گروه بین الملل - عبدالحمید بیاتی: با وجود تفاسیر مختلف از تفاهم لوزان و مطرح شدن اظهار نظرهای گوناگون از سوی مقامات آمریکایی و ایرانی در مورد زمان و نحوه لغو تحریم ها، ایران و کشورهای ۱+۵ دور جدید مذاکرات خود را برای رسیدن به توافق جامع هسته ای از سر می گیرند.
در این میان اظهارات متناقض رئیس جمهور و وزیر امور خارجه آمریکا در مورد توافق، تحریم و اینکه هنوز همه گزینه ها روی میز هستند موجب شده تا تردیدهای زیادی در مورد حسن نیت طرف آمریکایی در مذاکرات شکل بگیرد. از این رو با «داریل کیمبال» مدیر انجمن کنترل سلاح آمریکا که از نزدیک تحولات مربوط به گفتگوهای هسته ای ایران را دنبال می کند به گفتگو نشستیم.
کیمبال از سال ۲۰۰۱ تا کنون مدیر اجرایی انجمن تحقیقاتی کنترل سلاح آمریکاست و در سال ۲۰۰۴ میلادی توسط نشنال ژورنال به عنوان یکی از ۱۰ چهره تاثیرگذاری که نظریات آنها به شکل گیری سیاست های آتی در مورد آینده تسلیحات هسته ای کمک می کند معرفی شده است.
متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
شما تفاهم بدست آمده در لوزان سوئیس را چطور ارزیابی می کنید؟ آیا این تفاهم می تواند منجر به توافق جامع هسته ای شود؟
اعلامیه دوم آوریل در مورد اینکه ایران و کشورهای ۱+۵ در مورد یک چارچوب سیاسی برای رسیدن به توافق جامع تفاهم کرده اند واقعا یک اتفاق تاریخی بود. یک توافق برد-برد که پرسش های جامعه جهانی درباره برنامه هسته ای ایران را پوشش می دهد. آمریکا می گوید این چارچوب سیاسی یک فرمول موثر و قوی برای مسدود کردن راه های دسترسی ایران به سلاح هسته ای و همچنین لغو و برچیده شدن تحریم های بین المللی مرتبط با برنامه هسته ای ایران را فراهم می کند.
تفاهم لوزان یک دیپلماسی موثر و قوی برای هر دو طرف فراهم می کند اما این فقط اولین قدم از یک سفر طولانی است. مذاکره کنندگان ۱+۵ و ایران باید جزئیات فنی باقیمانده را تکمیل کنند و سیاست گذاران در پایتخت ها باید به گونه ای عمل کنند که از تفاهم لوزان حمایت کنند نه اینکه آن را از بین ببرند.
چرا ایران و کشورهای غربی همچون آمریکا و فرانسه تحلیل های متفاوتی از تفاهم سوئیس دارند؟
دلیل اینکه ایران و مقامات غربی بندهایی مختلفی از تفاهم لوزان را تعریف می کنند این است که آنها اینگونه می خواهند! زیرا آنها برای جلب حمایت داخلی از این تفاهم نیاز دارند بر روی بندهایی تکیه کنند که به نفع آنهاست. تعریفی که از تفاهم لوزان توسط «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران، و همچنین «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا، ارائه شد، هر دو درست هستند و من هیچگونه اختلافی میان آنها ندیدم.
علاوه بر این هیچ یک از این دو طرف در مورد همه بندهای موجود در تفاهم و اینکه آنها چگونه اجرا می شوند توضیحی ارائه نکرده اند و در نتیجه برخی تعاریفی که از این تفاهم می شود متفاوت است. این موضوع (اختلاف تفاسیر از تفاهم لوزان) در این مرحله نباید موجب شگفتی شود زیرا ما با مذاکرات پیچیده ای مواجه هستیم. علاوه بر این موارد، در روزها و هفته های آینده دو طرف باید در مورد این صحبت کنند که موارد فنی و قانونی چگونه اجرا شده و اینکه هر گامی در این رابطه چطور برداشته می شود. اینکه محدودیت های مرتبط بر برنامه هسته ای ایران و رصد آنها چگونه انجام می شود و اینکه بازرسی ها به چه شکل خواهد بود باید دقیقا روشن شود.
