به گزارش خبرنگار مهر، تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان به ریاست محمد جواد ظریف در حالی صبح امروز وارد تهران شدند که به ضرب الاجل مذاکرات هسته ای تنها 13 روز باقی مانده است .
وزیر امور خارجه کشورمان به همراه تیم هسته ای سه روز در مسقط مذاکرات فشرده ای را داشتند، مذاکراتی که پیش از آغاز کارشناسان از احتمال گره گشا بودن آن برای پرونده هسته ای خبر می دادند.
سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای نیز در مصاحبه ای قبل از آغاز مذاکرات در مسقط گفت: همه اعضای 1+5 و ما، این اعتقاد را داشتیم که یک حضور مجدد در عمان خیلی مفید خواهد بود و دعوت سلطان محترم عمان را همه کشورها با طیب خاطر اجابت کردند و ما دور دیگری از مذاکرات را در عمان خواهیم داشت؛ دوری که امیدوار هستیم تعیین کننده باشد.
اما مذاکرات عمان با وجود سکوت خبری سنگین حاکم بر مذاکرات شاید آنطور که همه طرف ها انتظار آن را داشتند تعیین کننده نبود.
در حالی مذاکرات سه جانبه محمدجواد ظریف، جان کری و کاترین اشتون صبح یکشنبه در مسقط آغاز شد که از همان آغاز از حضور عکاسان و فیلم برداران حتی برای دقایق اولیه در نشست جلوگیری شد. حاضر نبودن تصویربرداران در نشست، اولین خبری بود که از مذاکرات در رسانه ها منتشر شد و به دنبال آن این تحلیل که عدم حضور آنها نشانه گفتگوهایی سخت، پیچیده و البته محرمانه است.
گفتگوهای سه جانبه در روز یکشنبه در دو نوبت صبح و عصر برگزار شد و روز دوشنبه نیز مذاکرات در دو نوبت برگزار شد. اما خبرها از فضای مذاکرات از ظهر روز دوم و در حقیقت پس از سومین دور گفتگوها، وارد فضایی شد که حاکی از عدم پیشرفت بود.
این در حالی بود که ظریف و کری در ابتدای چهارمین دور مذاکرات تصویربرداران را برای لحظاتی پذیرفتند و در اظهار نظری کوتاه، وزیر امور خارجه کشورمان گفت: «در نهايت پيشرفت خواهيم كرد.» همتاي امريكايي اش هم اعلام کرد: «سخت در تلاش هستيم.»
اما خبرگزاری کیودو ژاپن دوشنبه شب در دقایق اولیه پایان مذاکرات سه جانبه به نقل از یک دیپلمات ایرانی مذاکرات دو روزه میان ایران و گروه 1+5 در عمان درباره برنامه هسته‌ای تهران را "سخت" توصیف کرد که پیشرفت اندکی را نیز به همراه داشته است.
کیودو به نقل از این دیپلمات نوشت: ما همچنان اختلافاتی درباره موضوعات اصلی داریم و پیشرفت اندکی در این دور از گفت‌وگوها داشتیم.
خبرگزاري رويترز نیز در اظهار نظر دیگری به نقل از یک مقام ايراني از پيشرفت اندك در مذاكرات پس از ساعت ها بحث و تبادل نظرهای طولاني خبر داد.
در پی این اخبار خبرنگار بی‌بی‌سی در گزارشی اعلام کرد که جان کری، وزیر خارجه آمریکا به هنگام خروج از پایتخت عمان به خبرنگاران گفته که تلاش‌ها هنوز در جریان است ولی مذاکرات نه خوب بوده و نه بد.
به گفته خبرنگار بی‌بی‌سی، جان کری در حالی مذاکرات را نه خوب و نه بد (So So) خواند که دست‌های خود را به نشانه بی‌تفاوتی تکان می‌داد.
اما در پی این اخبار سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان نیز در پایان همین شب در نشستی با خبرنگاران داخلی حاضر در مسقط گفت: خیلی مستقیم و نزدیک و عملیاتی با عنایت به هدف یعنی همان توافق نهایی مذاکره کردیم و گفتگوها همچنان شکل جدی و واقعی دارد، ولی در موقعیتی نیستیم که بتوانیم ادعای پیشرفت در مذاکرات بکنیم.
به هرحال در ادامه این اظهار نظرها و در حالی که از صبح روز سه شنبه نهمین دور مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای 1+5 در فضای بسته خبری آغاز شد، اخبار ضد و نقیض نیز از روند پیشرفت مذاکرات اعلام شد.
با وجود آنکه روس ها همچنان به توافق در مذاکرات هسته ای خوشبین هستند و «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه اعلام کرده، روسیه معتقد است که فرصت خوبی برای تعامل قدرت‌های جهانی با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور تا تاریخ 24 نوامبر وجود دارد، خبرگزاری المانیتور هم از احتمال 50 درصدی تمدید مذاکرات و عدم حضول توافق سخن می گوید.
