به گزارش خبرنگار مهر، وندالیسم یا تخریب‌گرایی پدیده‌ای است که امروزه در مناطق شهری شیوع پیدا کرده و بر اساس آن افراد آثار فرهنگی باارزش یا اموال عمومی را از بین می برند. در ایران وندالیسم را یک ناهنجاری اجتماعی و نوعی بزهکاری برای جوانان و نوجوانان می دانند که هنوز بصورت ناشناخته است.
تخریب اموال عمومی برخی اوقات منفعت طلبانه است
یک کارشناس ستاد مناسب سازی محیط و مبلمان شهری استان گلستان با بیان این نکته که ونداليسم انواع مختلفی دارد، گفت: تخریب اموال عمومی برخی اوقات منفعت طلبانه است، به عبارتی فردی که وسیله عمومی را تخریب می کند به دنبال کسب درآمد است به عنوان مثال سرقت وسایل عمومی در شهر مصداق این مورد است.
رضا شاه حسینی در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: گاهی تخریب اموال عمومی با هدف تفریح اتفاق می افتد، به این صورت که چند جوان با هم برای تخریب امکانات عمومی شرط بندی می کنند اقدامی که هیچ منفعتی برای آنها به جز تفریح لحظه ای ندارد.
وی ادامه داد: نوع دیگری از وندالیسم اعتراضی است مانند دیوار نگاری در سرویس بهداشتی عمومی؛ چون فرد نمی تواند منویات خود را به صورت عادی تخلیه کند در این مکان ها به عنوان اعتراض، اقدام به دیوار نویسی می کند.
این کارشناس فرهنگی با اعلام این مطلب که با شیوه های مختلف وندالیسم باید به صورتی متفاوت برخورد کرد، افزود: با برخی از موارد از طریق قانونی باید برخورد کرد، بعضی اوقات نیاز به فرهنگ سازی دارد و گاهی هم باید با طراحی مناسب جلوی کار گرفته شود.
به گفته شاه حسینی، وقتی وسیله ای از ابتدا ضعیف نشان داده می شود امکان تخریب آن بسیار بیشتر است، برای نمونه می توان به سازه ای در پارک قرق اشاره کرد. این سازه که نیمه کاره رها شده بخشی از آن توسط برخی افراد تخریب شد.
طراحی خوب می تواند جلوی وندالیسم را بگیرد
وی با تاکید بر این نکته که طراحی خوب می تواند جلوی وندالیسم را بگیرد، افزود: به عنوان مثال سطح را غیر قابل نوشتن کنیم به طوری که نتوان به راحتی بر روی آن شعار نوشت، استفاده از شیشه سکوریت به دلیل پاک شدن نوشته کاربرذ زیادی دارد؛ وقتی فردی مشاهده می کند که امکان تخریب وسیله عمومی به راحتی میسر نیست، نامید شده و از ادامه این روند جلوگیری می کند.
این کارشناس ستاد مناسب سازی محیط و مبلمان شهری استان تصریح کرد: با طراحی خوب و انتخاب مصالح مرغوب تا حدودی زیادی می توان جلوی وندالیسم را گرفت البته نیاز است تا کنار آن فرهنگ سازی و آموزش وجود داشته باشد.
شاه حسینی بر اعمال جریمه قانونی در صورت تخریب اموال عمومی تاکید کرد و گفت: نهادهای شهری درصورت مشاهده فردی در حین تخریب اموال عمومی، می توانند پیگیری قانونی کنند؛ وجود دوربین های مدار بسته هم می تواند عاملی دیگر برای پیگیری باشد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا برای شهروندان آگاه سازی شده که تخریب اموال عمومی جرم به حساب می آید، گفت: بسیاری از موارد به نظر مدیران جزو بدیهیات است و به اطلاع رسانی آن نپرداختند درحالی که حتما این مورد نیاز به اطلاع رسانی دارد.