باراک اوباما در انتقاد از جمهوریخواهان و دیگر منتقدانی که به تفاهم ایجاد شده با ایران و همچنین سیاست خارجی کاخ سفید اعتراض دارند عنوان داشت که این افراد قصد تضعیف دولت و کم رنگ کردن پیشرفت های حاصل شده را دارند، آیا شما موافق این موضع رئیس جمهور آمریکا هستید؟
به نظر من رئیس جمهور درست می گوید. بخش زیادی از انتقادهایی که از تفاهم بدست آمده میان ایران و کشورهای ۱+۵ انجام می شود از طرف اعضای حزب جمهوری خواه آمریکا و سیاتمدارانی که علاقه ای به رئیس جمهور آمریکا ندارند شکل می گیرد، علاوه بر آن بسیاری از بیانیه ها و انتقادها از تفاهم لوزان غیر منطقی بوده و بر امنیت ملی آمریکا تاثیر منفی دارند.
سناتور مک کانل یکی از منتقدین اصلی اوباما در مورد ایران محسوب می شود به نحوی که وی اخیرا اعلام کرده آمریکا نمی تواند به اهدافی که اوباما برای آن تعیین کرده برسد. نظر شما در این مورد چیست؟
تعدادی از رهبران آمریکایی هستند که این حقیقت را که در هر مذاکره ای بین دو گروه بویژه گروه هایی که با یکدیگر دشمن هستند- در این مورد منظور ایران و کشورهای ۱+۵ است- طرفین برای رسیدن به جواب «بله» باید مصالحه کنند درک نکرده اند. به همین دلیل تفاهم لوزان اهداف منع گسترش را که جزو سیاست های اصلی آمریکاست و در ابتدای این روند بر آن تاکید شده بود دربر می گیرد.
سناتور مک کین نیز به عنوان یکی دیگر از منتقدان سیاست های اوباما، با اشاره به اظهارات مقامات ایرانی در مورد تفاهم لوزان گفته بود که این اظهارات نشان می دهند ایران و آمریکا در دو صفحه مختلف هستند آیا شما با نظر ایشان موافقید؟
به نظر می رسد که سناتور مک کین ماهیت اصلی دیپلماسی بین الملل را درک نکرده و متوجه این قضیه نشده که طرف ایرانی و آمریکا هر دو در حال توضیح یک چیز هستند. مواردی که در تفاهم لوزان توافق شده اند و هر یک از آنها از دید خود آنها را تفسیر می کنند.
همانطور که مطلع هستید سه شنبه گذشته کمیته روابط خارجی سنا طرحی را در مورد محدود کردن اختیارات رئیس جمهور آمریکا در مورد توافق هسته ای با ایران تصویب کرد، هر چند پیش از تصویب این طرح کاخ سفید با آن مخالف بود اما بعد از تصویب شدن، اعلام شد که ممکن است اوباما این مصوبه را امضا کند، به نظر شما آیا چنین اقدامات و مصوبه هایی به تفاهم سوئیس ضربه نمی زند؟
این نکته قابل درک است که قانونگذاران آمریکایی می خواهند بر سیاست خارجی آمریکا نفوذ داشته و بر آن تاثیر بگذارند اما پیش نویسی که توسط سناتور کراکر ارائه شد و در کمیته روابط خارجی سنا به تصویب رسید یک مسیر غیر ضروری است که کمکی به قانونگذاران در این راه نمی کند. در حقیقت برای آنکه تحریم های ایران بصورت دائمی لغو شوند کنگره نقشی کلیدی خواهد داشت. البته لغو تحریم ها زمانی خواهد بود که ایران به تعهدات خود در برنامه اقدام مشترک (توافق ژنو) پایبند بوده و آنها را انجام بدهد.
من با این نظر رئیس جمهور اوباما که می گوید طرح ابتدایی ارائه شده از سوی سناتور کراکر بطور غیر ضروری موجب پیچیده شدن شرایط می شود و اگر به تمامی موجب تغییر استراتژی فعلی ایران که از سوی آمریکا و دیگر اعضای شورای امنیت پیگیری می شود نگردد تاثیری منفی بر آن خواهد داشت.
کاخ سفید پس از تصویب این طرح اعلام کرد که رئیس جمهور آن را امضا می کند و با توجه به این موضوع به نظر می ر سد که موارد منفی موجود در آن کاهش یافته باشند چون در غیر این صورت اوباما آن را وتو می کرد.
نکته آخر آنکه تفاهم و توافق با ایران که هم اکنون در دسترس است یک پیشرفت بزرگ برای امنیت آمریکا و امنیت بین الملل خواهد بود. ما به عنوان انجمن کنترل سلاح به همراه دیگر شهروندان و سازمان های آمریکایی از کنگره می خواهیم تا این توافق را بجای آنکه از بین ببرد قدرتمندتر کند.
مصاحبه: عبدالحمید بیاتی