بر اساس گزارش هاي سازمان ملل تعداد پناهندگان جهان در سال 2004 با كاهشي چهار درصدي نسبت به سال قبل از آن به پايين ترين حد خود در 25 سال گذشته رسيد اما اين در حالي است كه تعداد افراد بي خانمان و بي پناه در كشورهاي مختلف بالغ بر 19 ميليون در سطح جهان است.
كميسارياي عالي پناهندگان در راستاي تلاش براي كاهش اين تعداد پناهنده در ماه هاي اخير تعداد زيادي از پناهندگان افغاني حاضر در ايران و پاكستان را به كشورهايشان بازگردانده است.
مقامات اين كميساريا اعلام كردند: از شروع برنامه بازگشت داوطلبانه در آوريل 2002 (فروردين-ارديبهشت1381) با همكاري دولت جمهوري اسلامي ايران و افغانستان، نزديك به 1،450،000 افغان با اميد كمك به بازسازي كشورشان به افغانستان بازگشته اند.
كميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل در پي نظر سنجي كه درميان افغاني هاي حاضر درپاكستان انجام داد و دريافت آنان مايل به بازگشت به كشورشان هستند، در نظر دارد اين خانواده ها را به شهرهاي خود در افغانستان بازگرداند.
گروه هايي از كميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل كمپ هاي پناهندگان افغاني در پاكستان را مورد بازرسي قرار داده و در نهايت اعلام كردند كه يكي از اين كمپ ها در شمال وزيرستان را تا پايان ماه جاري تعطيل خواهند كرد.
ايندريكا راتواتا رئيس نمايندگي كميسارياي عالي پناهندگان در پاكستان اعلام كرد: ما پيش از پايان سال جاري ميلادي بيش از 80 درصد از پناهندگان افغاني را به كشورشان باز مي گردانيم.
آخرين آمارگيري هاي سازمان ملل نشان مي دهد كه حدود 6471 خانواده افغاني در پاكستان حضور دارند و تعداد زيادي از آنها تمايل دارند به كشور خود بازگردند.
در ادامه، مقامات كميسارياي پناهندگان اعلام كردند: هرچند، بسياري از افاغنه از كمبود امكاناتي چون تحصيل، امكانات پز شكي، مسكن و همچنين امنيت در برخي نقاط افغانستان نگرانند. بنابراين، درحالي كه برنامه بازگشت داوطلبانه ادامه دارد، پناهندگان افغاني كه در كشور مانده اند، جهت اينكه بتوانند به كمك مساعدت هاي سخاوتمندانه كشورهاي اهداء كننده و جمهوري اسلامي ايران به عنوان كشور ميزبان با شأن و منزلت در اين كشور زندگي كنند، همچنان نياز شديدي به حمايت و كمك هاي بشر دوستانه دارند.
آنتونيو گوترز كميسر سازمان ملل در عين حال با ابراز خرسندي خبر داد تاكنون 5 ميليون تن پناهنده به كشورهاي خود بازگشته اند كه از ميان آنها سه و نيم ميليون تن افغاني هايي بوده اند كه از سراسر جهان به افغانستان بازگشت داده شده اند.
كميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل از كشورهاي توسعه يافته درخواست كرد، بي توجهي را كنار بگذارند و در قالب سازمان ملل رسيدگي هاي بيشتري به اين بي پناهان داشته باشند و درخواست هاي پناهندگي آنان را بپذيرند.
تاكنون اين كميساريا حدود دو و نيم ميليون افغاني را از سراسر جهان به كشورشان بازگردانده است.
استن بروني " نماينده جديد كميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل متحد به مناسبت 20 ژوئن (30 خرداد) روز جهاني پناهنده درجمع خبرنگاران داخلي و خارجي اعلام كرد: ايران به دليل موقعيت جغرافيايي و سياسي خود پذيراي بيشترين تعداد پناهنده در سال هاي گذشته بوده است.
وي توضيح داد: براي مثال در سال هاي حكومت رژيم طالبان بيش از 3 ميليون پناهنده افغاني در ايران حضور داشتند كه پس از سقوط اين رژيم به كشور خود بازگشتند.
بروني كه در محل دفتر كميسارياي عالي پناهندگان در تهران سخن مي گفت، در ادامه افزود: ورود پناهندگان به يك كشور سبب ايجاد تغييراتي در بافت فرهنگي و اجتماعي كشور مقصد مي شود اما با اين حال كشورها وظيفه دارند درخواست پناهندگي افراد را بپذيرند. زيرا آنان فقط اثرات منفي بر اجتماع ندارند و در مواقع بسياري در ايجاد زير ساخت ها نيز تاثيراتي مثبت دارند.