خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: پرویز کلانتری، نخستین روز از فروردین ماه 1310 در طالقان به دنیا آمده و در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران درس خوانده است. آشنایی و دوستی او با همایون صنعتیزاده، رئیس دانشکده موجب شده تا به انتشارات فرانکلین راه یابد و به امریکا برود و دوره تصویرگری ببیند. او از نخستین تصویرگران کتاب کودک و نوجوان در ایران است. خبرگزاری مهر بران شده تا در قالب پروندهای به گفتگو با تصویرگران و صاحبنظران درباره کلانتری بپردازد تا ادای دینی به این استاد تصویرگری کرده باشد.
جمالالدین اکرمی در گفتگو با خبرنگار مهر، پرویز کلانتری را در شمار نقاشانی دانست که به تصویرگری کتاب کودک روی آوردند و گفت: سال ۱۳۲۰، جریان تازهای در ادبیات کودک ما شکل گرفت و بسیاری از نقاشان مطرح آن دوره چون محسن وزیری مقدم و نورالدین زرینکلک و علی اکبر صادقی و فرشید مثقالی و محمدزمان زمانی به تصویرگری کتابهای کودک پرداختند.
او با اشاره به تاریخچه هنر نقاشی و همچنین تصویرگری گفت: اگر به گذشته هنر ایران برگردیم میبینیم هرجا تصویر هست ادبیات هم حضور دارد برای مثال، ابیات و داستانهای شاهنامه با تصویرگری همراه است اما در روزگار کمالالدین بهزاد و شکلگیری مکتب هرات، نقاشی به هنر مستقلی تبدیل و از ادبیات جدا شد و این استقلال در زمان کمالالملک به اوج خود رسید.
به گفته اکرمی، سال ۱۳۲۰ کسانی چون علینقی وزیری و صبحی مهتدی به جمعآوری افسانهها برای بچهها پرداختند و نخستین کتابهای ویژه کودکان نوشته و منتشر شد و نقاشان زبدهای چون محسن وزیری مقدم به کار برای کودکان پرداختند. سالها بعد با شکلگیری کانون پرورش فکری و روی کار آمدن ناشرانی چون فرانکلین، تصویرگری کودک و نوجوان به صورت شاخهای مستقل درآمد.
نویسنده کتاب «کودک و تصویر» که به تاریخچه تصویرگری کتاب کودک میپردازد در ادامه گفت: سال ۱۳۴۵، تعدادی از تصویرگران چون پرویز کلانتری و نورالدین زرینکلک و غلامعلی مکتبی و محمد زمان زمانی برای گذراندن یک دوره شش ماهه به آمریکا رفتند و با برگشت به ایران به تصویرگری کتابهای درسی برای بچهها پرداختند. کلانتری بیشتر داستانها و کتابهای فارسی را تصویر میکرد. برای مثال تصویرگری «حسنک کجایی» از اوست و زرینکلک و زمان زمانی بیشتر روی کتابهای تاریخ و جغرافیا متمرکز بودند.
اکرمی به اینکه پرویز کلانتری، بنیانگذار سبک «واقعگرایی کودکانه» است اشاره و بیان کرد: مرتضی ممیز، پیش از کلانتری و در تصویرگری برای کتابهای انتشارات امیرکبیر به واقعگرایی توجه کرده بود اما پرویز کلانتری در تصویرگری برای بچهها به سادگی و واقعگرایی توجه کرد و با درک حس و حال کودکانه به تصویرگری برای آنان پرداخت.
به گفته نویسنده کتاب «کودک و دنیای نقاشیهایش»، کارهای کلانتری جز ساده و کودکانه بودن، یک ویژگی دیگر هم دارد و آن، اینکه کلانتری رنگ را در والرهای رنگی نمیبیند. رنگها در آثار او تخت و یکدست است. پیراهن آبی که پرویز کلانتری نقاشی میکند، سایه روشن ندازد. اصلا سایه- روشن با فرشید مثقالی به تصویری کتاب کودک و نوجوان راه یافت.
اکرمی یکی از مهمترین تاثیرات کلانتری بر نسل بعد خود را مقدم بودن نقاشی بر تصویرگری دانست و افزود: پرویز کلانتری به نسل بعد خود قبولاند که تصویرگری زیرمجموعه نقاشی است و نمیتوان بدون دانستن و پرداختن به نقاشی به تصویرگری روی آورد.
نویسنده «خانم آقای کلاه دودی»، سادگی و بومیگیرایی را یکی دیگر از ویژگیهای کلانتری برشمرد و گفت: شلوغی که در کار تصویرگران امروز دیده میشود در کار کلانتری نیست. همچنین تصاویر او زیبا و حسی است و با مخاطب ارتباط برقرار میکند. او ادبیات کودک را میفهمد و خود دستی بر قلم دارد و خیلی خوب مینویسد. ضمن اینکه ایرانی بودن و بومیگرایی یکی دیگر از ویژگیهای برجسته آثار کلانتری است.
اکرمی در پایان گفت: افسوس که پرویز کلانتری زود از بدنه کتاب کودک جدا شد. بیگمان اگر این اتفاق نمیافتاد پرویز کلانتری میتوانست جریان تصویرگری را چه در کتابهای درسی و چه در کانون پرورش فکری هدایت کند.