به گزارش خبرنگار مهر، در هفته های گذشته شاهد سفر ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به آنکارا بودیم. در این دیدار وی اعلام کرد کشورش قصد دارد همکاری انرژی با ترکیه را افزایش دهد. بطوریکه در این سفر وی وعده داد که خط لوله گاز "ساوت استریم" را برای انتقال گاز این کشور به اروپا از مسیر ترکیه بگذرد تا ترکیه تبدیل به یک هاب(کانون) انرژی در منطقه شود.
در پی اظهارات وی شاهد سفر فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ترکیه بودیم که بر اهمیت روابط دو طرف تاکید داشت. این تحولات موجب شد تا گفتگویی با دکتر" یورقس لونتیس" مدیر موسسه امنیت بین الملل قبرس یونانی نشین انجام شود که مشروح آن در زیر آمده است.
در هفته های گذشته شاهد دیدار ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه از ترکیه بودیم وی در این سفر اعلام کرد قصد دارد با افزایش هکاری های با ترکیه در زمینه انرژی ترکیه را تبدیل به هاب انرژی کند بطوریکه خط لوله گاز"ساوت استریم" از طریق ترکیه به اروپا خواهد رسید. از سوی دیگر هم بلافاصله بعد از اظهارات پوتین شاهد بودیم که دبیر کل ناتو از ترکیه خواست تا به تحریم های اروپا علیه روسیه بپیوندد. این کشور از سویی قصد الحاق به اتحادیه اروپا را دارد و از سویی هم در حال گسترش تعاملات تجاری خود با روسیه بر خلاف خواست اروپا است. شما نقش ترکیه را چگونه ارزیابی می کنید؟
یورقس لونتیس: این مسئله یک مسئله بسیار پیچیده و جدی است که به سادگی نمی توان به آن جواب داد و نیاز به چندین پایان نامه دکتری دارد. این یک حقیقت است که ترکیه خواستار عضویت در اتحادیه اروپا است اما برای تبیین پیچیدگی های این مسئله اجازه دهید به تاریخچه روابط ترکیه با جامعه اروپا و بعد از آن اتحادیه اروپا بپردازم.
توافق جامعه اروپا در این خصوص در اوایل دهه 1960 صورت گرفت و چراغ سبز برای عضویت ترکیه در اتحادیه در سال 86 در هلسینکی داده شد. از آن زمان 30 سال گذشته است اما مذاکرات جدی در این خصوص از سال 2005 آغاز شده است و با گذشت 10 سال هنوز پیشرفت خوبی در این خصوص صورت نگرفته است و در حقیقت این روند به دلایل مختلف متوقف شده است.
مهمترین دلیل برای توقف مذاکرات اشغال بخش شمالی قبرس توسط ترکیه است و به همین دلیل جمهوری قبرس مذاکرات الحاق برای عضویت ترکیه را وتو کرده است. از سوی دیگر از بعد داخلی هم رجب طیب اردوغان به تدریج در حال تبدیل شدن به یک رهبر توتالیتر است البته این حرف من نیست بسیاری از همکاران ترک من هم بر این مسئله اذعان دارند.
بنابراین به نظر می رسد که آقای اردوغان از روند اصلاحات برای تحکیم خودش استفاده می کند و نه اینکه ترکیه را تبدیل به یک دموکراسی مورد قبول غرب کند. در واقع در مسیری عکس اروپا و غرب حرکت می کند. لذا نمی توانیم مطمئن باشیم که اتحادیه اروپا عضویت دائم ترکیه در این اتحادیه را بپذیرد. واقعیت این است که ترکیه کنونی تحت رهبری اردوغان و داوداوغلو به سمت شرق تمایل دارند.
به رهبری سیاسی ترکیه به خاطر اتخاذ سیاست خارجی چند جانبه امتیاز می دهم. آنها از یک سو تمایل به غرب دارند و از سوی دیگر چشم دومشان به شرق است. اتحادیه اروپا بدون اینکه ضرورتی داشته باشد در چنین اوضاع بد اقتصادی اقدام به اعمال تحریم هایی علیه روسیه کرده است به نظر من این تحریم ها بیشتر از اقتصاد روسیه به اقتصاد اروپا آسیب خواهند رساند.
قابل فهم است که پوتین قصد دارد از طریق دور زدن اوکراین منابع انرژی خود را به غرب اروپا برساند. اما باید در نظر داشته باشیم که بین یک توافق و اجرا شدن یک پروژه فاصله زیادی است. شخصا معتقدم که روسیه می خواهد ترکیه در خصوص انتقال گاز به اروپا نقش مهمتری داشته باشد. پوتین سیاستمدار ماهری است. شاید پیشنهاد وی در خصوص عبور خط لوله گاز ساوت استریم از خاک ترکیه یک بلوف باشد؛ هر چند اردوغان هم سیاستمدار همه فن حریفی است.
- منظور شما این است که پوتین با ارائه این پیشنهاد قصد دارد از آن به عنوان اهرم فشاری در چانه زنی با غرب و اروپا استفاده کند؟
- دقیقا
- چند روز بعد از پایان سفر پوتین به ترکیه شاهد سفر "فدریکا موگرینی" ریس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ترکیه بودیم که بر اهمیت روابط استراتژیک اروپا با ترکیه تاکید کرد. اهمیت ترکیه برای اروپا چیست؟
- امروز ما در منطقه با پدیده جهادی ها و داعش مواجه هستیم. اینها هم در ترکیه ایجاد شده و هم مورد حمایت قرار گرفته اند و هم از طریق خاک این کشور به سوریه و عراق می روند. این روند باید متوقف شود و این امر برای اتحادیه اروپا یک اولویت به شمار می آید زیرا این اقدامات تروریستی در حال برگشت به داخل کشورهایشان است. زیرا خانواده های این افراد افراطی در اروپا زندگی می کنند و اینها بعد از برگشت مشکلات اجتماعی برای اروپا ایجاد خواهند کرد. هدف خانم موگرینی از سفر به ترکیه این بوده است که مقامات ترکیه به توقف این جریان ترغیب کند تا با همکاری اروپا جریان تروریسم متوقف شود که متاسفانه شاهد برداشته شدن هیچ گامی از سوی ترکیه در این خصوص نبوده ایم.
------------------
گفتگو از پیمان یزدانی