خبرگزاری مهر-گروه هنر: با به پایان رسیدن سی و سومین جشنواره بین المللی فیلم فجر و رونمایی از ویترین سینمای ایران در سال آینده، بحث های مختلفی با موضوع میزان فروش فیلم ها در گیشه سینما، توجه سینما به دغدغه‌های روز مردم و اجتماع، استقبال مردم از فیلم‌ها و سوژه‌هایشان و ... به میان آمده است.
اما امسال نیز مانند سال گذشته فیلم های اول جشنواره با استقبال خوب مردم همراه بود و مخاطب امروز سینمای ایران دیگر تنها به نام کارگردانان بزرگ اکتفا نمی‌کند و به تماشای آثار فیلمسازان جوان نیز می‌نشیند.
با تعدادی از تهیه کنندگان سینمای ایران از جمله علی سرتیپی، حمید بهمنی، علی جلیلوند، جواد نوروزبیگی و محمدرضا شفیعی درباره وضعیت سینمای ایران در گیشه سال آینده با توجه به فیلم هایی که در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به نمایش گذاشته شده است، صحبت کردیم. برخی از این تهیه کنندگان معتقدند که سینمای ایران در سال آینده از گیشه خوبی برخوردار است و برخی بر این باورند که گیشه سینمای ایران چندان با موفقیت همراه نخواهد بود اما همه آنها بر این باورند که اگر قرار باشد سینمای ایران سال آینده در گیشه با موفقیت همراه باشد، دولت نیز باید حمایت تبلیغاتی خود را از فیلم های در حال اکران دریغ نکند تا از این طریق خبر اکران فیلم ها به گوش مردم برسد و به سینما بروند.
اما از نظر این تهیه کنندگان هرچند اکثر فیلم های ساخته شده فیلم های اجتماعی با مخاطبان خاص است، اما سینماهای مردمی در جشنواره فیلم فجر نشان داد که این فیلم ها می تواند مخاطبان بسیاری را به سینما کشانده و حتی برای دیدن فیلم ها روی زمین نشسته اند و با توجه به چنین شرایطی امیدوارند که چنین هیجان و علاقه ای بین علاقه مندان به سینما باقی مانده تا در سال آینده نیز به تماشای فیلم های اکران شده بروند.
گیشه سینما در سال ۹۴ پررونق خواهد بود
علی سرتیپی تهیه کننده و پخش کننده سینما در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه در جشنواره امسال تعداد فیلم های شاخص نسبت به دوره گذشته بیشتر بود، گفت: فکر می کنم تعداد فیلم های شاخص در سی و سومین جشنواره بین المللی فیلم فجر نسبت به دوره های قبل بیشتر و بهتر بود.
این تهیه‌کننده تاکید کرد: تنها ۲ فیلم طنز در این دوره از جشنواره حضور داشت و نباید فراموش کرد که مردم و مخاطبان سینما از تماشای فیلم های طنز لذت برده و بیشتر از آن استقبال می کنند. اما در مجموع می توان گفت که امسال استقبال خوبی از فیلم ها در جشنواره فجر در سینماهای مردمی صورت گرفت و من به خوبی این استقبال ها را به خصوص در پردیس سینمایی «کوروش» می دیدم و امیدوارم این شور و هیجان تماشای فیلم ها در سال آینده نیز برای علاقه مندان به سینما وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: نگاه کلی به فیلم هایی که در جشنواره حضور داشتند، نشان می دهد که می توانیم گیشه مناسبی در سال آینده داشته باشیم، البته در کنار فیلم های فوق، تعدادی از آثار نیز وجود دارند که در طول جشنواره اکران نشده و می توانند با اکران در طول سال با استقبال بالایی همراه باشند که از آن جمله می توان به «دلم می خواد» به کارگردانی بهمن فرمان آرا، «استراحت مطلق» به کارگردانی عبدالرضا کاهانی، «نهنگ عنبر» به کارگردانی سامان مقدم و «محمدرسول الله» به کارگردانی مجید مجیدی اشاره کرد که می تواند چراغ سینمای ایران را در سال آینده روشن نگه دارد.
