در اواسط ماه گذشته میلادی طرحی میان ایالات متحده آمریکا و ترکیه به امضا رسید که در آن، این دو کشور مسئولیت و هزینه آماده سازی و تجهیز تروریستهایی برعهده گرفتند که به زعم خود از آنها به عنوان مخالفان میانه رو یاد می کنند. در ابتدا قرار بود 1500 نفر در راستای این پروژه تحت تمرین و تسلیح قرار بگیرند، اما در روزهای اخیر اعلام شد که این تعداد در طول سال 2015 میلادی بالغ بر 5000 نفر خواهد بود. از سوی دیگر آمریکا اعلام کرده است که در راستای اجرای این طرح 400 کارشناس نظامی خود را به منطقه خواهد فرستاد. تسلیح مخالفان بشار اسد رئیس جمهور سوریه به انواع سلاح های انفرادی و بعضا استراتژیک ضد تانک و هواپیما و آموزش استفاده از این سلاح ها از دیگر برنامه ها و اهداف این پروژه است.
آمریکا و ترکیه اعلام کرده اند که از افراد آموزش دیده در طی این پروژه برای مبارزه با داعش نیز استفاده خواهند کرد، اما تعداد 5000 نفر برای مقابله با داعش کافی نیست و در نهایت سعی دارند تا در مراحل بعدی پروژه آموزش و تسلیح تعداد کل مخالفان را به بیش از 15000 نفر برسانند. بودجه ای که برای سال اول و 5000 نفر ابتدایی در نظر گرفته شده است بیش از 500 میلون دلار آمریکا است. این طرح از یکشنبه گذشته و اول ماه مارچ میلادی شروع شد.
خبرگزاری مهر در رابطه با شروع طرح آموزش و تسلیح گروهی از تروریستهای ضد سوری توسط آمریکا و ترکیه که برای فریب افکار عمومی از آنها با عنوان مخالفان میانه رو اسم برده می شود، و مسائل اخیر لیبی و مصر گفتگویی را با کارشناس مسائل غرب آسیا، آلپتکین دورسون اوغلو انجام داده است که بخش دوم آن در زیر می آید:
*آقای دورسون اوغلو، از روز یکشنبه اول مارچ تمرین و تجهیز نیروهای موسوم به مخالفان میانه روی دولت سوریه توسط آمریکا و ترکیه آغاز شده است، آیا اغاز چنین چیزی وضعیت جنگ نیابتی سوریه را تغییر خواهد داد؟
تحلیلگر ترک : در این مورد رئیس جمهور آمریکا باراک اوباما چندی پیش اعلام کرد که به وجود آوردن مخالفان میانه رو در سوریه یک رویا است و عبارت از یک فانتزی بوده است و در عمل امکان چنین چیزی وجود ندارد، یعنی این حرف خود اوباما است. اما پس از چند هفته که این حرفها را زد و از سوی دیگر از کنگره خواستار چندین میلیون دلار بودجه برای جنگ داخلی سوریه شد. یعنی رئیس جمهور آمریکا در واقع به اصل قضیه واقف است و همه چیز را می داند، یعنی اینکه در این قضیه چیزی به نام مخالفان میانه رو وجود ندارد و از این به بعد هم نمی تواند که به وجود بیاید.
اما اینجا مشکلی که برای باراک اوباما وجود دارد، فشارهای داخلی و خارجی است که در این قضیه به وی وارد است. این فشارها در مرحله اول از سوی جریان های سیاسی داخلی و در راس آنها جمهوری خواهان است و در مرحله دوم هم فشارهایی است که متحدین منطقه ای آمریکا مثل عربستان سعودی و ترکیه بر واشنگتن وارد می کنند. و اکنون هم حتی خودشان هم نمی توانند که به این گروههای تروریستی مخالفان میانه رو بگویند، چرا که این برای اولین بار نیست که چنین تلاشی از سوی آمریکا و متحدین منطقه ایش برای ایجاد چنین گروه هایی انجام می پذیرد. اینها چند سال قبل سازمانی به نام ستاد فرماندهی ارتش آزاد سوریه ایجاد کردند، این سازمان در هتلی در آنتالیا و در تاریخ 7-9 دسامبر 2012 میلادی در جریان یک نشست تاسیس شد و در این نشست مسئولین سرویسهای اطلاعاتی و جاسوسی آمریکا، فرانسه، ترکیه، انگلستان، اردن، قطر و عربستان حضور داشتند.
