خشایار موحدیان تدوینگر پرکار تلویزیون و سینما در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این رشته هنری توضیح داد: تمام تصاویر فیلم‌هایی که در کشور خودمان یا فیلم‌های آنطرف دنیا می‌بینیم با یک دوربین گرفته می‌شود. جز تصاویر اکشن یا آنهایی که به صحنه‌های خاصی مربوط است و دوربین‌های بیشتری برای ضبط آنها استفاده می‌شود اما در حالت عادی وقتی در یک سکانس دو نفر با هم حرف می‌زنند، دوربین هر بار در یک زاویه قرار می‌گیرد و یکی از آن دو را نشان می‌دهد.
تدوینگرها باید روانشناسی هم بدانند
وی ادامه داد: تدوینگر با یک روانشناسی سعی می‌کند این پلان‌های مختلف را طوری کنار هم قرار بدهد که مخاطب احساس نکند دوربینی وجود دارد و هر آنچه می‌خواهد را ببیند. تدوینگر باید به نوعی پلان‌ها را انتخاب کند که تدوین مشخص نشود، در این صورت کار خود را به درستی انجام داده است.
تدوینگر سریال‌های «وضعیت سفید» و «کیمیا» یادآور شد: فرض کنید من و شما در یک سریال تلویزیونی در حال صحبت با هم هستیم. برای ضبط این سکانس، دوربین یک بار جای من قرار می‌گیرد و یک بار جای شما و هر کدام به نوبت دیالوگ‌هایمان را می‌گوییم. این روانشناسی که مخاطب چه زمانی دلش می‌خواهد چه صحنه‌ای را ببیند کار آسانی نیست و درآوردن تداوم در حس صحنه‌ها به نوعی که تدوین احساس نشود ضروری است.
موحدیان افزود: ممکن است برخی از صحنه‌ها درام باشند و این نیاز وجود داشته باشد که مونتاژ با ریتم کندی همراه باشد، عکس این هم ممکن است برخی صحنه‌ها نیاز به ریتم تند و طبیعتا تدوین با ریتمی داشته باشند.
45 ساعت وقت برای یک قسمت 45 دقیقه‌ای
وی در ذکر جزئیات بیشتر توضیح داد: تدوین کار بسیار سختی است و اگر بخواهیم این امر را در مقیاس تلویزیون ارزیابی کنیم، هر یک دقیقه‌ای که مخاطب از یک سریال در تلویزیون می‌بیند، تدوین آن حدود یک ساعت و نیم زمان برده است. بنابراین برای یک قسمت 45 دقیقه‌ای از یک سریال میانگین 45 ساعت زمان گذاشته شده است تا به یک نتیجه اولیه‌ای برسد.
تدوینگر سریال نوروزی «پایتخت» تصریح کرد: آن وقت حساب کنید وقتی 11 فروردین تصویربرداری «پایتخت» تمام شد و 12 فروردین قرار بود قسمت آخر آن پخش شود، ما روزهای آخر چطور 24 ساعته برای رساندن سریال تلاش کردیم اما سرانجام توانستیم کار را با کیفیت به پخش برسانیم. در این کار زمان قسمت‌ها بالا بود و من قسمت 90 دقیقه‌ای تدوین می‌کردم که برای خودش تله‌فیلمی شده بود. به خاطر اینکه تعداد قسمت‌های سریال از 15 به 13 کاهش یافت و زمان چند قسمت افزایش پیدا کرد. اما سرانجام این اثر یکی از بهترین کارهای من شد و خیلی آن را دوست دارم.
نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین تدوین در سی و دومین جشنواره فیلم فجر که این روزها بعد از تجربه «مدینه» برای سومین بار در سال 93 در سریال «میکائیل» با سیروس مقدم همکاری می‌کند، در این باره اظهار کرد: من و آقای مقدم سال‌ها است که با هم کار می‌کنیم و خیلی هماهنگ هستیم. من از همکاری با او و خانم غفوری لذت می‌برم. همواره تهیه‌کننده و کارگردان باید به تدوینگر اعتماد کنند و این موضوع در همکاری با مقدم و غفوری وجود دارد. از طرفی بسیاری از کارگردان‌ها هستند که کمتر سر تدوین می‌آیند و همیشه سر صحنه هستند اما مقدم اینگونه نیست.
