به گزارش خبرنگار مهر، جلیل مسعودی فرد، سرپرست دانشگاه پیام نور خراسان شمالی، استادیار زبان و ادبیات فارسی و سرگروه رشته ادبیات این دانشگاه است، وی که دارنده رتبه اول دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه فردوسی مشهد است، سابقه ریاست دانشگاه پیام نور قوچان و معاونت آموزشی دانشگاه آزاد شیروان را نیز در کارنامه خود دارد.
این استاد دانشگاه مطالعات وسیع و مقالات متعددی در حوزه های مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ... داشته و تحلیل های وی از موضوعات جاری که با درک مناسب شرایط کشور ارائه می شود همواره گره گشای دانشجویان و دیگر اقشار جامعه بوده است.
در آغاز سال جدید و به مناسبت انتخاب شعار "دولت و ملت، همدلی و همزبانی" از سوی رهبر معظم انقلاب برای سال ۹۴، به سراغ وی رفته و نظرات او را در زمینه این شعار جویا شدیم، آن چه در پی می آید حاصل این گفتگو است.
*همانگونه که می‌دانید قریب به بیست سال است رهبر معظم انقلاب اسلامی هر ساله بنا به شرایط و فضای داخلی و خارجی و نیاز جامعه، شعاری را برای سال انتخاب می‌کنند و استراتژی سیاسی و فرهنگی جامعه را مشخص می‌کنند. امسال نیز سال ۹۴ را سال دولت و ملت، همزبانی و همدلی نام‌گذاری کرده‌اند؛ به نظر شما چه ضرورتی موجب شده ایشان این شعار را انتخاب کنند؟
در آغاز سخن فرا رسیدن فصل بهار، فصل نشاط و زندگی، فصل رویش و بالندگی و فصل جلوه رنگارنگ جمال الهی در جهان هستی را تبریک می‌گویم. امیدوارم که سال ۹۴ را به یاری خداوند متعال با آرامش و طمانینه آغاز کنیم و سال نو آغازی باشد برای انجام کارهای مهم اداری و اجتماعی و حفظ سلامت اخلاقی و اقتصادی؛ آغازی باشد برای بندگی خدا و بازگشت از لغزش‌های خویش و فراموشی خطاهای دیگران. به این امید که جزء عبادالرحمن باشیم و در راه رضایت او گام برداریم.
همان‌طور که شما اشاره کردید مقام معظم رهبری بر اساس نیازها و ضرورت‌های جامعه هر سال را با شعاری مزیّن می‌کنند تا این شعار سرلوحه برنامه‌های مردم و دولت باشد. بر همین اساس با توجه به شرایط ویژه داخلی و خارجی، ایشان سال ۹۴ را سال همزبانی و همدلی دولت و مردم نامیدند.
به نظرم مقام معظم رهبری تعبیر زیبای همزبانی و همدلی را از سخن حکیمانه حضرت مولانا وام گرفته‌اند. مولانای بزرگ در آشوب‌های قرن هفتم در دفتر نخستین مثنوی یادآور می‌شود که انسان با همزمانی می‌تواند پیوندهای محکمی با دیگران برقرار کند و همزبانی زمانی مفید است که به همدلی منجر شود.
همزبانی خویشی و پیوندی است / مرد با نامحرمان چون بندی است / پس زبان محرمی خود دیگر است/ همدلی از همزبانی بهتر است
آشوب‌های منطقه‌ای، فشارهای بین‌المللی و شرایط حاکم بر جامعه ایران و مشکلات موجود سبب شده است که ایشان از دولت‌مردان بخواهند که با مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی، شرایط همزبانی با ملت را فراهم آورند و با این روش همدلی میان دولت و ملت ایجاد شود تا همبستگی اجتماعی مردم تقویب گردد و ملت و دولت با تعاون و همکاری بر بحران‌های داخلی و خارجی غلبه کنند.
*مقام معظم رهبری تأکید دارند که شعار سال نباید در حدّ شعار بماند و یا فقط برای تحقق آن همایش برگزار شود. انتظار ایشان برنامه‌ریزی دقیق برای تحقق این آرمان است. به نظر شما برای تحقق این آرمان در بُعد خارجی و داخلی، دولت چه وظایفی دارد؟
می‌دانید که در بُعد خارجی چهار معضل داریم که چهار رکن دوگانه مرتبط به هم هستند: دوگانه بحران هسته‌ای و تحریم‌های بین‌المللی و دوگانه اختلاف‌افکنی بین شیعه و سنی و اسلام هراسی و ایران هراسی. در بحث انرژی هسته‌ای همچنان‌که مقام معظم رهبری بارها تأکید کرده‌اند از اقدامات هوشمندانه دولت در مذاکرات هسته‌ای دفاع می‌کنند و توافق هسته‌ای را منوط به لغو همه تحریم‌های بین‌المللی دانسته‌اند. تیم مذاکره کننده ایران تا به حال به خوبی از عهده این کار برآمده‌اند و با همزبانی که در سطح بین‌المللی ایجاد کرده‌اند به دستاوردهای مهمی دست یافته‌اند. انشاءالله به یاری خداوند در سال ۹۴ گام نهایی نیز برداشته شود و همزمان با توافق هسته‌ای تحریم‌های مختلف نیز لغو گردد.
