به گزارش خبرنگار مهر، جمهوری اسلامی ایران تأکید دارد که توافق هسته ای میان این کشور و گروه ۱+۵ باید یک مرحله ای باشد و تحریم های غرب علیه آن نیز به صورت آنی برداشته شود.
طرف غربی در سوی دیگر مدعی است که برای اعتمادسازی، تحریم ها باید به صورت تدریجی برداشته شود.
در گفتگو با پروفسور شیرین طهماسب هانتر استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا به بحث در خصوص این موضوعات نشستیم که در ادامه می آید.
*ایران بر این موضوع تأکید دارد که تحریم ها باید یکجا برداشته شوند ولی طرف دیگر مذاکرات چنین چیزی را قبول ندارد. دلایل آنها برای این امر چیست؟
به نظر می رسد ایالات متحده امریکا و کشورهای اروپایی معتقد هستند که اگر تمام تحریم ها یک دفعه برداشته شود آنها اهرم و ابزارشان برای فشار و نفوذ بر ایران را از دست می دهند.
این مهم است که درک کنیم تحریم های اعمال شده بر ایران تنها به خاطر موضوع هسته ای نبوده است بلکه روش و راهی برای تغییر سیاست خارجی ایران به ویژه در خاورمیانه بوده است.
*ایران در حالی بر توافق یک مرحله ای تأکید دارد که طرف مقابل نظر دیگری دارد و معتقد است که ایران باید اعتمادسازی را انجام دهد و تحریم ها نیز به صورت تدریجی برداشته خواهند شد. آیا این دو دیدگاه به یکدیگر نزدیک و همگرا خواهند شد؟
دیدگاه ایران مبنی بر اینکه تحریم ها در بستر «یک توافق» و به صورت یک دفعه ای برداشته شوند درست و صحیح است.
به هر حال این موضوع می تواند ممکن نباشد؛ به ویژه زمانی که موضوع برداشته شدن تحریمها خود یک مسأله است. در این خصوص دو طرف باید به یک آشتی و راهی مرضی الطرفین و قابل قبول دست یابند. به این شکل که برخی از تحریم های مضر و مخرب به صورت یک دفعه برداشته شوند و مابقی تحریم ها به صورت تدریجی برداشته شوند.
چیزی که روشن است این است که ایران می خواهد تحریم جدید علیه اش اعمال نشود و تحریم ها نیز کاهش قابل ملاحظه ای یافته باشد.
از سوی دیگر انتظار ایران مبنی بر اینکه توافق منجر به سرمایه گذاری بیشتر و بهبود سریع شرایط اقتصادی خواهد شد محقق نخواهد شد.
*«دنیس راس» در مقاله ای عنوان کرده که ایران و امریکا دشمنان دائمی باقی خواهند ماند. وجود چنین دیدگاه های در مراکز تصمیم سازی آمریکا تا چه میزان بر روند مذاکرات تأثیرگذار خواهد بود؟
«راس» البته اینطور گفته که امیدوار است که ایران و امریکا دشمن باقی بمانند زیرا این موضوع، برنامه ها و طرح های نتانیاهو را پیش می برد. در واقع ایران و امریکا منافع مشترک زیادی دارند. برای نمونه ایران و امریکا رقابت جدی در خصوص نفت و گاز و آسیای مرکزی به میزانی که ایران و روسیه در این خصوص رقابت دارند، ندارند.
مهمترین مشکل و مسأله میان ایران و امریکا مربوط به منازعه اعراب و اسرائیل است. اگر در این خصوص شرایط بهبود یابد و اگر ایران بخواهد، ایران و امریکا خواهند توانست روابط دوجانبه ای در حوزه های اقتصادی و سایر حوزه ها داشته باشند.
*در نهایت پیش بینی شما از توافق احتمالی چیست و این توافق دربردارنده چه نکاتی خواهد بود؟
هر توافقی که حاصل شود به معنای نوعی مصالحه خواهد بود. ایران از کاهش تحریم ها بهره خواهد برد و امریکا و اروپا نیز بایستی برخی امتیازات را که برایشان حائز اهمیت است بدهند.
در صورت توافق دو طرف می توانند ادعا کنند که پیروز شده‌اند و بر این اساس قادر خواهند بود که توافق را برای مجالسشان ارسال کنند.
گفتگو از جواد حیران نیا