بیكاری، پر نشدن اوقات فراغت مهمترین عوامل زمینه ساز وندالیسم است
تخریب اموال عمومی دلایل متعددی دارد که یکی از آن می توان مسائل روحی و روانی افراد دانست. امری که به اعتقاد کارشناسان نوعی اعتراض بوده و گاهی از عوامل مختلف فرهنگی نشات می گیرد. یک کارشناسی ارشد جامعه شناسی دلایل وقوع وندالیسم را مجموعه ای پیچیده از عوامل فرهنگی و اجتماعی دانست و بیان کرد: در جامعه معضل بیكاری، پر نشدن اوقات فراغت و تخلیه نشدن هیجانات روحی نوجوانان مهمترین عوامل زمینه ساز این بیماری است.
سامره بابایی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه عوامل فردی، روانی، زیستی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی از مهمترین دلایل رفتارهای ناهنجار در افراد است، ادامه داد: وندالیسم به دو نوع فردی و گروهی بوده که در بخش گروهی با برنامه و هدفی مشخص و در بخش فردی اغلب بدون برنامه و هدف مشخص است.
وی اظهار کرد: آسيب و تخريب وسيع چون نیمکت و صندلی های عمومی، فضاهای سبز، سطل های زباله، صندلی های سینما، مترو، قطار، کتاب‌های کتابخانه های عمومی، در و دیوارهای شهر، تابلوهای راهنمایی و رانندگی، آتش افروزی در جنگل ها و انبارهای عمومی، شکستن لامپ ها در گذرگاه های عمومی و پارک ها، شکستن شیشه های خانه های متروکه با هدف تخریب اموال عمومی از فعالیت های این افراد است.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه پسران بیش از دختران به برون ریزی خشم خود پرداخته و بیشتر در بین افراد ۱۰ تا ۲۵ سال شایعتر است، اضافه کرد: شدت بروز وندالیسم از خفیف چون دیوارنویسی، رنگ پاشی روی تابلوها، پنچر کردن و خط انداختن اتوموبیل های پارک شده تا شدید چون شکستن شیشه های مغازه ها و غارت آنها در هرج و مرج ها، تخریب جایگاه ها و اتوبوس ها پس از مسابقات خشونت بار فوتبال است.
توجه به امور زيبا شناسی برای جلوگیری از وندالیسم تاثیرگذار است
این روانشناس اجتماعی اظهار کرد: مطلوب ساختن شرايط محيط زيست و توجه به امور زيبا شناسی در ساخت اموال و احداث اماكن عمومی، بهبود و اصلاح محيط زيست و زيبا سازی و نظارت اجتماعی رسمی و غير رسمی برای مقابله با ونداليسم از دیگر راهکارهای پیشگیری و مقابله با این بیماری است.
این آسیب شناس اجتماعی تصریح کرد: احساس تبعیض در شهرها و در میان شهروندان خصوصا جوانان موجب تولید سرخوردگی و افسردگی گردیده و نگاه این افراد به حاکمیت و مدیریت کلان نگاهی کینه توزانه و انتقام جویانه خواهد بود. اما برای کاهش اختلافات میان مناطق مختلف شهری و برقراری عدالت در شهرها خصوصا کلانشهری مانند تهران باید میزان توزیع درآمد و ثروت به وسیله نهاد ها و سازمان های اجتماعی مرتبط در سطح شهر به صورت متعادل باشد و این امر نیازمند استفاده از افراد با طبقات مختلف اجتماعی است.
هنوز نتوانستیم حس تعلق خاطر شهروندان به اموال عمومی را ایجاد کنیم
در ادامه مدیر کل شهری و شورای استانداری گلستان با بیان این نکته که نیاز است به امکانات عمومی مشابه اموال شخصی خود توجه و دلسوزی داشته باشیم، گفت: در چند دهه گذشته مدیران شهری توفیقات کمرنگی در بحث آموزش و فرهنگ سازی برای حفظ اموال عمومی داشته اند.