اگر طرف مقابل به حقوق اساسی مردم ایران تمکین کند که اهداف نظام کامل تحقق یافته است و اگر بخواهد حقوق مردم ایران را نادیده بگیرد باز هم ما برگ برنده‌ای در مذاکرات کسب کرده‌ایم که حاضر بودیم در چهارچوب قوانین بین‌المللی حقوق خودمان را تعریف کنیم و از آن منطقی دفاع کنیم، اما آنان حاضر به پذیرش حق ما نبوده‌اند که در این صورت ضرورت وحدت کلمه میان دولت و ملت بیشتر احساس می‌شود تا با تکیه بر توان داخلی از عهده تحریم‌ها برآییم.
در موضوع پیدایش داعش که شکل افراطی طالبانیسم است باید بسیار مراقب باشیم و به دام حرکت تفرقه افکنانه دشمنان و ایجاد شکاف بین شیعه و سنی نیفیتم و با حفظ وحدت اسلامی و دفاع درست از ارزش‌های قرآن و اسلام پاسخ مناسبی به صهیونیست‌ها بدهیم که اسلام و ایران برای جهان صلح و آرامش و دوستی می‌خواهند نه جنگ و خشونت. و این صهیونیست‌ها هستند که منافع خودشان را در ایجاد جنگ و آشوب و تجاوز تعریف کرده‌اند نه مسلمانان.
در بُعد داخلی نیز باید مردم هوشمندانه مراقب باشند و در هر شرایطی از تدابیر خیرخواهانه مسئولان نظام حمایت کنند. در این زمینه البته وظیفه دولت‌مردان و مدیران بسیار سنگین است.
*سئوال بعدی دقیقاً این است که وظیفه سیاست‌مداران و مدیران نظام برای تحقق این شعار چیست؟
دولت تدبیر و امید در سال ۹۳ گام‌های مهمی برای ایجاد آرامش و ثبات سیاسی و اقتصادی برداشته و تلاش کرده است اهداف عالیه نظام را در برنامه چشم‌انداز بیست‌ساله که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده است، تحقق بخشد. توجه به تولیدات داخلی، افزایش صادرات نسبت به واردات، مبارزه با فسادهای دولتی و حذف رانت‌خواری اقتصادی، گسترش مالیات‌های مستقیم، ساماندهی وام‌های بانکی از اقدامات مهم دولت بوده است. البته برای مهار تورم و خروج از رکود اقتصادی باید کارهای مهم‌تری نیز انجام شود . به نظرم باید وزیران و مدیران کل و استانداران اقدامات ضروری را در اسرع وقت انجام دهند و گزارش شفاف از عملکرد خودشان را برای ایجاد همزبانی به ملت ارائه دارند و فرصت نقد منصفانه را برای آحاد مردم فراهم آورند.
*در این میان وظیفه دانشگاهیان و فرهیختگان جامعه چیست؟
به نظرم اگر نظارت و نقد از جامعه حذف شود، آن جامعه حتماً به فساد و تباهی کشانده می‌شود. از نظر قرآن همه انسان‌ها مسئول سرنوشت خویش هستند و برای اصلاح امور باید تلاش کنند. پیامبر اکرم(ص) نیز همه آحاد مردم را مسئول می‌داند، مردم چشمی بینا و زبانی برنده برای نظارت و نقد دارند. اما دانشگاهیان به عنوان قشر فرهنگی و فرهیخته جامعه رسالت مهم‌تری دارند.
باید نظارت همگانی را گسترش دهند و با فرهنگ‌سازی شرایط نقد منصفانه را فراهم آورند. خشونت‌ورزی‌های زبانی و رفتاری که در جامعه ما نمود فراوانی دارند یک آسیب جدی است باید همه افراد در چارچوب قوانین رفتار کنند و اگر خطا و لغزشی دیدند با تذکر زبانی و نقد مشفقانه در جهت اصلاح امور گام بردارند. نظارت به معنی مچ‌گیری و برجسته‌کردن خطاها نیست.