مسئله هم این است که این چیزهایی که بنده در مورد آنها صحبت می کنم، اطلاعات ویژه و پنهانی نیست و این اتفاقات در تمامی رسانه ها انعکاس یافته است. از سوی دیگر هم در تاریخ 11 نوامبر همان سال در دوحه سازمانی به نام شورای ملی و توسط آمریکا تاسیس شده بود و پس از آن در 7 دسامبر هم شاخه نظامی آن تاسیس شد. یعنی قرار بود یکی از این ارگانها وظیفه سیاسی و دیگری هم وظایف نظامی را بر عهده داشته باشد و با شروع جنگی تمام عیار علیه بشار اسد تا بتوانند وی را شکست دهند.
اما درست پس از یک سال و در نوامبر 2013 ما شاهد بودیم که دیگر عملا تشکلی به نام ارتش آزاد وجود خارجی ندارد و یگان های توحید، گروه اسلام و دیگر گروههای به اصطلاح جهادی اعلام کردند که ارتش آزاد و شورای ملی را به رسمیت نمی شناسند و همه این گروه ها جدا شدند. با جدا شدن این گروه ها هم سلاح هایی که در طول یک سال گذشته توسط آمریکا، انگلستان، ترکیه و فرانسه به ارتش آزاد داده شده بود به دست گروه های تکفیری و به اصطلاح جهادی افتاد.
من این را با یک مثال عینی توضیح می دهم، آمریکا موشکهای پیشرفته TOW را به (گروه تروریستی موسوم به)حرکت حزم و جبهه انقلابی سوریه به رهبری جمال معروف می داد، اما سوالی که مطرح است اینکه ما امروز این موشکها را در دست چه گروه هایی می بینیم؟ بله امروز این موشکها را در دست النصره و داعش می بینیم. این اسلحه ها که آمریکا به قول خود به مخالفان میانه روی سوریه داده بود امروز در دست گروه های تکفیری چه کار می کند؟ اینجا سه سناریو برای این وضعیت وجود دارد اول اینکه یا این مخالفان میانه رو با این گروههای جهادی همکاری می کنند، یا که سلاح ها را می فروشند و یا اینکه وقتی که شکست می خورند به عنوان غنیمت جنگی به دست داعش و النصره می افتد.
یعنی چیزی که می خواهم بگویم این است که در صحنه امروزی سوریه چیزی به نام مخالفان میانه رو وجود ندارد. رئیس جمهور آمریکا خودش هم به صورت واضحی این را بر زبان آورده است. رویای پدید آوردن مخالفان میانه رو علیه بشار اسد یک رویای بر باد رفته است.
*در این اواخر شاهد متشنج شدن اوضاع لیبی هستیم و به نظر می رسد که بعضی کشورها در پی تبدیل لیبی به سوریه دوم هستند، از سوی دیگر هم در روزها ی گذشته مصر اقدام به بمباران مواضع داعش در لیبی کرد و ترکیه هم به شدت به این مسئله اعتراض داشت. تحلیل شما در این مورد چیست؟
- الان در نگاه اول در لیبی سه حکومت و دولت وجود دارد. یعنی متاسفانه وضعیتی به وجود آمده که حتی می توان گفت در هر محله ای یک دولت تاسیس شده است! اما مهمترین اینها که سه تا هستند، اولی حکومتی است که در طرابلس قرار دارد و در آن اسلامگراها و اخوانی ها خیلی نفوذ دارند و ترکیه هم از این حکومت حمایت می کند، دومی هم که حکومتی است در اطراف طبرق که مصر و عربستان سعودی هم از این تشکل حمایت می کنند. دولت سوم هم در اطراف درنه و سرت قرار دارد که از آن به عنوان شاخه آفریقایی داعش یاد می شود و از گروههای سلفی و تکفیری تشکیل شده است.
پس از اینکه 21 قبطی توسط تروریستها سر بریده شدند، دولت مصر و شبیه عکس العملی که اردن به سوزانده شدن خلبان این کشور نشان داد، مصر هم شروع به بمباران لیبی کرد. ترکیه هم که از ابتدا با حکومت سیسی در مصر مشکل داشت، می خواهد که با محکوم کردن این بمباران توسط مصر از نفوذ این کشور در لیبی جلوگیری کند. اینجا مسئله مهمی که وجود دارد این است که آنهایی که با صدای بلند دم از انقلاب لیبی می زدند و از دخالت نظامی در این کشور حمایت می کردند، الان ساکت هستند و تمام نقشه هایشان نقش بر آب شده است. بله معمر قذافی که بر لیبی حکومت می کرد یک دیکتاتور و ظالم بود، ولی لااقل در زمان وی در لیبی یک استقرار و امنیتی برقرار بود ولی الان وضع چگونه است؟ آینده لیبی چه خواهد شد؟ و جالب است که با این حال، اکنون هم بعضی ها درس نگرفته اند و در فکر مداخله نظامی در سوریه هستند.
گفتگو : امید شمیزی