خبرگزاری مهر- گروه هنر: بخش اول گفتگوی ما با مجید ملانوروزی مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد و مدیر موزه هنرهای معاصر تهران به موضوع امانت سپاری آثار خارجی گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، مرمت آثار خارجی گنجینه، پالایش گنجینه از آثار غیر مرتبط، قیمت گذاری آثار گنجینه، مرمت ساختمان موزه و توسعه فضای فیزیکی آن اختصاص داشت.
در بخش دوم این گفتگو نیز به موضوعات دیگری در زمینه مجوزهای گالری داران، جشنواره هنرهای تجسمی فجر، حضور ایران در دوسالانه ونیز و حراج های بین المللی، بازگشت دوسالانه‌ها به موزه، بحث اختصاص بودجه یک درصدی به خرید آثار هنری، برپایی نمایشگاه های انفرادی هنرمندان در موزه هنرهای معاصر تهران و سرنوشت مستندنگاری آثار گنجینه در قالب کتاب و سایت موزه پرداخته ایم که پیش روی شما قرار می گیرد:
*آقای ملانوروزی با توجه به افزایش تعداد گالری ها در تهران و اعطای مجوزهای گسترده از سوی مرکز هنرهای تجسمی به علاقه مندان گالری داری، میزان نظارت شما بر فعالیت این گالری ها چگونه صورت می گیرد؟ با ذکر این نکته که برخی از این گالری ها تقریباً غیر فعال هستند و ممکن است در طول سال فقط 2 نمایشگاه برپا کنند.
-خوشبختانه مشکلاتی که در زمینه ارائه و نمایش آثار در بخش موسیقی و تئاتر کشور داریم، در بخش هنرهای تجسمی وجود ندارد چون بخش خصوصی، نمایش و ارائه آثار هنرمندان را بر عهده دارد و بدون کمک دولت این کار را انجام می دهد و این برای ما مطلوب است که هنرهای تجسمی به سمتی برود که کمترین استفاده از بخش دولتی را داشته باشد.
نگارخانه های کشور هم بیشتر در تهران هستند، بسیاری از استان‌ها نگارخانه زیادی ندارند و بیشتر آنها هم دولتی است. با این حال بیشتر هنرمندان دوست دارند آثارشان را در تهران عرضه کنند که هم به واسطه رسانه ها بیشتر دیده شود و هم خرید آثار در تهران بیشتر انجام می شود و در شهرستان‌ها شاید رغبت به خرید اثر کمتر باشد. از این منظر اگر نگاه کنیم ما نگارخانه زیادی نداریم و در مجموع شاید حدود 50 نگارخانه فعال در تهران داشته باشیم.
از آن طرف، تعداد چند ده هزاری هنرمندانی را داریم که در زمینه خشنویسی، گرافیک، نقاشی و ...فعالند و برای نمایش آثارشان نیاز به فضا دارند. چندین دانشگاه هنری هر سال چند هزار فارغ‌التحصیل هنری دارند که جایی برای نمایش آثارشان ندارند، برای گذران زندگی هم نیاز به نمایش آثارشان دارند و بنابراین اگر صد گالری تهران هر کدام هر هفته نمایشگاه جدید بگذارند، باز هم تعدادشان در این نسبت زیاد نیست بنابراین نیاز به افزایش این تعداد نگارخانه ها داریم.
اما به هر حال این موضوع هم استانداردهای خاص خود را دارد که در دولت جدید هم با استانداردهای قبلی این مجوزها داده می شود. دولت به جز دادن مجوز چیز دیگری به آنها نمی دهد. مجوزها هم یک ساله است که علاقه مندان گالری داری بتوانند کار کنند تا هم خودشان سود برند، هم هنرمند بهره مند شود و هم در بخش دولتی باری از دوش دولت برداشته شود.
اگر هم نتوانند و موفق نباشند، تعطیل می شوند. چون وقتی سرمایه گذاری صورت گیرد و جواب ندهد این سرمایه در خطر است. ولی معتقدم هر چقدر در زمینه ارائه، تولید و و نمایش آثار هنری فعالیت شود، منافع آن ملی و به سود هنرهای تجسمی کشور است و در این راستا ما هم سعی کرده ایم با هر امکانی که در راستای رشد و اعتلای هنرهای تجسمی کشور باشد، کمک کنیم.
