گروه بین الملل _ عبدالحمید بیاتی : در چند سال اخیر یک چهره آمریکایی به غیر از رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و یا دیگر مقامات ارشد ایالات متحده توانسته جایگاهی را برای خود در رسانه های ایرانی دست و پا کند. این فرد که به زبان فارسی تسلط کامل داشته و ضرب الامثل های ایرانی را به راحتی استفاده می کند، سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا است.
با توجه به حساس تر شدن مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای ۱+۵ و همچنین حضور افراد جدید در مذاکرات اخیر با «آلن ایر» به گفتگو نشستیم. متن این مصاحبه به شرح زیر است.
*در هفته گذشته مذاکراتی میان مقامات ایرانی و آمریکایی در ژنو انجام شد. در این مذاکرات شاهد حضور چهره های جدیدی بودیم، آیا حضور افراد جدید حکایت از پیشرفت مذاکرات و قریب الوقوع بودن توافق دارد؟
ترکیب تیم مذاکره کننده دولت ما (آمریکا) همیشه یکسان نیست و مرتباً بسته به نیاز عوض می شود. برای مثال این بار آقای «ارنست مونیز» وزیر نیروی آمریکا، همراه تیم ما شد. ایشان به عنوان رئیس هئیت کارشناسان دولت آمریکا در مذاکرات حضور دارند و حضور ایشان هم به منظور سهل و آسان شدن مذاکرات فنی با همتایان ایرانی و هم برای ارائه راهنمایی های فنی به آقای کری (وزیر امور خارجه آمریکا) است.
حضور وزیر نیروی دولت ما نشان دهنده این است که این مذاکرات ابعاد خیلی فنی دارند، و برای حل اختلافات موجود، ما صلاح دانستیم که کارشناسان در بالاترین سطح با همتایان ایرانی همکاری کنند. استدلال بیش از این از حضور ایشان درست نیست. اما چنانچه طرفین پس از این دور از گفتگوها اعلام کردند، در این دور از مذاکرات ما پیشرفت کردیم، اما هنوز تا به مقصد فاصله داریم. بقول معروف «نردبان، پله پله».
*روز دوشنبه گاردین و الجزیره گزارشی را در مورد اختلاف نظر موساد با نخست وزیر اسرائیل و اینکه اظهارات نتانیاهو درباره برنامه هسته ای ایران دروغ بوده منتشر کردند، آیا این گزارش ها تاثیری در روند رسیدن به توافق دارند؟
خیر. ما همیشه در مورد ایران با سرویس های امنیتی-اطلاعاتی اسرائیل هماهنگی کرده ایم، حتی هنگامیکه رؤسای هر دو کشور اختلافات سیاسی دارند. بدون پرداختن به امور امنیتی، به این نکته بسنده می کنم که سرویس های امنیتی کشورهای ما همیشه در سطح کارشناسی در مورد برنامه هسته ای ایران دیدگاه های مشابه داشته اند.
در مذاکرات هر طرف کار و هدفش را خوب می داند و بطور کلی اخبار و مقالات روزنامه ها تأثیر چندانی بر کار ما نمی گذارد.
*همانطور که می دانید ایران خواستار لغو فوری و یک دفعه تحریم هاست آیا طرف مقابل با چنین خواسته ای موافق است. اگر این درخواست ایران قابل قبول نیست چه دلایلی برای رد آن دارید؟
همانطور که خوانندگان گرامی شما از آن آگاه هستند، در این مذاکرات ما می خواهیم که به خاطر حفظ روند پیشرفت گفتگوها، محتویات این مذاکرات محرمانه بماند. اما بطور کلی در مورد مرحله بندی برداشتن تحریم ها می توانیم به متن برنامه اقدام مشترک (توافق ژنو) مراجعه کنیم، که آمده است:
«این راه حل جامع شامل یک فرایند متقابل و قدم به قدم است و به رفع همه جانبه تمامی تحریم های شورای امنیت، تحریم های چندجانبه و تحریم های ملی مربوط به برنامه هسته ای ایران می انجامد.»
و «گام نهایی راه حل جامع عبارت است از... به‌طور همه جانبه تحریم‌های هسته‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد و تحریم‌های چندجانبه و تحریم‌های ملی را برداشته و از جمله گام هایی برای دسترسی به حوزه‌های تجاری، فناوری، مالی و انرژی را بر مبنای یک برنامه تنظیمی که در خصوص آن توافق به عمل خواهد آمد را اتخاذ نماید».
*ایران بر توافق یک مرحله ای تاکید دارد حال آنکه طرف های غربی بر دو مرحله ای بودن توافق تاکید دارند. با وجود این اختلاف نظر آنها چگونه می توانند به توافق برسند؟
صحبت شما متین، اما تا آنجایی که من می دانم هیچ اختلاف نظری در مورد زمان بندی نیست. هدف و مطلوب این است که قبل از پایان ماه مارس (مصادف با یازدهم فروردین ماه) به تفاهم اساسی برسیم و با تکمیل آن با جزئیات کامل قبل از سی ام ماه ژوئن (نهم تیر ماه) به توافق نهائی برسیم.
*دنیس راس اخیرا در مقاله ای خاطر نشان کرده که تقدیر ایران و آمریکا در این است که همیشه با یکدیگر دشمن باشند. این دیدگاه و طرفداران آن تا چه میزان می توانند بر سرنوشت مذاکرات هسته ای تاثیر بگذارند؟
احترام زیادی برای نظر جناب آقای راس قائل هستیم، و اصولا در هر جامعه ای، تنوع و تضارب آرا منشأ قوت است، نه ضعف. در مورد موضوع برنامه هسته ای ایران هم برکسی پوشیده نیست که در کشور ما، از نظر سازوکارهای بهینه اختلاف نظر هست. اما در مورد هدف، که ایران به بمب هسته ای دست پیدا نکند، اتحاد و انسجام درونی کامل داریم و چنانچه آقای اوباما رئیس جمهوری ما گفته اند، ما خواستار آنیم که بطور مسالمت آمیز از طریق دیپلماسی این معضل حل شود.
فراموش نکنیم که در ظرف سال گذشته خیلی در این مسیر پیشرفت کرده ایم و امید دولت آمریکا این است که ایران به اثبات ادعای خود در مورد حرام بودن سلاح هسته ای و ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای جامه عمل بپوشاند تا به توافق جامع برسیم که به جامعه جهانی اطمینان دهد ایران هرگز به بمب هسته ای دست نخواهد یافت و به موازات آن تحریم های هسته ای برداشته شوند تا پیوندهای اقتصادی ایران به اقتصاد جهانی احیا شوند.
*در نهایت تصور می کنید توافق احتمالی ایران و گروه ۱+۵ چه نوع توافقی باشد و طرفین بر روی چه موضوعاتی توافق کنند؟
توافق احتمالی باید مرضی الطرفین باشد، یعنی باید منافع و مصالح هر دو طرف را تأمین کند. شکل کلی آن در متن برنامه اقدام مشترک ترسیم شده است.
گفتگو: عبدالحمید بیاتی