خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ: در ماه‌های ابتدایی سال ۹۳ بود که علیرضا مختارپور به‌عنوان دبیرکل جدید نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور منصوب شده و کار خود را در این نهاد فرهنگی آغاز کرد. از جمله موارد مورد پیگیری دبیرکل جدید، مساله جذب نیمدرصد درآمد شهرداری‌ها به کتابخانه‌های عمومی بود که با پیگیری چندماهه و مستمر مسئولان نهاد و در نهایت، طرح آن در صحن مجلس شورای اسلامی، این موضوع برطرف شده و پرداخت نیم درصد توسط شهرداری ها، با تصویب مجلس، الزامی شد.
اما یکی از موارد دیگری که از آغاز دبیرکلی مختارپور مطرح می شود در یادداشت‌ها و بندهای سیاست‌های هشت‌گانه جدید نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به آن اشاره شد، توسعه کتابخانه‌ها و همچنین گسترش بخش‌‌های مربوط به کودک و نوجوان بود. مختارپور در آن مقطع در گفتگویی مشروح با خبرگزاری مهر، گفت: «مساله فرهنگی باید از کودکی شکل بگیرد. حتما کتاب خریدن و بازدید از نمایشگاه کتاب خوب است اما پدر و مادرها باید به جای این‌کارها، عضویت در کتابخانه را برای بچه‌ها جا بیاندازند. به همین دلیل اولویت درجه یک ما در نهاد، گسترش بخش کودک و نوجوان کتابخانه‌ها شده است.»
او در بخش دیگری از این گفتگو، با اشاره به توسعه بخش کودک در کتابخانه‌های عمومی، گفت: بخش کودک کتابخانه‌های برخی استان‌ها کامل‌اند و دیگر شهرها در حال تکمیل شدن هستند. این اولویت دادن، باعث شده تا مطالب پیش‌نیاز را هم در نظر داشته باشیم. ظرف چند ماه آینده قصد داریم آموزش مهارت کتابخوانی و قصه‌گویی را برای مادرانی که فرزند دارند، در دستور کار قرار دهیم. اگر بتوانیم بخش کودک و نوجوان را تقویت کنیم، می‌توانیم به آینده امیدوار باشیم که بچه‌هایی که در آینده بزرگ می‌شوند، ارتباط‌شان را با کتابخانه حفظ کنند. مختارپور پیش‌تر از انجام این گفتگو نیز در همایش آموزش تخصصی کتابداران کودک هم بر این موضوع تاکید کرده بود.
با گذشت چند ماه از این اظهارات و رسیدن به روزهای پایانی سال، میزان پیگیری و پیشروی طرح توسعه بخش کودک در کتابخانه‌های عمومی کشور را از محمد اللهیاری فومنی معاون توسعه کتابخانه ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور جویا شدیم. یکی از نکات مهم این گفتگو این بود که اللهیاری اشاره کرد از میان حدود ۳ هزار و ۲۰۰ کتابخانه عمومی کشور، هزار و ۲۰۰ باب از آن ها، دارای بخش مستقل کودک و نوجوان شده‌اند.
همه کتابخانه‌های عمومی به بخش کودک مجهز می‌شوند
اللهیار در ابتدای این گفتگو با اشاره به اهمیت تجهیز کتابخانه به قسمت مستقل برای بخش کودک، گفت: از آن جایی که یکی از نقاط مهم و کانونی در ترویج کتابخوانی، مربوط به برنامه ریزی برای سنین خردسالی، طفولیت و نوجوانی می‌شود، طبیعی است که دستگاه های متولی ترویج کتابخوانی برای این سنین دارای برنامه باشند. نهاد کتابخانه های عمومی کشور هم به عنوان یکی از همین نهادها دارای برنامه‌های کوتاه و درازمدت است و قرار را بر این گذاشته که کتابخانه های عمومی کشور، به بخش کودک و نوجوان مجهز شوند.
وی افزود: بسیاری از کتابخانه‌ها از پیش طراحی و ساخته شده و یا طرح ساخت شان از پیش ریخته شده است که در آن‌ها جایی برای بخش کودک تعبیه نشده بود. بنابراین بخش کودک این کتابخانه ها، در کنار مخزن کتاب های بزرگسال قرار می گیرد. اما کتابخانه‌هایی هستند که در سنوات اخیر طراحی شده اند و در آن‌ها سعی و تلاش شده که بخشی هم به عنوان قسمت مربوط به کودکان در نظر گرفته شود. به هر حال کتابخانه های مختلف، براساس معیار و میزان‌هایی، متراژ مختلف دارند و هرچه بزرگ تر باشند، بخش کودک بزرگ تری خواهند داشت. این موضوع هم از حیث ترویج کتابخوانی و هم سیاست های ترویجی در نظر گرفته شده است.