*برای جشنواره هنرهای تجسمی فجر چه برنامه ای دارید؟ اوایل آغاز به کار دولت جدید، شنیده شد که قرار است این جشنواره برچیده شود.
-برای این جشنواره تلاش کردیم ابتدا بررسی همه جانبه ای در همه دوره های آن داشته باشیم. این جشنواره بسیار جوان است و بر من معلوم نیست که چه خلائی منجر به راه اندازی این جشنواره شده است، شاید به دلیل برگزاری جشنواره های هنری دیگر مثل سینما، تئاتر و موسیقی به مناسبت دهه فجر، برای برگزاری این جشنواره احساس نیاز شده است. با این حال چون 6 دوره از این جشنواره برگزار شده است و نامش با بزرگترین رویداد کشور ما یعنی انقلاب اسلامی گره خورده است، به تعطیل شدن آن فکر نکرده ایم، اما بررسی کرده ایم که شکل برگزاری آن را تغییر دهیم.
اما قصد آن را هم نداریم که این جشنواره را به شکل مسابقه در کنار جشنواره های دیگری که داریم، ادامه دهیم چراکه حجم بسیاری از آثار این جشنواره دانشجویی است و در بخش مسابقه هم هیچ هنرمند حرفه ای را تاکنون ندیده ایم که اثرش را به جشنواره فجر ارائه کرده باشد.
در کنار این جشنواره، ما جشنواره بین المللی هنرهای تجسمی جوانان را داریم که محلی برای ارائه آثار دانشجویی و جوانان است و ما هم دنبال هستیم که امسال با وزارت علوم به تعاملی برسیم و جشنواره دانشجویی را نیز راه بیاندازیم.
ما مایلیم که جشنواره هنرهای تجسمی فجر، کارنامه سالانه فجر باشد. یعنی هر اتفاقی که در حیطه هنرهای تجسمی کشور افتاده است، رد آن را در جشنواره فجر ببینیم.
به این دلیل پیگیر هستیم که این جشنواره از حالت مسابقه ای خارج شود وبا کمک انجمن های 9 گانه هنرهای تجسمی آن را برگزار کنیم که به نوعی عملکرد هنرمندان حرفه ای ما نیز باشد و در کنار آن به عملکرد نگارخانه ها، بخش خصوصی و رویدادهای تجسمی خصوصی، رسانه های تجسمی، خبرنگاران و ... نیز توجه کنیم.
*پس امسال خبری از برگزیدگان این جشنواره و تقدیر از هنرمندان پیشکسوت و اعطای نشان و ...نیست. چه جایگزین بهتری برای این بخش ها دارید؟
-با توجه به این که شکل مسابقه ای و تقدیر از برگزیدگان و پیشکسوتان هر رشته را ما در بخش دوسالانه های تخصصی هم داریم، امیدواریم که در جشنواره فجر اتفاق دیگری را داشته باشیم و بخش های نادیده ای vh که در زمینه هنرهای تجسمی فعالیت می کنند و دیده نشده اند در فجر داشته باشیم و بنابراین از نظر ساختار شکل آن تغییر می کند و مسابقه ای و موازی با دیگر جشنواره ها نخواهد بود اما همه جریان های تجسمی کشور در این جشنواره سهیم خواهند بود.
*برای دبیری جشنواره فجر چه فکری کرده اید؟ قرار بود آقای میرهاشمی دبیر این دوره باشند اما گویا به نتیجه نرسیده اید؟
-وقتی کل این جریان تغییر می کند، نیاز به دبیری دارد که بتواند با گالری ها، رسانه ها، انجمن ها و... پیوند داشته باشد. به دبیر قبلی این جشنواره آقای میرهاشمی که زحمت بسیاری کشیده است، پیشنهاد کردیم که با توجه به تجربه ای که داشته اند، دبیر این دوره باشند، اما ایشان گفتند که این فضا در حال تغییر کردن است و با آن چه من قبلاً انجام داده ام متفاوت است و به هر حال نپذیرفتد.
