به گزارش خبرنگار مهر، مطابق اظهارات شهردار اردبیل روزانه هر اردبیلی ۶۰۰ گرم زباله تولید می کند. در واقع شهرداری اردبیل روزانه ۳۰۰ تن زباله را جمع آوری کرده و به شیوه سنتی اقدام به دفن آن می کند.
تنها تفاوت دفن زباله در وضعیت فعلی با مثلا ۱۰ سال قبل مدت زمان جمع آوری زباله و ماشین آلات جمع آوری و مکان دفن است که با احراز برخی الزامات زیست محیطی انتخاب شده است.
با این وجود ماهیت اصلی این شیوه در جمع آوری زباله سنتی و منسوخ بوده و حتی در کلان شهرهای کشور نیز از مد افتاده است.
شهرداری اردبیل برای تغییر این شیوه و ارتقا سلامت عمومی طی سال های اخیر پیشنهادات مختلفی را طرح کرده و یک روز احداث کارخانه کمپوست، یک روز زباله سوز و یک روز ایستگاه های تفکیک زباله را طرح کرده است. اما تمامی این پیشنهادات محدود به تیترهای رسانه ای شده و اردبیلی ها هنوز که هنوز است زباله های درهم خود را راس ساعت مشخص پشت در می گذارند تا ماموران شهرداری برای انتقال و دفن آن اقدام کنند.
کلنگ بر زمین مانده ۶۰ میلیارد ریالی
اسفند ماه سال ۹۲ اتفاق نیکی برای حل معضل زباله در اردبیل بود. شهردار اردبیل در این مقطع زمانی از احداث کارخانه کمپوست و عقد قرار داد با بخش خصوصی برای اجرای آن خبر داد.
صدیف بدری با اعلام سرمایه گذاری ۶۰ میلیارد ریالی برای این طرح افزود: این طرح با مشارکت سرمایه‌گذار بخش خصوصی کلنگ‌زنی شده و همزمان عملیات اجرایی آن آغاز می‌شود و براساس زمانبندی قرار است تا ۱۵ ماه آینده به طور کامل در محل ایستگاه شماره یک خدمات شهری به بهره‌برداری برسد.
وی همچنین از پیش بینی دو کانکس برای جمع آوری و خرید زباله های خشک مردم خبر داد تا ماده اولیه این کارخانه نیز تامین شود.
این خبر که در مدت کوتاهی به صورت گسترده در درب خانه های شهروندان جا خوش کرد، تشویقی بود برای تفکیک زباله و شهروندان شروع کردند برای جدا کردن شیشه، پلاستیک و کاغذ از زباله های روزانه خانگی خود.
با این وجود کارخانه کمپوست که قرار بود مواد آلی موجود در زباله را با تخمیر به کود کشاورزی تبدیل کند هیچگاه به خط پایان نرسید و مرداد ماه سال ۱۳۹۳ شهردار اردبیل از لغو قرار داد با این سرمایه گذار و اجرای طرح زباله سوز در این شهر خبر داد.
تولید برق از شهر و روستا با دست خالی
هر چند تجربه فعالیت کارخانه کمپوست در برخی کلان شهرها خالی از عیب نبوده اما فرصت بهینه بازیافت زباله از اردبیل گرفته شد و شورا و شهرداری طرح جدیدی را بر روی میز کار خود قرار دادند.
شهردار اردبیل دلیل تعطیلی پروژه تازه متولد شده کارخانه کمپوست را تحریم برخی دستگاه ها و راکد ماندن آن عنوان کرد و با استقبال گسترده از تولید برق از احداث کارخانه زباله سوز گفت.
بدری با بیان اینکه شرکت سرمایه گذاری آتلیه ساوالان اقدام به اجرای این پروژه خواهد کرد، گفت: تولید حداقل پنج مگاوات برق تا سقف ۱۲ مگا وات برنامه ریزی شده و قرار است با سوزندان زباله ها طی فرایند خاصی برق تولید شود.
شهرداری اردبیل که سالانه نزدیک به ۱۵۰ میلیارد ریال صرف هزینه جمع آوری زباله شهری می کند، قول تامین روزانه ۵۰۰ تن زباله به مدت ۳۰ سال را به این کارخانه داد.
در واقع قول مطرح شده بیش از ظرفیت تولید زباله در اردبیل بود و قرار شد زباله های روستایی نیز به عنوان ماده اولیه این کارخانه مورد مصرف قرار گیرد.
زباله سوز نه تنها از آن تاریخ فعالیت خود را آغاز نکرده بلکه حتی در موضوع تفکیک زباله از مبدا نیز شهرداری اردبیل ناکام مانده است.
خلا ید متولی بازیافت زباله
در حالی که از این سو شهروندان با فراغ بال و بر اساس یک فرهنگ قدیمی پلاستیک و شیشه خود را تفکیک می کردند، وانت هایی که بر روی آن نوشته شده بود، «طرح تفکیک زباله از مبدا» کم کم از چهره شهر حذف شد.