این تهیه کننده سینما با اشاره به اینکه در میان فیلم هایی که در جشنواره به نمایش درآمد، فیلم هایی که به مسایل اجتماعی به خوبی پرداخته باشد نیز وجود داشت، توضیح داد: خوشبختانه در این دوره از جشنواره فیلم های اجتماعی با موضوعات مختلف را می دیدم که به همه مسایل از جمله ازدواج، طلاق، جوانان، بچه دار شدن و بررسی و تاثیر مصرف مواد مخدر در جامعه پرداخته بود، فیلم هایی که هر کدام می تواند موضوع های جذابی برای علاقه مندان به سینما باشد.
تهیه کننده فیلم «شهر موشها ۲» با اشاره به اینکه سینمای ایران در سال آینده از نظر گیشه می تواند سینمای قابل قبولی باشد، تاکید کرد: اگر دولت و تلویزیون در حوزه تبلیغات از فیلم های سینمایی حمایت کند، بی شک این فیلم ها می تواند در گیشه موفق باشد و شاهد سینمای ضعیفی در سال آینده نباشیم.
سرتیپی با بیان این مطلب که سال گذشته اتفاقات مثبتی در سینمای ایران رخ داد و همین مساله سبب شد تا گیشه از فروش مناسبی برخوردار شود، توضیح داد: با دیجیتال شدن سالن های سینما در سراسر کشور شرایطی فراهم شد تا همه فیلم ها در یک زمان اکران شود و این مساله سطح فروش شهرستان ها را افزایش داد. همچنین نمایش فیلمی مانند «شهر موشها ۲» نیز با ۱۲ میلیارد تومان فروش توانست نزدیک به ۲۰ درصد به فروش سینمای ایران کمک کند، علاوه بر آن بازگشایی مجتمع سینمایی کوروش و جذب مخاطب در این مجموعه نیز روی افزایش فروش تاثیرگذار بود. در کنار آن مدیریت مناسب شورای صنفی نمایش و همراهی تلویزیون نیز به جذب مخاطب در سینما کمک کرد. تشکیل گروه سینمایی «هنر و تجربه» نیز بخشی از پتانسیل مخاطبان را به سینما جذب کرد که این مساله هم خود بسیار تاثیرگذار بود.
این تهیه کننده سینما گفت: با توجه به فیلم هایی که امسال نمایش داده شده است، اگر سال آینده اتفاق خاص رخ ندهد، می توان امیدوار بود که فروش گیشه سال آینده نسبت به امسال کمتر نخواهد بود.
فیلم های جشنواره از تفکر و آرمان های انقلابی فاصله گرفته است
حمید بهمنی مدیرعامل موسسه فرهنگی و هنری شهید آوینی نیز بیان کرد: جشنواره فیلم فجر اساسا محلی است برای نمایش فیلم هایی که قرار است در طول سال در سینمای ایران اکران شود. این جشنواره محلی است برای دریافت بازخوردها، نقدها و پیش‌بینی اینکه چه فیلم هایی می تواند با فروش خوبی همراه باشد.
وی با اشاره به آرمان های برگزاری جشنواره فیلم فجر و فاصله گرفتن از آن توضیح داد: این جشنواره سال ها است که از اهداف آرمان خواهی دهه ۶۰ فاصله گرفته و کمتر فیلمی را در این جشنواره می بینیم که با چنین موضوعی در جشنواره حضور داشته باشد. اگر بخواهیم جشنواره امسال و سال های قبل را نسبت به جشنواره دهه ۶۰ مقایسه کنیم، می بینیم که تولید فیلم هایی با تفکر انقلابی و اسلامی در این سال ها به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد و به همین دلیل باید چنین روندی را که در سینمای ایران پیش گرفته شده مورد آسیب شناسی قرار دهیم و بدانیم که چرا این جشنواره از تفکر و اندیشه انقلابی فاصله گرفته است.
