به گزارش خبرنگار مهر، استان ایلام در غرب کشور دارای تمدن و تاریخی کهن در کشور ما است به طوری که وجود تپه علی کش در شهرستان دهلران نشان از تمدن ۹ هزار ساله در این استان دارد.
این استان به لحاظ تاریخی و آثار باستانی جزو استانهای مهم کشور محسوب می شود و بیشترین آثار استان از دوران ساسانی است که هر ساله مورد استقبال گردشگران نوروزی قرار می گیرد.
استان ایلام دارای قله های متعدد تاریخی از دوران های مختلف است که یکی از این قلعه ها، والی است. این قلعه امروز علاوه بر خود اثر به موزه مردم شناسی استان تبدیل شده و تلفیقی از تمدن و فرهنگ را به نمایش گذاشته است.
قلعه والی محل برگزاری جشنهای نوروزی استان ایلام
عبدالمالک شنبه زاده مدیر کل میراث فرهنگی استان ایلام در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: یکی از مهمترین آثار تاریخی و فرهنگی استان ایلام قلعه والی است چراکه این اثر مهم چند سالی به موزه مردم شناسی نیز تبدیل شده است.
وی بیان داشت:قلعه والی یکی از بناهای دوره قاجاریه در استان ایلام است که توسط غلامرضا خان والی در سال ۱۳۲۶ قمری روی تپه‌ای به نام چغا میرگ ساخته شده است.
شنبه زاده عنوان کرد: این بنا دارای قسمت‌های متعدد چون حرم سرا، قسمت شاهنشین، اتاق آیینه و زندان در زیر زمین است و مساحت کل قلعه بیش از چهار هزار و ۵۰۰ متر مربع است.
وی تصریح کرد: قلعه دارای سه در ورودی در قسمت شرق - غرب و جنوب است که در اصلی در قسمت جنوبی است و دیگر درها خصوصی بوده و مصالح به کار رفته در معماری قلعه شامل سنگ، آجر، گچ، کاشی و چوب است.
این مسئول بیان داشت: قلعه والی دارای ۲۰ اتاق بزرگ، پنج اتاق کوچک، چهار ایوان و دو تراس کوچک در ضلع جنوبی است.
این مسئول عنوان کرد: هر ساله در ایام نوروز جشنهای مختلفی در این قلعه برای نمایش فرهنگ های بومی و محلی استان ایلام برگزار می شود که موزه مردم شناسی و موزه باستان شناسی در شهرستان ایلام و دره شهر از جمله جاذبه های مهم استان در ایام نوروز است که به طور قطع نقش مهمی در جذب گردشگر دارند.
وی افزود: در ایام نوروز ستاد هماهنگی خدمات سفر اقدام به برپایی نمایشگاه سوغات و صنایع دستی استان و برپایی سیاه چادر محلی و پخش دوغ، شیرینی و نان محلی در این مکان خواهد کرد.
مدیر کل میراث فرهنگی استان ایلام تصریح کرد:وجود نرده های مشبک آجری به رنگ فیروزه ای، تراس های سرپوشیده ضلع جنوبی همراه با پنجره های مشبک با شیشه های الوان، اورسی های قلعه، ستون های دایره ای، سرستون های منقوش در ایوان، قوس های کمانی و تزئینی و کاربندی بالای آن با کاشی های رنگی، درختان بلند و کهنسال کاج و حوض مستطیل شکل در صحن جلوی قلعه چشم انداز زیبایی به قلعه و معماری آن داده است.
قلعه والی؛ نمایش فرهنگ ایلامی
مدیر کل میراث فرهنگی استان ایلام اظهار داشت: یکی از مهمترین ویژگی های قلعه والی ایلام تبدیل شدن به موزه مردم شناسی است که طرح تبدیل بنای قلعه والی به موزه از سال ۸۵ آغاز و در چند مرحله تكمیل و مرمت شده است و این گنجینه كه چند سالی است در قلعه والی ایلام برپا شده در برگیرنده آداب و رسوم مناطق مختلف، پوشش اقوام استان، حرفه هایی چون كشاورزی، نمدمالی، خراطی، چیت سازی، گلیم و نمد و جاجیم و قالی بافی، زندگی در سیاه چادر، آیین عروسی و پیكره هایی از شخصیت های مختلف است كه در سده های گذشته زندگی كرده اند.
شنبه زاده اظهار داشت: این گنجینه به سبب تنوع غرفه‌ها و موضوع ها، مورد توجه خاص گردشگران و دوستداران فرهنگ ایران و ایلام قرار گرفته است چراکه موزه مردم شناسی نماد فرهنگی استان برای شناساندن مولفه های فرهنگی، اجتماعی، ارزش ها، اعتقادات و باورهای مردم ایلام در گذشته بوده است .
وی تصریح کرد: در حال حاضر موزه مردم شناسی شهر ایلام از غنی ترین موزه های تخصصی مردم شناسی محسوب می شود که معرفی اقوام کرد، لر، لک و عرب در اتاقهای قلعه والی از بخشهای مهم موزه است.
شنبه زاده بیان داشت: این موزه مردم شناسی دارای غرفه‌های متنوع مردم‌شناسی و نمایش آیین ها و سنت های بومی و محلی ایلام است و سازمان در دوران تعطیلات نوروزی اقدام به برپایی نمایشگاه های سوغات و صنایع‌دستی استان در چندین تخته سیاه چادر محلی می كند در آنها به شكل سنتی دوغ، شیرینی و نان محلی عرضه می شود كه این در بازسازی فضای سنتی قلعه بسیار جلوه گر است.
مدیر میراث فرهنگی استان ایلام عنوان کرد: با اجرای این برنامه‌ها و با حمایت مسئولان در استفاده از ظرفیت های متنوع استان نظیر قلعه والی می توان آداب و رسوم ایلام كهن را زنده نگه داشت، و با برنامه ریزی صحیح همراه با مولفه های آن دوران در معرض دید گردشگران و مسافران قرار داد تا از نزدیك با سنت ها و تاریخ مردمان این سرزمین تمدن ساز بیشتر آشنا شوند.
وی تصریح کرد: علاوه بر این قلعه تاریخی، موزه باستان شناسی شهرستان دره شهر، قلعه هزار درب شهرستان آبدانان، طاق شیرین و فرهاد شهرستان ایوان، سنگه نوشته آشوربانیپال شهرستان ملکشاهی، شهر تاریخی سیروان، شهر تاریخی دره شهر، تپه علی کش و...همه نیز حاکی از تاریخی بودن استان ایلام دارد.
شنبه زاده عنوان کرد: استان ایلام با داشن ۷۵۰ اثر ملی در کشور رتبه پنجم را از نظر ثبت آثار ملی دارد و به ترتیب در سال ۹۰، ۲۵ و در سال ۹۱، ۲۱ اثر، در سال۹۲، ۲۲ اثر و در سال ۹۳ تا پایان سال ۵۰ اثر ثبت ملی شده است.
این مسئول افزود: در حال حاضر سه هزار و ۵۰۰ شی تاریخی در گنجینه میراث فرهنگی ایلام نگهداری می شوند و لازم است که در مرکز استان موزه باستان شناسی احداث شود.
وی بیان داشت: طبق بررسی های به عمل آمده هر ساله تعداد گردشگران و مسافران به استان افزایش می یابد و امیدواریم در سال جاری این روند ادامه داشته باشد.