در واقع شهرداری اردبیل مجری این طرح را خلا ید کرده بود و در این میان نمکی ها به مراتب بیشتر از طرح های روی کاغذ آمده در تفکیک زباله نقش ایفا می کردند.
بدری در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه متولی این طرح نه در بخش تفکیک زباله از مبدا و نه بازیافت به تعهدات خود عمل نکرد.
وی افزود: قرار بود زباله های تفکیک شده در کارگاه ها خرد شده و بعد از پودر شدن به کارخانه های مختلفی از جمله پلاستیک سازی، بازیافت کارتن و کاغذ و کارخانه بازیافت انتقال یابد.
بدری تاکید دارد که در اردبیل به دلیل وجود کارخانه های بازیافت کاغذ و پلاستیک سازی زیر ساخت تفکیک زباله فراهم است و با این وجود انتظارات ما از بخش خصوصی محقق نشده است.
وی با اذعان به اینکه پیش از این نیز تفکیک در سطح شهر از مبادی غیر رسمی انجام می شد، اضافه کرد: انتظار داشتیم با این طرح تفکیک زباله از مبدا کاملا اصولی و منظم انجام شده و فرهنگ‌آن جا بیفتد.
سیاست های شهرداری نامشخص است
تمامی اقدامات مقطعی هر چند در زمان خود توسط شورای شهر تائید و تصویب شده و مشخص نیست تا چه زمانی در بحث های هفتگی شورا رنگ عوض خواهد کرد، موجبات نارضایتی کارشناسان محیط زیست را فراهم ساخته است.
در کنار یک بام و دو هوایی شهروندان این روزها مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان از سیاست های خالی از فکر و متغییر مدیریت پسماند ابراز گله مندی می کند.
هر چند باید به جای صرف طرح های شهرداری از ناتوانی کارگروه مدیریت پسماند در ارائه یک طرح جامع و مطالعه شده با نگاهی به تمامی ابعاد و جوانب گفت، اما در عین حال سید رضا موسوی در تلاش است تفکیک زباله از مبدا را در این کارگروه به تصویب برساند. طرحی که یک ضرورت قطعی است و کارگروه هنوز نسبت به ثبت آن اقدام نکرده است.
وی بر خلاف شهردار اردبیل سرانه تولید زباله و پراکنش آن را بالا می داند و برای استناد به اظهارات خود وضعیت اسفناک مراکز گردشگری و زیستگاه ها را مثال می زند.
موافق زباله سوز نیستیم
وی در خصوص طرح های موقت تفکیک زباله در مرکز استان گفت: این موارد کافی نیست و شهرداری باید به صورت منسجم و ساماندهی شده نسبت به این موضوع ورود کند.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان با ابراز گله مندی از سیاست های موقت شهرداری اردبیل در موضوع مدیریت پسماند، اضافه کرد: یک روز طرح احداث کارخانه کمپوست و اخذ عجله ای مجوز از محیط زیست برای آن و روز دیگر زباله سوز عنوان می شود و هیچ یک به ثمر ننشسته است.
موسوی تاکید دارد که اجرای هر طرحی باید با ضوابط محیط زیستی استقرار یابد و خود محیط زیست نسبت به تحقق این مهم اصرار دارد.
وی با بیان اینکه محیط زیست استان با استقرار کارخانه زباله سوز به صورت قطعی موافقت نکرده است، اضافه کرد: در برخی شهرهای شمالی به دلیل کمبود زمین نیاز به زباله سوز است اما در خود اردبیل اجرای این طرح خروجی ندارد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان با بیان تجربیات نامطلوب برخی استان ها در بی توجهی به استانداردهای اجرای زباله سوز، تصریح کرد: در برخی شهرها از تجهیزات چینی استفاده شده که خود موجب آلودگی شده است.
موسوی تاکید دارد که مسئولان استانی باید سیاست شهر اردبیل را در خصوص مدیریت پسماند مشخص کنند و از تکنولوژی های مورد تائید محیط زیست استفاده کنند.
در تائید اظهارات این مسئول باید به معایب زباله سوز اشاره کرد که در وهله اول نیازمند سرمایه گذاری بالا است و در ادامه هزینه های نگه داری آن قابل توجه است.
برخی کارشناسان تاکید دارند که تولید دود و آلودگی هوا از این دستگاه ها قابل توجه است و نمی توان از زباله سوز برای سوزاندن مواد قابل انفجار استفاده کرد.
هر چند شهرداری اردبیل به دنبال پیگیری این طرح است اما تاکیدات به ضرورت اجرای برنامه جامع و منسجم اشاره دارد.
مشکلات بازیافت صحیح زباله در مرکز استان در حالی سرگردان طرح های مختلف است که در سایر شهرها نیز بازیافت عملا به شکل سنتی و دفن انجام می شود و در هیچ شهری اجرای ایده های جدید محقق نشده است.
گزارش: ونوس بهنود