کارگردان فیلم «گلوگاه شیطان» گفت: در این دوره ازجشنواره اکثر فیلم های تولید شده در سینمای ایران به سمت فیلم های سیاه نمایی رفته و یا با نگاه شخصی به مسایل روز جامعه نگاه می کند که البته نمی تواند چندان برای مخاطب جذاب باشد، به همین دلیل فکر می کنم سینمای ایران سال آینده از فروش چندان مناسبی برخوردار نیست و تنها افراد خاص از جمله علاقه مندان به سینمای هنری و یا سینمای سیاه نمایی و اجتماعی به دیدن این فیلم ها می روند.
وی توضیح داد: طی روزهای برگزاری سی و سومین جشنواره بین المللی فیلم فجر تنها ۴ فیلم خوب دیدم و می توان گفت باقی فیلم های ارائه شده در این دوره از جشنواره در حد یک تله فیلم خوب بود و نمی توان آن را حد یک فیلم خوب دانست. نباید فراموش کرد که جشنواره فیلم فجر می تواند در سینما و در بین مردم برندسازی کند و ما باید از این فرصت استفاده کنیم و فیلم های خوب را برای جشنواره آماده و ارائه کنیم. البته در میان فیلم های امسال تعدادی فیلم دفاع مقدسی هم وجود داشت که از کیفیت چندان مناسبی برخوردار نبود. برخی از فیلم های خوب نیز چندان مورد استقبال هیات داوران قرار نگرفت، چرا که چیدمان داوران به سمت و سویی رفته بود که سلیقه آن ها فیلم هایی از این دست را نمی پذیرفت.
مدیرعامل موسسه شهید آوینی ادامه داد: در بین فیلم های اکران شده در جشنواره فیلم فجر «بدون مرز» و «ماهی سیاه کوچولو» از جمله فیلم هایی بود که می توانست در بخش سودای سیمرغ حضور داشته باشد و جوایزی نیز دریافت کند اما متاسفانه از فیلم های خوبی در این سطح نیز حمایت نشد. متاسفانه این روزها در سینمای ایران و به خصوص جشنواره بین المللی فیلم فجر، فیلم استراتژیک جایگاهی ندارد و بیشتر به دنبال ساخت فیلم های سیاه نمایی و یا جشنواره ای هستند. این در حالی است که جشنواره فیلم فجر باید شرایطی را فراهم کند تا فیلم های استراتژیک در سینمای ایران دیده شود.
وی با اشاره به اینکه معدود فیلم هایی هم که با نگاه ملی ساخته شده بود چندان مورد توجه قرار نگرفته است، بیان کرد: یکی از فیلم هایی که توسط هیات داوران به آن توجه چندانی نشد، فیلم «مزار شریف» به کارگردانی عبدالحسن برزیده است، این فیلم جزو فیلم هایی است که می توانست با حمایت جشنواره بیشتر دیده شود، فیلمی که نگاه کاملا ملی داشته و به یکی از مهمترین اتفاقات تاریخ ایران بعد از انقلاب می پردازد.
بهمنی در پاسخ به اینکه آیا سینمای ایران سال آینده می تواند از نظر گیشه با موفقیت همراه باشد یا خیر؟ گفت: سال گذشته سینمای ایران فیلمی مانند «شیار ۱۴۳» به کارگردانی نرگس آبیار داشت، فیلمی در گونه دفاع مقدس که تمام فرمول ها و نظرات در مورد گیشه را به هم ریخت اما متاسفانه امسال چنین فیلمی در جشنواره وجود ندارد، حتی ما فیلمی مانند «چ» نداریم که بتواند مردم را به سینما جذب کند.
وی توضیح داد: در چنین شرایطی و با توجه به فیلم هایی که در جشنواره فیلم فجر دیدم، فکر نمی کنم سال آینده سال توفیق برای سینمای ایران باشد.