به تعبیر قرآن باید از کنار بعضی خطاها بزرگوارانه گذر کرد و لغزش‌ها را در شرایط مناسب مشفقانه تذکر داد. ایجاد چنین فضایی بر عهده فرهیختگان است. باید تلاش کنیم ظرفیت فکری و فرهنگی جامعه را گسترش بدهیم. لازمه گسترش فضای نقد در مرحله‌ی اول همزبانی است. ایجاد زبانی مشترک با درک متقابل یک ضرورت است و اگر همزبانی درست شکل بگیرد به همدلی و همبستگی اجتماعی منجر می‌شود.
*شما برای تحقق این شعار چه برنامه‌ی راهبردی در دانشگاه پیام نور دارید؟
به نظرم دانشگاه بهترین مکان برای ایجاد همزبانی و همدلی است. بنده در چند محور به برنامه‌های مهم اشاره می‌کنم:
۱ ـ نظارت و نقد: نظارت در دانشگاه ما چهار بُعد دارد که ما همزمان به همه آن‌ها اهمیت می‌دهیم: ۱ ـ نظارت درونی کارکنان و استادان بر رفتار خویش که همان تجلی تقوای الهی است. ۲ ـ نظارت دقیق مدیران بر کارشناسان برای ایجاد فضای مناسب به منظور خدمت‌رسانی به دانشجویان. ۳ ـ نظارت درون سازمانی: تقویت دفتر نظارت و ارزیابی استان برای ایجاد بستری سالم برای تحقق اهداف عالیه دانشگاه. ۴ ـ نظارت بیرون‌سازمانی: که از جانب دفتر نظارت و ارزیابی وزارت علوم انجام می‌شود که بنده نیز عضو شورای نظارت و ارزیابی استانی وزارت علوم هستم و همواره از نظارت و نقد استقبال کرده‌ام و برای تقویت آن بسیار کوشیده‌ام.
۲ ـ اجرای دقیق قوانین آموزشی و اداری و مالی. برای ایجاد همزبانی در یک سیستم باید قوانین، عادلانه و دقیق رعایت شود و سیستم تشویق و تنبیه در آن فعال گردد. در یک سازمان آنچه موجب تسریع روند امور می‌شود اجرای درست و کامل قوانین است البته قوانین برای ایجاد شرایط مناسب برای خدمت‌رسانی است و باید همگی همزبان شویم که قوانین را درست تبیین کنیم و با اجرای درست آن همدلی ایجاد کنیم.
۳ ـ انضباط مالی و درست مصرف کردن از برنامه‌های جدی اینجانب است که معتقدم با این کار هم می‌توانیم در برابر تحریم‌ها مقاوم‌تر شویم و هم الگویی مناسب از زندگی یک مسلمان را ارائه دهیم. متأسفانه اسراف بیت‌المال یک بیماری مزمن است. وقتی خرجی از جیب خلیفه باشد، همگی حاتم طایی می‌شوند. باید در جهت ایجاد فرهنگ قرآنی که مسلمانان را از اسراف پرهیز می‌دهد و رعایت اعتدال را به آنان توصیه می‌کند، گام برداریم.
۴ ـ ایجاد فضای مناسب فرهنگی و اخلاقی: سلامت اخلاقی مدیران برای ایجاد همزبانی و همدلی ضروری است. باید دانشگاهیان الگوی اخلاقی جامعه باشند. پس کارهای بنیادی فرهنگی باید از دانشگاه شروع شود و به جامعه تسری یابد. از طرفی باید برای تکریم ارباب رجوع که در دانشگاه، دانشجویان و خانواده آنان هستند بسیار تلاش کنیم. رضایت دانشجویان که قشر فرهیخته ملت است هدف اصلی مدیران دانشگاه است. بدون رضایت دانشجو هیچ هدف آموزشی و تربیتی تحقق پیدا نمی‌کند. دانشجویان نبض جامعه هستند و حساسیت‌های ملت بخصوص جوانان را به خوبی منعکس می‌کنند. درک متقابل خواسته‌های آنان منجر به همزبانی می‌شود و با ارائه پاسخ‌های مناسب و تجدیدنظر در روش‌های غلط و غیرعلمی می‌توان همدلی و همبستگی اجتماعی ایجاد کرد.
امیدواریم که با ایجاد محیطی پر نشاط، امید دانشجویان را به زندگی افزایش دهیم و شرایطی فراهم آوریم که دانشجویان در کنار درس خواندن، برای تعالی اخلاقی و سلامت روانی خود تلاش کنند و برای آینده خویش و کشور با امید برنامه‌ریزی کنند و ایام دانشجویی جزو بهترین ایام زندگی آنان باشد.