به گزارش خبرنگار مهر، حیوان دوستی و قرابت با حیوانات و به نوعی زندگی کردن با حیوانات در حالی رواج یافته که هنوز دلیل آن را نه یک روانشناس می داند و نه یک آسیب شناس اجتماعی و از دید هیچ یک از علما دینی تعریف درستی بر این اقدام نمی‌توان کرد.
به تاریخچه نوع زندگی مردم ایران که بازگردیم، خواهیم دید که تنها" اخت شدن با کبوتر " نشان حیوان دوستی آنها بود که نمود و مصداق آن را میتوان در کبوترخانه ها و پشت بام های خانه‌های سنتی ایرانی که مامن و جایگاه کبوتردارها بود یافت و این در حالی است که با سفر تجار ایرانی به کشورهای آسیایی و اروپایی کم کم پای طوطی سخن گو به زندگی ایرانیان ثروتمند باز شد.
این الگو برداری ایرانیان از کشورهای اروپایی تا جایی پیش رفت که کم کم حیواناتی نظیر سگ همقدم انسان در کوچه و خیابان ها ، گربه همبازی کودکانی شد که والدین آنها وقت کافی برای بازی با آنها نداشتند ، شیر و پلنگ و تمساح شد حیوان خانگی و مار و عقرب و حیوانات خزنده شده کلکسیون اشیا و حیوانات عجیب و غریب مردم مرفه.
این موضوع تا جایی پیش رفت که ابتدا پایتخت ایران را آلوده این کار کرد و امروز خطر عواقب و نتایج اجتماعی و بهداشتی آن در اصفهان نیز وجود دارد.
اما تمامی این رفتارها به بهانه حس حیوان دوستی بروز یافت و این حس تا جایی پیش رفت که بیش از ۵۰ شیر در یک قفسه آهنی در کنار هم به گونه ای قرار می گیرند که تنها جایی برای خوابیدن دارند و یا سنجاب های نادری که دیگر نسلی از آنها باقی نمانده به جای بازی بر تنه درختان جنگل به واسطه احساسات بشر، در یک قفس زندگی می کند.
همه این موارد از یک مد و تیپ شخصیتی، از الگو برداری غیر منطقی، توجیه غیر عقلانی از یک آزادی بی حد و حساب در ورود و خروج حیوانات نادر، بی قانونی از عدم اجرای قانون حمایت از حیوانات و عدم مدیریت و نبود ناظران قوی شکل گرفت و رشد کرد.
به بهانه حیوان دوستی گام برداشتن با حیوانات در کوچه و خیابان ها، اسیر کردن پرندگان در چارچوب های آهنی و بر شانه گذاشتن حیوانات برای قدرت نمایی که تاکنون ضربه های سنگینی از آن بر جامعه وارد شده اخیرا گروهی از انسان ها را گرفتار خود کرده و مدرن و به روز بودن دلیلی برای به اسارت کشیدن حیوانات برای این دسته از افراد شده است.
نگهداشتن شیر، پلنگ، خرس، پرورش تمساح ، و حیواناتی که تا چندی پیش در اماکنی دور از سکنه و آدمی زندگی می کردند اما امروز همجوار انسان شده اند با چه بینش و تفکری صورت می گیرد، جای بسی تامل دارد.
جای خالی پیست حیوانات در شهر اصفهان
مسئول اداره نظارت بر بهداشت عمومی اداره کل دامپزشکی استان اصفهان نبود پیست حیوانات در شهر اصفهان را عامل گرایش مردم به سمت همزیستی با حیوانات و نگهداشتن حیوانات در منازل می داند و می گوید: در حال حاضر جای خالی پیست حیوانات در شهر اصفهان وجود دارد که اگر شهرداری اقدام به این کار می‌کرد دیگر شاهد نگهداری حیوانات در منازل نبودیم.
سید رضا موسوی به خبرنگار مهر گفت: اگر امروز شاهد نگهداری حیوانات در منازل شهری هستیم و مردم به سمت نگهداری حیواناتی از جمله گربه، سگ یا پرندگان وحشی از جمله عقاب و شاهین و غیره رفته اند به خاطر نبود یک پیست مجاز برای حیوانات در سطح شهر اصفهان است.
وی بیان داشت: ارتباط انسان با حیوان که بخشی به علت ارضای نیاز و رفع کنجکاوی های فرد نسبت به حیوان انجام می گیرد باید در یک فضای سالم و با تعریف درستی از نحوه برخورد صحیح با حیوانات و حفاظت از حقوق حیوانات انجام گیرد.