کارگردان عاشق مثل مقدم ندیده‌ام
وی یادآور شد: مثل سیروس مقدم هیچ کارگردان دیگری ندیده‌ام. او عاشق کارش است و علی‌رغم اینکه تا شب سرکار است، همواره سر سریال‌ها بعد از تصویربرداری برای دیدن ماحصل تدوین می‌آید و حتی صبح زود پیش از رفتن سر صحنه نتیجه کار پس از صداگذاری را نیز می‌بیند. من با کارگردان‌های زیادی کار کرده‌ام و گاهی پیش آمده من برای پرسیدن سوال و رفع ابهام هم برخی از کارگردان‌ها را پیدا نمی‌کنم.
تدوینگر فیلم سینمایی «آرایش غلیظ» ساخته حمید نعمت‌الله با اشاره به تفاوت‌های تدوین در سینما و تلویزیون اظهار کرد: این تفاوت بیشتر به خاطر ابعاد تصویر است. در سینما تدوینگر باید بیشتر مراقب جزئیات باشد اما در تلویزیون نیازی به این همه دقت به خاطر کوچک بودن قاب تصویر وجود ندارد. منتها در سریال‌ها همواره استرس پخش وجود دارد و تدوینگر در کنار لحاظ کردن ویژگی‌های روانشناسانه و در نظر گرفتن ریتم، باید تلاش کند سریال از پخش نیز جا نماند.
وی همچنین درباره همکاری با حمید نعمت‌الله نیز اظهار کرد: اصولا کار کردن با نعمت‌الله بسیار لذت بخش است و او جزو کارگردان‌های درجه 1 کشور به حساب می‌آید.
این تدوینگر که نام او در اکثر سریال‌های مناسبتی دیده می‌شود، ادامه داد: تقریبا 90 درصد کارهای هر شبی را من تدوین می‌کنم. 10 سالی می‌شود که سر سریال‌های مناسبتی ماه رمضان تا عید هستم. تمام قسمت‌های «پایتخت»، «جایزه بزرگ» مهران مدیری، تمام کارهای رضا عطاران، «جراحت» محمدمهدی عسگرپور و تمام این آثار مناسبتی را من تدوین کرده‌ام. همینطور در سریال 110 قسمتی سروش صحت با نام «چارخونه» به عنوان تدوینگر حاضر بودم.
موحدیان درباره افرادی که کار تدوین را تکمیل می‌کنند، گفت: همواره اگر آهنگساز خوبی انتخاب شود، به تدوین کمک شده است و اگر صداگذار خوبی انتخاب شود هم که چه بهتر.
تدوینگرها نمی‌توانند همزمان سر دو پروژه باشند
این هنرمند در پاسخ به اینکه آیا تدوینگرها می‌توانند همزمان در دو پروژه باشند، اظهار کرد: امکان ندارد یک تدوینگر بتواند سر دو کار که همزمان پخش می‌شوند باشد. مثلا خود من سر تدوین سریال «مادرانه» بودم و از آنجایی که «بچه‌های نسبتا بد» مقدم همزمان ضبط می‌شد و قرار بود ماه رمضان پخش شود، نتوانستم با او همکاری داشته باشم.
وی در پایان درباره تدوین گروهی نیز بیان کرد: گاهی که فرد دیگری هم برای تدوین حضور دارد، من به عنوان سرپرست تدوین هستم و همواره سعی می‌کنم افرادی را انتخاب کنم که هم سلیقه‌ام باشند و مثل من فکر کنند. سودابه سعیدی و سعیده سیاح جزو همین افراد هستند. چون اصولا هر سکانسی را به هر تدوینگری که بدهند، می‌تواند با نگاه خاص خودش آن را تدوین کند و نتیجه متفاوتی ارائه دهد.