مراحل مطالعاتی مربوط به بخش کودک کتابخانه‌ها در حال اتمام است
معاون توسعه کتابخانه ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه ها ادامه داد: نهاد کتابخانه ها، عمده تلاش خود را در حوزه بخش مربوط به کودک کتابخانه ها، کرده و تلاش می کند. به طور مثال، در حال حاضر مراحل مطالعاتی در این زمینه، در حال اتمام هستند. یکی از مسائل طرح شده در این زمینه، آموزش مهارت قصه گویی برای کتابداران کودک است تا این کتابداران بتوانند هم در کتابخانه و هم در اماکنی مانند مدارس برای بچه ها قصه گویی کنند. طرح دیگر، آموزش قصه گویی برای مادران است. الگوی مناسب این آموزش ها با اتکا به تدریس اساتید این حوزه ها، آموزش داده می شود.
اللهیاری همچنین گفت: از آن جایی که تجهیز کتابخانه ها به منابع گروه سنی کودک و نوجوان، اهمیت قابل توجهی دارد، در چند ماهه گذشته و یک ماهه اخیر، که نهاد با توجه به مسائل مالی، توانسته خرید کتاب را شروع کند، تفاهم خوبی با انجمن ناشران کودک صورت گرفته و تعداد زیادی کتاب در قالب طرح اهدای کتاب از این انجمن دریافت شد که در روزهای دهه فجر، برای کتابخانه های روستایی و نقاط دورافتاده کشور ارسال شد. به هرحال کتاب های کودک و نوجوان به دلیل نوع ساخت و کتابسازی شان، بیشتر از دیگر انواع کتاب، در معرض آسیب فیزیکی هستند و به طور مرتب با فاصله زمانی کم، باید تعویض شوند.
هزار و ۲۰۰ کتابخانه، بخش مستقل کودک و نوجوان دارند
وی گفت: در حال حاضر هزار و ۲۰۰ کتابخانه عمومی در کشور فعال اند که بخش مستقل کودک و نوجوان دارند. باقی کتابخانه ها هم تلاش دارند بخش کودک و نوجوان را در داخل مجموعه خود داشته باشند.
اللهیاری همچنین در پاسخ به این سوال که آموزش‌هایی از جمله آموزش قصه گویی برای کتابداران، آن‌ها را از وظیفه اصلی شان دور می کند یا خیر، گفت: نهاد کتابخانه ها، با تعداد قابل توجهی از کتابداران همکاری می کند که غالبا یا تحصیل کرده این رشته هستند و یا طی سال ها کسب تجربه کرده، و مهارت های کتابداری را به دست آورده اند.
وی افزود: نهاد کتابخانه‌ها علاوه بر ارسال کتاب و تامین منابع کتابخانه‌ای، وظیفه غنی سازی و ارتقای سطح مهارت‌های کتابداران را نیز بر عهده دارد. یعنی نهاد غنی سازی و ارتقای سطح مهارت و دانش کتابداران را نیز جزو مقوله تجهیز منابع کتابخانه ای می‌داند. به همین دلیل هم دوره های آموزشی ضمن خدمت برگزار می‌کند. آموزش‌هایی از جمله آموزش قصه گویی برای کتابداران هم با همین رویکرد انجام می شود که البته انواع مختلفی از جمله آموزش حضوری با از طریق تولید لوح فشرده آموزشی را شامل می شود.
جزئیاتی از پنجمین دوره آموزش کتابدار در استان فارس
اللهیاری در پایان درباره پنجمین دوره آموزش کتابدار که صبح امروز در شیراز آغاز می شود، گفت: فنی سازی کتابداران، نوک پیکان اهداف نهاد کتابخانه‌هاست. طی روزهای این هفته، پنجمین دوره آموزش کتابدار در استان فارس و شهر شیراز برگزار می شود و کتابداران ۴ استان یزد، فارس، چهارمحال و بختیاری و خوزستان در این دوره حضور خواهند داشت. کتابداران این ۴ استان در دوره مذکور، گرد هم جمع شده، دوره های آموزشی و کارگاهی خواهند دید و از نظرات اساتید رشته کتابداری بهره خواهند برد. مباحث عام حوزه کتابداری و راهکارهایی که موجب مراجعه بیشتر مخاطبان به کتابخانه شود، نیز از جمله مباحثی هستند که در این دوره مطرح خواهند شد.
وی گفت: در ۲ دوره پیش تر، مجموعا ۸ استان تحت این آموزش ها قرار گرفتند و دوره های سوم و چهارم با استقبال خوب کتابدارها برگزار شدند. با پایان دوره پنجم، از ابتدا تا حال، در مجموع ۲۰ استان تحت این آموزش ها قرار گرفته اند.
معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در پاسخ به سوال دیگر درباره فاصله زمانی این دوره ها، گفت: این دوره‌ها بسته به آمادگی استان ها برای میزبانی از ۳ یا ۴ استان همجوارشان برای برگزاری، برپا می شوند.