مسئول اداره نظارت بر بهداشت عمومی اداره کل دامپزشکی استان اصفهان اعلام داشت: حیوان در اسلام از جایگاه و ارزش برخوردار است که باید از کودکی و در محیط های خانواده و سپس در مدارس نحوه برخورد صحیح با حیوانات را به کودکان آموزش داد.
وی خاطرنشان کرد: عده ای به خاطر علائق ، کنجکاوی یا رفع نیاز به سمت حیوانات کشیده می شوند و به نوعی میل به ارتباط با حیوانات دارند و این اقدام را گاها با نگهداری در منازل انجام می دهند به همین دلیل لازم است که برای پرهیز از این اقدام ، در روستاها فضایی برای پیست با حیوانات یا برخورد نزدیک با حیوانات گوناگون فراهم شود تا افراد علاقه مند با حضور در محل با غذا دادن به حیوانات، نوازش آنها یا حتی مشاهده نزدیک و سوار شدن بر حیواناتی مثل اسب، شتر و غیره به نوعی این میل خود را ارضا کنند.
موسوی اضافه کرد: نگاهی که به حیوانات در داخل کشور می شود بسیار متفاوت از نگاهی است که در کشورهای اروپایی شاهد آن هستیم به گونه ای که در این کشورها نگاه به حیوانات از سر نیاز عاطفی صورت می گیرد و چون غالب این افراد معتقدند نیاز به خانواده ندارند و یا تنها زندگی می کنند بنابراین میل به ارتباط با حیوانات در آنها ایجاد می شود.
بیماری های مشترک بین انسان و حیوان تهدیدی بزرگ برای مردم اصفهان
وی با بیان اینکه نگهداری حیوانات در منازل ضمن اینکه خطر بروز بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان را دو چندان می کند، گفت: اگر چه افرادی که اقدام به این کار می کنند با این تفکر که با دامپزشک مخصوص یا مکانی جدا با این دسته از حیوانات به نوعی خود را در مقابل آن ایمن سازی می کنند اما یکدسته از حیوانات امکان خانگی شدن آنها نیست.
حساسیت های پوستی، آلرژی های تنفسی از جمله شایع ترین علامت های است که در نخستین گام ارتباط انسان با حیوان در فرد بروز می کند و این در حالی است که امروزه طبق اظهارات جامعه پزشکی آمار سرطان های پوستی سرسام آور شده است.
همزیستی انسان با حیوان راهی برای پر کردن خلاء در آنها است
متخصص سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این ارتباط به خبرنگار مهر گفت: همزیستی انسان با حیوان و نگهداری حیوانات در منازل راهی برای پر کردن خلاء در این افراد است.
حورا چیت ساز اظهار کرد: هر امری که به شکل افراطی به آن پرداخته شود و انسان را وابسته خود سازد به نوعی رفتار بیمار گونه و نشان دهنده نوعی خلاء در زندگی فرد است.
وی بیان کرد: مثلا یک موسیقی دان یا فردی که اهل مطالعه است به طوری که آن ساز یا کتاب تمام سیطره زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و زندگیش را از روال عادی خارج سازد به نوعی یک رفتار بیمارگونه محسوب می شود.
متخصص سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خاطرنشان کرد: اگر نگهداری حیوانات در منزل وسیله ای برای قدرت نمایی فرد شود و زندگیش را با آن حیوان پیوند زند دچار نوعی خلاء عاطفی شده است.
وی افزود: این دسته از افراد به دلیل کمبود محبتی که از سوی خانواده بر آنها وارد شده یا در اجتماع با آن مواجه شده و حتی از سوی مربیان مدارس بی محبتی دیدند این نوع خلاء خود را با وابسته شدن به اشیاء یا سایر جانداران از جمله حیوانات پر می کنند.
این متخصص سلامت روان اظهار داشت: همجواری و همزیستی انسان با حیوانات اگر به شکل وابستگی به آن باشد، ضمن اینکه ریشه در خلاء روحی فرد دارد در طولانی مدت سبب بروز بیماری های مشترک بین انسان و آن حیوان در فرد می شود.
وی اضافه کرد: این گونه افراد باید مورد حمایت دوستان، خانواده بیش از پیش قرار گیرند.
بقای نسل انسان و سلامتی او در گروی بهره‌مندی از محيط زيست سالم و برخوردار از گونه‌های متنوع جانداران است. حيوانات از مهم‌ترين زيست‌بوم‌هايی‌اند که حقوق آنها بيش از هر موجود ديگری توجه مدافعان زيست‌محيطی را به خود جلب کرده است. تدارک آب و خوراک مناسب، شرايط زيستی و روانی صحيح و لزوم دسترسی به بهداشت و درمان از جمله مهم‌ترين حقوق حيوانات به شمار می‌رود.