عبدالرضا چراغعلی در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن اعلام این مطلب که متاسفانه هنوز نتوانستیم در جامعه حس تعلق خاطر شهروندان به اموال عمومی را ایجاد کنیم، افزود: تمامی این امکانات عمومی متعلق به مردم است از این رو همه باید در صیانت از این اموال شریک باشند.
وی ادامه داد: ما به نوعی مسئولیت حفاظت از اموال عمومی را متوجه شهرداری ها کرده ایم درحالی که مدیریت شهری به تنهایی قادر نخواهد بود نیازهای عمومی شهر را در بخش خدمات شهری جوابگو باشد.
این مسئول گلستانی با ابراز تاسف از این که امکانات عمومی پیش بینی شده در شهر عمر کوتاهی دارند، اظهار کرد: باید این امکانات طوری ساخته شوند که همه شهروندان بهره لازم را از اموال عمومی ببرند.
کارآمدترین مکان برای ارتقا سطح دانش شهروندان مدارس هستند
وی ضمن تاکید بر آموزش در سنین پائین برای حفظ اموال عمومی، افزود: آموزش و پرورش دروازه تحولات اجتماعی، فرهنگی در حوزه های مختلف به شمار می رود به همین دلیل نیاز است توجه ویژه ای به مدارس در بخش آموزش و فرهنگ سازی شود.
چراغعلی با اعلام این نکته که مدارس دارای پتانسیل و ظرفیت بالایی در بخش آموزش و فرهنگ سازی است، اذعان کرد: کارآمدترین مکان برای ارتقا سطح دانش شهروندان مدارس هستند.
وی اضافه کرد: این مراکز آموزش می توانند برای تحقق مشارکت عمومی مردم، حفظ سرمایه عمومی شهرها و بهره برداری مطلوب و مناسب به شمار روند.
مدیر کل شهری و شورای استانداری گلستان با اشاره به انتخاب شهرداران مدارس، گفت: در برخی مدارس در سال جاری انتخاب شهرداران مدارس انجام شد؛ با مشارکت بیشتر آموزش و پرورش امیدواریم که همکاری مدیران آموزشی، والدین و انجمن اولیا و مربیان را داشته باشیم تا این تعامل زمینه تغییر نگرش شهروندان را ایجاد کند.
یکی از دلایل اصلی تخریب اموال عمومی را نامناسب بودن مصالح است
اما عضو شورای اسلامی شهر گرگان یکی از دلایل اصلی تخریب اموال عمومی را نامناسب بودن مصالح دانست و در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: متاسفانه بسیاری از امکانات عمومی در شهر تنها برای رفع تکلیف ساخته شده است.
محمد ابراهیم جرجانی با بیان این مطلب که امکان مفید بودن اموال عمومی بسیار ضعیف است، افزود: تخریب اموال عمومی به دلیل برخوردار نبود این امکانات از مصالح مناسب است.
به گفته وی، میزان زیادی از اموال و امکانات شهرداری در معابر اصلی شهر است و امری طبیعی است که کار شهرداری ارائه خدمات در قالب مبلمان شهری و اموال عمومی باشد اما توجه به این نکته که اموال باید از کیفیت لازم برخوردار باشند حائز اهمیت است.
این عضو شورا تصریح کرد: برخی موارد تخریب آگاهانه است و بسیاری از آنها ناآگاهانه که باید برای بخشی از آن فرهنگ سازی کرد و بخش دیگری از آن هم باید مصالح خوب برای امکانات عمومی بهره جست.
به گزارش خبرنگارمهر، برنامه‌ریزی برای مقابله با پدیده وندالیسم به تخصص‌های ویژه‌ای نظیر روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، علوم تربیتی، طراحی شهری و مدیریت نیاز دارد از این رو مقابله با وندالیسم به تمهیدات ویژه‌ای مانند افزایش مشارکت و مسولیت‌پذیری اجتماعی، تبلیغ و اطلاع‌رسانی، درونی کردن فرهنگ شهروندی و آموزش نیاز دارد که اغلب کارآمدی کارکردهای جامعه شهری را هدف می‌گیرند.