*نگاهتان به موضوعاتی همچون هنر انقلابی در این جشنواره چگونه خواهد بود؟
-همه فعالیت هایی که در کشور انجام می شود اعتقادی است. ممکن است گاهی مناسبت هایی شعاری تر باشد و نیاز به پر رنگ تر کردن باشد که ما هم انجام می دهیم، چون وزارت ارشاد نگاهش در حوزه فرهنگ وهنر این است که به تعالی مسائل دینی و اسلامی بپردازد.
در دوره های قبلی این بخش خیلی پررنگ نبوده است. اما معتقدیم که خود هنر به لحاظ محتوایی متعالی است و به این نکته هم توجه خواهیم کرد و در نظر داریم به نقاشان انقلاب که کمتر به آنها پرداخته شده است بپردازیم. به هر حال جشنواره فجر دربرگیرنده همه برنامه ها و رخدادهای تجسمی خواهد بود و موضوعات انقلابی و ارزشی هم مورد توجه قرارمی گیرد.
*در طول سالهای گذشته، ایران دو بار پیاپی در پنجاه و سومین و پنجاه و چهارمین دوره بی ینال جهانی ونیز موفق به حضور شده، اما سال گذشته این امکان فراهم نشد. آیا برای دوره پنجاه و ششم این بی ینال که سال آینده برگزار می شود، برنامه ای دارید؟
-ایران مایل است که در همه جریان های هنری تاثیرگذار جهان شرکت کند. ونیز هم یک رویداد کاملا حرفه ای است و به شکلی جشنواره کن در حوزه هنرهای تجسمی محسوب می شود.
در سالهای قبل، ایران محلی را در خارج از پاویون اصلی برگزاری دوسالانه در اختیار داشت. ما مایل هستیم که در دوره های بعد از فضای بهتر و بیشتری در این دوسالانه برخودار باشیم، اما در عین حال با مشکلات بودجه ای هم مواجه هستیم بنابراین به دنبال یافتن اسپانسر هستیم که بتوانیم در دوره بعدی این دوسالانه حضور پیدا کنیم. البته ما برای شرکت در این رویداد به شکل رسمی اعلام آمادگی کرده ایم و برای فضایی که می خواهیم در جایگاه مناسب و به میزان مناسب در اختیارمان باشد، باید رایزنی کنیم. امیدواریم امسال شرایطمان از سالهای قبل بهتر باشد، اما شرکت ما در این دوره از دوسالانه ونیز قطعی است.
*آثاری که در سال های اخیر از هنرمندان ایرانی در بی ینال ونیز ارائه شده است، بیشتر با نگاه خاص و بر مبنای مسائل اعتقادی گزینش شده است. با توجه به این که این رویداد جهانی محلی برای نمایش هنر معاصر جهان است، شما چه رویکردی برای انتخاب آثار هنرمندان دارید؟
-متاسفانه گاهی کارهای ارزشی که فاقد پشتوانه های فاخر هنری است و گاه آثار مدرن هنری که کمتر از محتوای هنر ارزشی برخوردار بوده، برای این دوسالانه انتخاب شده است. برنامه ما این است که این دو را به هم گره بزنیم و رویکرد ما در انتخاب آثار برای دوسالانه ونیز به سمت آثاری است که هم زبان و خوانش معاصر دارند و هم از پشتوانه ها و محتوای فرهنگی اصیل ایرانی و اسلامی برخوردار باشند.
به طور مثال بسیاری از هنرمندان مدرنیست ایرانی که در خارج از ایران زندگی می کنند، در آثارشان به موضوع فرش ایرانی پرداخته اند. فرش نماد فرهنگی دیرینه ایران اسلامی است و بسیاری از فرهنگ ها و سنت های گذشته ایران را می توان در فرش دید و می توان همین موضوع فرش ایرانی را به عنوان زبان هنر معاصر ایران، موضوع اصلی دوسالانه ونیز قرار بدهیم.
ادامه دارد...