حیوانات همچون انسان موجودی اجتماعی است و باید در اجتماعی از همنوعان خود باشد اینکه حیوانات را از محل زندگی خود دور و در چارچوبه ای از آهن به نام قفس نگهداری کنند و به سبک انسان تعلیم می دهند که چگونه بایستند، بنشینند و بیاشامند و آن را تفریحی برای خود و دیگران قرار دهند نه در قانون جمهوری اسلامی ایران جای دارد و نه در قوانین بین المللی و نه در شرع اسلام.
در همین راستا و برشمردن حقوق جمهوری اسلامی و بین المللی بر حفاظت از حقوق حیوانات لازم است که به اهميت حق حيوان در فقه اسلامى اشاراتی کرد.
نگهداشتن حق و حقوق حیوانات از جمله حق آزادی، حق زندگی، حق خوراک و بسیاری از حقوقی که هر جنبنده و موجود زنده ای باید در این دنیا و در هر اجتماعی از آن برخوردار باشد اگر چه امروز به دست همان عین الله یعنی انسان گرفته شده است سبب شده که شمارى از فقها، در پاره اى موارد حقوق حیوانات را در زمره حق الله بشمارند.
از جمله حقوق حيوان بر انسان برآوردن آب و آذوقه آن است.از جمله بايسته ها و ضروريهاى زندگى حيوان و اسباب برآوردن حق حيات، رسيدگى به بهداشت آن است. از سوى ديگر آزردن جانداران مورد نكوهش شديد شريعت است و پيداست روح حيوان از محيط كثيف و آب و كاه و يونجه آلوده آزرده مى شود. با توجه به اين نكته ها مى توان گفت ؛ بهداشت و پاكيزگى حيوان نيز در كانون توجه شريعت است.
بى گمان نبايد با حيوان به گونه اى رفتار شود كه حيوان آزار و ستم ببيند. بايد عدالت در حق حيوان به درستى و بى كم و كاست مورد توجه باشد. ستم بر حيوان از نظر شرع ناپسند زشت و نفرت انگيز است و عدالت ورزى مورد سفارش و تأكيد.
از پاره اى از روايات برمى آيد كه دارندگان چارپايان از عقيم سازى آنها بازداشته شده اند. پيام روشن اين گونه روايات پافشارى و اصرار بر حق توليد مثل براى چارپايان است.
نگهداشتن حیوانات درمنازل که مخل آسایش شود، حق شکایت دارند
مجتبی مزینانی کارشناس حقوقی در این باره به خبرنگار مهر می‌گوید: اگر نگهداری حیوانات مخل نظم و آسایش دیگران شود، افراد می‌توانند با استناد به موادی از قانون مجازات اسلامی طرح شکایت کنند.
وی با اشاره به اصل ۴۰ قانون اساسی می‌گوید: این اصل براساس یک قاعده بسیار مهم فقهی مطرح شده است و آن این است که هیچ کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را به وسیله ضرر به غیر و یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد.
مزینانی در توضیح گفته خود می‌افزاید: فرض کنید فردی بگوید من مالک این خانه هستم و در چارچوب خانه خود هرکاری که می‌خواهم اعم از نگهداری حیوان یا برگزاری مهمانی انجام می‌دهم، اما وی باید بداند که قانون چنین اجازه‌ای به او نمی‌دهد.
مزینانی می‌افزاید: اگر سر و صدای حیوانات باعث برهم خوردن آرامش همسایه‌ها شد آنها می‌توانند با استناد به این قانون رفع مزاحمت کنند.
به گفته وی در حال حاضر پرونده‌های مربوط به نگهداری حیوانات خانگی در دادگاه‌ها کم نیست، البته تمام این‌ها ناشی از ناآگاهی دارندگان این حیوانات نسبت به حقوق حیوان و افراد جامعه می‌شود.
متاسفانه اغلب کسانی که در ایران به دنبال نگهداری حیوانات خانگی هستند این موضوع برایشان بیشتر جنبه خودنمایی دارد، به خصوص در سال‌های اخیر که خرید و فروش حیوانات خانگی با قیمت‌های بالا و نامگذاری‌های عجیب و غریب روی آنها بیشتر به یک مد شباهت پیدا کرده است. اما این مدگرایی فارغ از مزاحمت‌هایی که برای دیگر شهروندان در پی دارد نگهدارنده این حیوانات را نیز دچار مشکل می‌کند.