی در حاشیه تالاب ها و چرای بی رویه دام و مشخص نشدن مالکیت ها در محدوده تالاب ها به مرور باعث آسیب ها و خطرات در حاشیه تالاب های بین المللی آلماگل، آلاگل و آجی گل و تالاب گمیشان، بی بی شیروان و سایر تالاب های آب شور و شیرین در استان می شوند.
وی در ادامه افزود: نباید این را هم نادیده گرفت که استفاده بی رویه از کود و سموم کشاورزی در زمین های پیرامون تالاب ها و دشت گرگان باعث صدمه زیادی به گونه ها می شود و وقتی این مواد وارد بدن پرندگان می شود یا آنها را به طور مستقیم از بین می برد و یا کمترین اثر آن این است که تخم آنها را نابارور می کند و یا به عللی پوست آهکی آنها را نازک می کند و قابلیت جوجه آوری پیدا نمی کنند.
این کارشناس محیط زیست همچنین بیان کرد: واگذاری برخی مناطق در اطراف تالاب ها تحت عنوان زیتون کاری و توسعه برخی طرح ها و برنامه ها هم می تواند تالاب ها را تهدید کند، تالاب های بین المللی دارای حریم هایی هستند که این حریم ها باید حفظ شوند.
وی در خصوص عوامل تهدید کننده دیگر گفت: تعداد اسلحه ها زیاد است و همچنین استفاده از وسایل مختلف صید و صیادی می تواند به تالاب ها لطمه بزند.
تالاب گمیشان در حال خشک شدن است
وی تصریح کرد: وضعیت آب و هوایی کشور و کم بودن میزان بارش نیز از عوامل تاثیرگذار دیگر است، مثل تالاب گمیشان که با پایین رفتن آب دریای خزر تالاب گمیشان درحال خشک شدن است این تالاب یکی از تالاب های بین المللی ساحلی است و از طرفی دیگر یکی از تالاب هایی است که جمعیت زیادی از پرندگان کنار آبزی و آبزی را در خود جای می دهد و حالا با خشک شدن آن جمعیت زیادی از پرندگان را از دست می دهیم.
این کارشناس محیط زیست با اعلام وضعیت نامساعد تالاب گمیشان بیان کرد: از مسئولین خواستاریم که از طریق کانال کشی و پمپاژ و یا به هر طریق دیگری راهکار مناسبی را پیدا کنند تا این تالاب به وضعیت اولیه خود بازگردد.
وی در خصوص آخرین وضعیت تالاب ها بیان کرد: سرشماری رسمی پرندگان مهاجر در نیمه اول دی ماه انجام می شود زمانی که تمام جمعیت ها در ایران و مناطق پیرامون جابه جا می شوند.
مکان استقرار پرندگان مهاجر بیشتر محافظت شود
وی در ادامه درباره حفاظت از این گونه های نادر گفت: کارشناسان محیط زیست و متولیان امر باید در وهله اول مکان استقرار این پرندگان را بیش از هرجای دیگر محافظت و مراقبت کنند و تمام تلاش خود را برای حفاظت از تمام مجموعه های جانوری و گیاهی به کار گیرند از طرفی دیگر چون این منابع، منابعی چند بخشی محسوب می شوند و مردم هم به نوعی از آن بهره مند می گردند سایر دستگاه ها هم باید در زمینه حفظ و نگهداری از آن همکاری های لازم را داشته باشند.
قائمی با تاکید بر حفاظت از پرندگان مهاجر آبزی بیان کرد: منطقه ما همزمان با پرنده های مهاجر آبزی میزبان پرنده های مهاجر خشکی زی نیز مانند کوکب است که به صورت دسته جات دو یا سه هزارتایی در اطراف تالاب ها مشاهده می شوند و حفاظت از این ها را هم نباید از نظر دور داشت.
کاهش سطح آب تالاب ها محیط زیست منطقه را تهدید می کند
سید مجتبی حسینی معاون پایش و نظارت اداره محیط زیست استان گلستان هم درباره خطرات تهدید کننده پرندگان مهاجر به خبرنگار مهر، گفت: عمدتا حیات وحش ما در زیستگاه های طبیعی خودشان علاوه بر خطرات انسانی که شامل صید و شکار است در معرض خطراتی مانند خشک سالی و کم آبی زیستگاه ها نیز قرار دارند.
وی افزود: در استان ما تالاب بین المللی گمیشان وضعیت مطلوبی ندارد و آب در آن پس روی کرده، وسعت تالاب کاهش پیدا کرده است و این باعث شده که پرندگان و حیات وحش این منطقه در معرض تهدید قرار گیرند.
وی در ادامه در خصوص انواع گونه ای مهاجر در تالاب های استان بیان کرد: ما سالانه شاهد حضور بیش از 78 گونه پرنده مهاجر در تالاب های استان هستیم که در تالاب های بین المللی استان زمستان گذرانی می کنند.
حسینی تصریح کرد: از میان آنها می توان انواع غاز ها و اردک ها و کنار آبزی هایی مانند انواع آب چلیک ها، چوب پا و اردک های غواص مثل مردوس ها را نام برد.
وی همچنین بیان کرد: در میان این پرندگان انواع نادر هم وجود دارند که در خطر انقراض و البته حمایت شده هستند مانند اردک بلوطی، غاز پیشانی سفید، گیلان شاه، غاز خاکستری، قوی گنگ و قوی فریاد کش.
تالاب های بین المللی با دوربین های مدار بسته پایش می شوند
حسینی در خصوص وظیفه محیط زیست و حفاظت های انجام شده بیان کرد: محیط زیست با طراحی برنامه های حفاظتی و تجهیز پایگاه های محیط بانی و همچنین نصب دوربین های مدار بسته در تالاب های بین المللی پایش های خود را به طور سوانحی انجام می دهد و با گشت و کنترل در این مناطق به حفاظت از این گونه ها مشغول هستند.
وی در خصوص تعداد شکارچی ها و مجوزهای شکار صادر شده اظهار کرد: چون هنوز پروانه شکاری صادر نشده است آمار دقیقی از تعداد شکارچی ها وجود ندارد ولی به طور میانگین بیش از 30 هزار اسلحه شکاری در استان وجود دارد.
حسینی در ادامه درباره چگونگی صدور مجوز شکار تصریح کرد: ما متناسب با برد زیستگاه های موجود و تعداد پرندگان مهاجر در استان به تعداد معدودی از شکارچیان مجوز شکار خواهیم داد لذا نمی توانیم به هر 30 هزار دارنده اسلحه مجوز شکار دهیم تا این منابع و حیات وحش حفاظت شوند و برای نسل های آینده نیز باقی بمانند.
وی بیان کرد: مجوز های صادر شده با هماهنگی کانون شکار و صید در استان انجام می شود.
گرچه بخشی از مشکلات تالاب ها مربوط به حوادث طبیعی است و مدیریت آن دشوار به نظر برسد، در بخش حفاظت نیاز است محیط زیست با دقت بیشتری از تالاب ها و پرندگان مهاجر محافظت کند.
..................................
گزارش از زینب درزی