اما اخبار ضد و نقیض از خوش بینی یا عدم خوش بینی به توافق هسته ای در 13 روز آینده در حالی مطرح می شود که وزیر امور خارجه کشورمان در بدو ورود به مسقط در مصاحبه ای با خبرنگاران اعلام کرد که مذاکرات در مسقط حول دو محور اصلی اختلافی یعنی میزان غنی سازی و مسئله لغو تحریم ها خواهد بود.
مسائلی که پیش از این نیز اعلام شده بود که در صورت حل آنها حصول توافق عملی خواهد بود و سایر موضوعات قابل حل و فصل.
البته در موضوع غنی سازی و تعداد سانتریفیوژها پیش از این نیز اخبار رسانه ها حاکی از آن بود که تعداد 5 تا 6 هزار سانتریفیوژ با شرایط مورد نظر طرفین به احتمال زیاد مورد توافق قرار خواهد گرفت و مسئله اصلی باقی مانده همان موضوع لغو تحریم ها است که ایران از ابتدای مذاکرات هسته ای بر آن تأکید داشته و مقامات کشورمان بارها اعلام کرده اند حصول هیچ توافقی بدون لغو کامل تحریم ها ممکن نیست.
آنچه مسلم است ایالات متحده، شورای امنیت سازمان و اتحادیه اروپا در طول بیش از 10 سال گذشته شدیدترین تحریم ها را بر علیه ایران اعمال کرده اند. تحریم هایی که هیچ گاه از سوی ایران پذیرفته نشد و همواره آنها را خلاف قواعد بین المللی دانسته است.
در حال حاضر و در جریان مذاکرات هسته ای کشورهای 1+5 و در راس آنها امریکا اصرار دارند که می توانند بلافاصله پس از امضای توافقنامه جامع، تحریم های اقتصادی را تعلیق کنند اما لغو تحریم های هسته ای و تسلیحاتی را شامل مرور زمان کنند. این همان مسئله ای است که از سوی ایران قابل قبول نیست.
آنچه از مذاکرات مسقط نیز شنیده می شود حاکی از همین اختلاف است. در حال حاضر آنچه مورد توافق طرفین برای کل مسائل موجود قرار گرفته این است که اقدامات به صورت همزمان یک جا صورت گیرد مگر برخی از اقدامات مانند پروتکل الحاقی که برای ایران نیازمند تصویب مجلس است.
در مورد تحریم ها اما مسئله لغو و تعلیق در یک فاصله زمانی مطرح بود که به نظر می رسد طرفین در این مورد نیز توانسته اند به راه حل هایی دست پیدا کنند اما آنچه به عنوان مسئله اصلی باقی مانده است همان موضوع رفع کامل همه تحریم ها است که طرف آمریکایی ظاهرا بر اساس فشارهای موجود در کنگره و لابی صهیونیستی قادر به اتخاذ تصمیم نهایی در این باره نیست.
در حقیقت به نظر می رسد این عدم توان تصمیم گیری آمریکایی هاست که مقامات این کشور را ناچار به موضع گیری هایی مبنی بر تلاش سخت برای ادامه کرده است. تلاش سختی که آمریکایی ها برای فرار از اتخاد یک تصمیم سخت آنرا دنبال می کنند.
وزیر امور خارجه کشورمان بارها در موضع گیری های مختلف اعلام کرده است که آمریکا باید این آمادگی را داشته باشد که تصمیمات سخت اتخاذ کند.
اکنون بعد از گذشت نزدیک به یک سال از مذاکرات ایران و کشورهای 1+5 و چندین دور مذاکرات فشرده ایران و آمریکا که از دوسال پیش آغاز شده است، زمان تصمیم گیری سخت آمریکایی ها فرا رسیده است و اکنون با وجود آنکه عدم توافق برای هر دو طرف مذاکره کننده تبعاتی به همراه خواهد داشت؛ به نظر می رسد در 13 روز باقی مانده این آمریکایی ها هستند که باید با یک تصمیم قطعی درباره رفع تحریم های ایران، به افکار عمومی جهان پاسخگو باشند. چرا که بی شک بار اصلی شکست مذاکرات متوجه آمریکا خواهد بود.
در طول یک سال گذشته اقدامات فنی صورت گرفته از سوی ایران که به روشنی در گزارش های دبیرکل آژانس نیز منعکس شده، نشان داده است که ایران همه گونه همکاری برای رفع نگرانی های طرف مقابل را انجام داده است و اکنون طرف مقابل باید بین تبعات سیاسی که عدم این توافق در خاورمیانه و افکار عمومی جهان خواهد داشت و پذیرش فشار تندروها و رژیم صهیونیستی ، یکی را انتخاب کند.
گزارش از: سمیرا امیرچخماقی