بهمنی در پایان تاکید کرد: حضور پررنگ و پرشور مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن نشان داد که مردم ما همچنان خواستار بازگشت به تفکر انقلابی و اسلامی هستند و سینمای ایران نیز باید در این زمینه تلاش کند و فیلم هایی با چنین موضوع هایی را برای مردم تولید کند تا مردم به سمت سینما کشیده شوند.
فیلم های این دوره از جشنواره به سختی با مخاطب ارتباط برقرار می کند
علی جلیلوند تهیه کننده سینما که در این دوره از جشنواره «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» به کارگردانی وحید جلیلوند را داشت و جایزه بهترین فیلم در بخش «نگاه نو» را برده است نیز با اشاره به اینکه ماحصل سینمای ایران در سال آینده معمولا در جشنواره فیلم فجر دیده می شود، بیان کرد: شاید در سال آینده این فیلم ها نتواند با مردم ارتباط خوبی برقرار کند، اما آنچه که مشخص است این است که مردم در طول جشنواره فیلم فجر از فیلم ها استقبال کردند و امیدوارم این شرایط در گیشه سال آینده ادامه پیدا کنند.
وی ادامه داد: در درجه اول می خواهم که سینمای ایران سال خوبی را در گیشه و اکران داشته باشد، اما پیش از هر چیز باید این مساله را به خاطر بسپاریم که تنها دلیل حضور و جذب مردم در سینما، سینماگران نیستند بلکه مجموعه شرایط اجتماعی و اقتصادی می تواند شرایطی را فراهم کند تا مردم به سینما بروند یا نروند.
وی با اشاره به فیلم های اجتماعی که در جشنواره حضور داشتند، بیان کرد: متاسفانه از بین این فیلم ها می توانم بگویم که کمتر فیلمی را دیدم که بتوان آن را یک فیلم اجتماعی صرف دانست، اما به عنوان اینکه فیلمی یک موضوع اجتماعی را مورد بررسی قرار داده است، می توانم به فیلم «ناهید» به کارگردانی آیدا پناهنده اشاره کنم. این فیلم با نگاه مردانه یک فیلمساز زن درباره مشکلات یک زن ساخته شده است. فیلمی که هر چند توسط یک زن درباره یک زن ساخته شده است اما در آن از شعارهای فمینیستی خبری نیست. در این فیلم کارگردان به خوبی سوال هایی را مطرح کرده و به موقع نیز آن را پاسخ گفته و همین مساله سبب شده تا مخاطب دچار سردرگمی نشود.
جلیلوند با اشاره به «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» گفت: این فیلم توانست در جشنواره فیلم فجر با استقبال مناسبی از سوی مخاطبان روبه رو شود به گونه ای که بسیاری از مردم برای تماشای این فیلم روی پله ها نشسته بودند. البته در روزهای اول جشنواره این استقبال چندان مناسب نبود چرا که همه به دنبال نام ها و کارگردانان شناخته شده بودند، اما در روزهای بعد تبلیغات سینه به سینه سبب شد تا مردم علاقه مند به دیدن این فیلم شوند. یکی از دلایلی که سبب شد تا این فیلم با استقبال بالایی همراه باشد به این دلیل بود که تماشاچی شخصیت هایی کاملا آشنا را در فیلم می بیند به همین دلیل به راحتی با آن ارتباط برقرار می کنند.
به فروش سینما در سال آینده امیدوار نیستم
همچنین جواد نوروزبیگی پرکارترین تهیه‌کننده در جشنواره فیلم فجر ۳۳ درباره فروش فیلم ها در سال آینده سینمای ایران بیان کرد: با فیلم هایی که در جشنواره فیلم فجر دیدیم چندان نمی توان به فروش سینمای ایران در سال آینده امیدوار بود و من فکر نمی کنم که ما سال چندان پررونقی را داشته باشیم.
