مجله مهر: محمد مهدی رحیمی از فعالان رسانه ای در یادداشتی که در گوگل پلاس خود منتشر کرد به بررسی پیاده روی ظریف و جان کری در ژنو پرداخت. در این یادداشت آمده است: محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان چهارشنبه هفته گذشته ۲۴ دی ماه برای دیدار با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا راهی ژنو شد.
دیداری که این بار با پیاده روی ۱۵ دقیقه ای وزرای خارجه آنهم در مرکز شهر ژنو یک بار دیگر گفتگوهای ایران و آمریکا را حاشیه ساز کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان بعد از ظهر روز چهارشنبه در اقدامی قابل توجه با خروج از هتل ماندارین (محل اقامت و گفتگو های ظریف) در برابر دیدگان دهها خبرنگار و البته شهروندان ژنوی دقایقی با جان کری قدم زد و بلافاصله این کار در رسانه های جهان به یکی از اخبار برتر بدل شد.
ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که قدم زنی و در حقیقت مذاکره در خارج از محیط های رسمی برای دیپلمات ها و مقامات کشورها امری نسبتا متداول است، اگرچه از آنجا که در امر پیچیده و مهم دیپلماسی و مذاکره هر اقدام و برخوردی معانی خاص خود را دارد، نباید از کنار این اتفاق هم به سادگی عبور کرد.
در این میان برخی فرضیه جلوگیری از شنود و جاسوسی سرویس های اطلاعاتی رقیب را به عنوان یکی از دلایل اصلی خروج وزرا از اتاق دربسته و حضور در فضای باز مطرح کرده اند، که گرچه احتمال آن منتفی نیست اما برای جلوگیری از رخ دادن چنین اتفاقی اقدامات کم حاشیه و بی هزینه دیگری هم می توان انجام داد.
اما رئیس دستگاه دیپلماسی صبح دوشنبه در حاشیه متروسواری خود، در سخنانی عجیب بکار بردن عنوان پیاده روی برای این اقدام را تعبیری بیش از اندازه غلو آمیز خواند و گفت: چون هتل محل اقامت در ژنو، باغ و حیاط نداشت ما در اطراف هتل ۱۰ دقیقه ای راه رفتیم که تعداد زیادی خبرنگار حضور داشتند و دوستان خبرنگار نیز این اتفاقات را خیلی می پسندند تا بتوانند با آن عکس و خبر و گزارش تولید کنند!
وزیر امور خارجه ادامه داد که این قدم زنی به پیشنهاد طرف آمریکایی نبوده و در حقیقت پس از ۸ ساعت مذاکرات بدون توقف و استراحت، تنها برای تغییر فضا و کاهش التهاب موجود در جلسه صورت گرفته است!
اگر چه روند کلی مذاکرات هسته ای و تلاش برای احقاق حقوق ملت ایران اقدامی مورد تایید نظام بوده و حمایت منطقی از آن وظیفه رسانه های مستقل است اما نقد اصولی اقدامات پر حاشیه اما کم فایده هم در همین راستا تلقی می شود.
به نظر می رسد سخنان اخیر وزیر خارجه نه تنها پاسخی پذیرفتنی برای پیاده روی با کری نیست بلکه می توان آنرا از باب عذر بدتر از گناه تلقی نمود.
به هیچ وجه از آقای وزیرخارجه که تحصیلکرده روابط بین الملل است و سالها تجربه فعالیت دیپلماتیک و البته تدریس در این حوزه را دارد، پذیرفته نیست که پیاده روی با عالی ترین مقام دیپلماسی یک کشور آنهم در منظر دیدگان دهها خبرنگار و عکاس در شهری بین المللی مانند ژنو را اقدامی معمولی و تنها به دلیل رفع خستگی ساعت ها مذاکره عنوان کند! بماند که آن مقام خارجی هم نه وزیر خارجه یک کشور دوست و برادر که رئیس دستگاه دیپلماسی کشور دشمن است.
بی شک ایشان می دانند که هر اقدامی در دیپلماسی بار معنایی و مفهومی خاص خودش را دارد و حتی نحوه نشستن و حالت دست ها هم در مذاکره هدفمند بوده و پیام دارد لذا در این شرایط تکلیف قدم زدن و گفتن و خندیدن مشخص است.
آنچه تلخی اقدام آقای ظریف را بیشتر می کند همزمانی این تعامل گرم با جان کری در ایامی است که موج اسلام ستیزی در غرب به اوج خود رسیده و حامیان تروریسم تکفیری در پاریس، شهری نزدیک ژنو، راهپیمایی نمادین برگزار می کنند. توقع ایرانیان مسلمان از وزیر خارجه شان این بود که در قلب اورپا به عنوان یک مسلمان معتقد (که حقیقتا هم دکتر ظریف اینگونه است) اقدامی در خور انجام داده و اگر لغو نمودن مذاکرات ممکن نیست حداقل دست به اقدامات نمادین و دوستانه نزند.
تردیدی در دشمنی دیرینه ایالات متحده آمریکا با اسلام انقلابی و جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد و حال که اجازه مذاکره با آنها در سطح وزیر خارجه داده شده است باید ضمن فراموش نکردن این سابقه دیرینه دشمنی، از موضع اقتدار و معطوف به نتیجه گفتگو و تعامل نمود و از اقدامات نمایشی و پر هزینه و کم فایده، خودداری کرد.
در حقیقت هر چند که وزیر امور خارجه کشورمان اذعان دارد که ایران مواضع صریح خود را همواره با حضور در صحنه های بین المللی به روشنی مطرح می کند و موضع قهر نمی تواند در شرایط کنونی مسائل را حل کند اما نباید این نکته را نیز فراموش کرد که آمریکا در طول بیش از ۳۰ سال گذشته هیچ گاه در موضع حل مشکلات با جمهوری اسلامی ایران قرار نگرفته است. آنگونه که مقام معظم رهبری نیز فرموده اند: «تجربیات و شرایط صحنه نشان می دهد که آمریکائیها بدنبال حل این موضوع نیستند و می خواهند با باقی ماندن آن، بهانه ای برای فشار به ملت ایران و به قول خودشان فلج کردن ملت داشته باشند.»
در سال گذشته و در حاشیه حضور رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد هم برخی رفتارها و اقدامات هیئت ایرانی مورد انتقاد نخبگان و فعالین سیاسی و رسانه ای کشور قرار گرفت و رهبر معظم انقلاب هم در ۱۳/۷/۹۲ در این خصوص فرمودند: «ما از تحرّک دیپلماسی دولت حمایت می کنیم، پشتیبانی می کنیم ... البتّه برخی از آنچه در سفر نیویورک پیش آمد، به نظر ما بجا نبود؛ لکن ما به هیئت دیپلماسی ملّت عزیزمان و دولت خدمتگزارمان خوشبین هستیم؛ البتّه به آمریکایی‌ها بدبینیم».
در مجموع ضمن تقدیر از تلاش های خستگی ناپذیر و دلسوزانه تیم مذاکره کنندگان کشورمان یادآور می شویم که برخی اقدامات عجولانه و غیرمدبرانه ممکن است گفتگوها را از مسیر منطقی خارج کرده و هزینه های غیر معمولی و پیش بینی نشده ای را به آن تحمیل نماید که موجب تحت شعاع قرار گرفتن اهداف اصلی و بهره برداری دشمنان این مرز و بوم شود.