وی با اشاره به فیلم هایی که خودش تهیه کنندگی آنها را بر عهده داشته است، گفت: امیدوارم که فیلم های خودم هم فروش خوبی داشته باشد و فکر می کنم که همینطور شود به طور مثال فیلمی مثل «بهمن» که در آن فاطمه معتمد آریا بازی می کند برای مخاطبان می تواند جذاب باشد چون معتمد آریا سال ها از سینما دور بوده است.
این تهیه کننده سینما در ادامه با تاکید بر حمایت دولت در فروش فیلم ها در سال آینده بیان کرد: من سال آینده اکران خوبی را در سینماها نمی بینم مگر اینکه دولت حمایت کند اما با این حال نمی دانم با بودجه ای که دولت در دست دارد آیا می توان به حمایت دولت امیدوار بود یا نه.
نحوه تعامل سازمان سینمایی و سینماگران برای پرداختن به موضوعات اجتماعی
محمدرضا شفیعی تهیه کننده سینما نیز گفت: با توجه به تنوع در ساختارها و تولیدات که در این دوره از جشنواره وجود داشت فکر می کنم که نسبت به سال گذشته فروش گیشه کم نباشد و حتی می تواند کمی هم نسبت به سال ۹۳ بیشتر هم باشد که این خود می تواند در سینمای ایران تاثیرگذار باشد.
وی با اشاره به اینکه یکی از اهداف و ارزش های برگزاری جشنواره فیلم فجر توجه به مسایل و مشکلات روز جامعه است، ادامه داد: به لحاظ اجتماعی و رفتارهای اجتماعی مردم کشور ما دچار مصائب و مشکلات بسیاری هستند که تا امروز فیلم های مختلفی درباره آن ساخته شده است، از جمله این مصائب می توان به دوستی های خیابانی، اعتیاد و ... اشاره کرد که معمولا در جشنواره فیلم فجر به آن پرداخته شده است. البته این موضوع ها با هدف آگاهی جامعه ساخته می شود اما در نهایت به ترویج این فرهنگ ها در جامعه نیز منجر می شود.
تهیه کننده فیلم «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» توضیح داد: نباید فراموش کرد که جشنواره فیلم فجر را سازمان سینمایی برگزار می کند اما فیلم ها توسط اهالی سینما ساخته می شود. فیلم هایی که ۸۰ درصد آن توسط بخش خصوصی ساخته شده و بخش اندکی از آن با سرمایه گذاری مستقیم دولت به عنوان تهیه کننده ساخته می شود. در این میان نمی توان چندان به بخش خصوصی فشار آورد که همه مسایل را در فیلم های خود رعایت کند چرا که بخش خصوصی بیش از هر چیز نیازمند آن است که فیلم در گیشه به فروش رسد. در این میان سازمان سینمایی در ساختار فیلم ها تنها نقش نظارتی دارد و این اهالی سینما هستند که فیلم ها را تولید می کنند.
این تهیه کننده سینما تاکید کرد: یکی از مسایلی که بیش از هر چیز در ساخت فیلم هایی با موضوع روز اهمیت دارد، این است که بدانیم اهالی سینما تا چه اندازه با مشکلات کشور آشنا بوده و از آن مطلع هستند و تا چه اندازه ایده هایی که در ذهن سینماگران وجود دارد می تواند مورد نیاز جامعه باشد. در این میان سازمان سینمایی باید بخشی از مشکلات جامعه را شناسایی و آن را در اختیار هنرمندان قرار دهد، در واقع سازمان سینمایی با طرح این موضوع شرایطی را فراهم می کند که از سینماگر این انتظار به وجود آید که درباره مشکلات مردم جامعه فیلم بسازد و در غیر این صورت به راحتی می توان نسبت به سینما مطالبه داشت.
شفیعی در پایان گفت: تاکید می کنم که مجموعه فیلم های امسال در جشنواره به نوعی کشکول خوبی برای سینمای ایران به شمار می رفت و ما در این دوره از جشنواره شاهد فیلم های اجتماعی، تجاری، دفاع مقدس، تاریخی و ... بودیم.
گزارش از نیوشا روزبان