به گزارش خبرنگار مهر، علی رهبری در نشست خبری «ارکستر سمفونیک ملی ایران» که روز شنبه پنجم اردیبهشت ماه در تالار وحدت برگزار شد با اشاره به سابقه بروز مشکلات در ارکسترهای کشورمان توضیح داد: طی سال‌های گذشته بیشترین مشکلاتی که در ارکسترها با آن مواجه بودیم، بیشتر از طرف افراد بود تا وزارتخانه و تجربه ثابت کرده است که در جریان فعالیت این ارکسترها، موزیسین‌ها نیز در کنسل کردن فضای کاری این مجموعه‌های موسیقی نقش زیادی داشته‌اند. من ۱۰ سال پیش هم که برای رهبری ارکستر سمفونیک به تهران آمده بودم، پیش‌بینی می‌کردم که وقتی کاری اساسی انجام نپذیرد، اتفاقات ناخوشایندی چون تعطیلی ارکستر نیز می‌افتد.
بی تفاوتی دولت های گذشته به ارکسترها
وی ادامه داد: در این میان تقصیری که متوجه دولت‌های گذشته بوده، بی‌تفاوتی نسبت به ارکسترها است. مجموعه‌های دولتی به قدری به ارکسترها بی‌محلی کرده‌اند که می‌توان این‌طور ارزیابی کرد که ارکسترها با نقشه به تعطیلی کشیده شده‌اند و این فضایی که به آن اشاره کردم، فقط به این چند دهه نمی‌گذرد بلکه ما در دهه‌های پیشین قبل از انقلاب نیز با چنین مشکلاتی روبرو بودیم. تعدادی از موزیسین‌ها چه در دوره‌های بعد از انقلاب و چه در دوره‌های قبل از انقلاب همواره در ارکسترها حالت آپارتاید را تشکیل داده بودند و گویی این موضوع تبدیل به رسم شده بود.
مدیر هنری ارکستر سمفونیک ملی ایران درباره ادغام ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی ایران با نام جدید «ارکستر سمفونیک ملی ایران» توضیح داد: من زمانی که ۱۴ سال سن داشتم، تلاش می‌کردم تا در ارکستر استاد حسین دهلوی به عنوان نوازنده حضور داشته باشم و این روند تا زمانی که موسیقی را تجربه می‌کردم، وجود داشت و من به همراه بسیاری از هنرمندان دیگر همواره گروهی بودیم که در همه جا حضور پیدا می‌کردیم. صبح‌ها در ارکستر به عنوان نوازنده، تمرین و کار می‌کردیم و عصرها برای اجرای موسیقی با همین گروه به رادیو می‌رفتیم و می‌توانم بگویم که مجموعه ارکسترهایی که در آن زمان وجود داشت، نوازندگان مشترک زیادی داشت که در همه این مجموعه‌ها به عنوان هنرمند فعالیت می‌کردند.
از ارکسترهای ترکیه ای نیز عقب تر هستیم
رهبری بیان کرد: من با تعداد زیاد ارکسترها در شهرها موافقم، چون اعتقاد دارم بسیار در این زمینه عقب هستیم. من باید بگویم همین آنتالیا ترکیه که کشور همسایه ما بوده و هیچ وقت در حوزه موسیقی مطرح نبوده است، هم‌اکنون به جایگاهی رسیده که اصلا با تهران قابل مقایسه نیست. آنها تلاش کردند با بررسی‌هایی که به عمل می‌آورند، مقداری در نحوه فعالیت‌های ارکستر تغییراتی را ایجاد کنند. هدف ما به هیچ عنوان کوچک‌تر کردن ارکسترهای سمفونیک تهران و ملی نیست، بلکه بهتر کردن و توسعه دادن آنهاست و اتفاقا از همین جهت بود که مخصوصا و با اصرار زیاد من، نام «تهران» را نیز از ارکستر سمفونیک برداشتند؛ چرا که بر این باورند تا وقتی «تهران تهران» کنیم به شهرها نمی‌رسیم.
کلمه «ملی» هم اصلا ربطی به موسیقی ملی ندارد
مدیر هنری ارکستر سمفونیک ملی ایران افزود: کلمه «ملی» هم اصلا ربطی به موسیقی ملی ندارد و متاسفانه این چیزی است که فقط در ایران باب شده است. من در همه جای دنیا تجربه رهبری ارکسترهای ملی را داشته‌ام و در آنجا به این موضوع رسیده‌ایم که «ملی» یعنی «ملت» که این واژه‌ها ارتباط خاصی هم به موسیقی ملی ندارد. از همین جهت بود که تمام برنامه‌ریزی خود را با جلسات متعددی که برگزار کردیم، به این فضا رسیدیم که بتوانیم از فضای به وجود آمده ارکسترها استفاده بهتری کنیم. من لازم است در اینجا به ۴۰ سال پیش اشاره کنم؛ اتفاقی که در تاریخ موسیقی ایران افتاد و آن شروع به کار هنرستان موسیقی ملی و فعالیت هنرستان عالی موسیقی (کنسرواتوار تهران) به صورت جدای از هم که در این مدت دانش‌آموختگان این دو مجموعه به طرز وحشتناکی حتی با هم حرف هم نمی‌زدند؛ یعنی سعی می‌شد که بچه‌های هنرستان ملی که بعدها با هنرستان عالی موسیقی ادغام شدند، به طور جداگانه کارهای خود را انجام دهند.
وی ادامه داد: ما در آن زمان نسلی تازه بودیم که در خود حالتی انقلابی را تصور می‌کردیم. ما بچه‌هایی بودیم که از موسیقی ایرانی خاکی بیرون آمده‌اند اما با تکیه بر چنین فضایی می‌خواهند موسیقی غربی را نیز بیاموزند و بزنند و این چیز تازه‌ای بود که تا زمان مدیریت من در هنرستان ملی ادامه پیدا کرد و من تلاش کردم تا این دو مجموعه را به هم نزدیک کنم. فضایی که روزهای بسیار زیبایی را برای موسیقی ایران رقم زد. من خودم تاریخ موسیقی ایران هستم و در این مدتی که در ایران و خارج از کشور علاوه بر موسیقی ایرانی، به موسیقی غربی نیز می‌پرداختم به این باور رسیدیم که موسیقی ایرانی نه تنها با موسیقی غربی هیچ مشکلی ندارد، بلکه می‌تواند کاری کند که یک هنرمند به راحتی بتواند موسیقی کلاسیک را تجربه کند، چرا که موسیقی ایرانی تربیت احساس است و وقتی ما با موسیقی ایرانی به سراغ موسیقی غربی برویم، کار اتفاقا جذاب‌تر و شنیدنی‌تر خواهد بود.
ما یک بنگاه شادمانی نیستیم
رهبری با بیان اینکه نباید با هر چیزی به خورد مردم دادن، آنها را سرگرم کرد توضیح داد: من اعتقاد دارم که ما یک بنگاه شادمانی نیستیم که بخواهیم لحظات سرگرم‌کننده و شادابی را برای مردم رقم بزنیم. ما یک موسسه کاملا فرهنگی هنری هستیم که با عوام‌فریبی مخالفیم و حالا به جایی رسیدیم که بتوانیم بگوییم اکنون ارکستر ملی همان ارکستر سمفونیک است و از این پس می‌تواند به عنوان یک مجموعه موسیقایی که هم موسیقی غربی می‌نوازد و هم موسیقی ملی، فضا را به سمتی ببرد که دیگر نیازی به بودن و نبودن من نیست که من به همراه وزیر و معاون وزیر مثل ناظم بالای سر کار باشم.
این هنرمند گفت: وقتی چندی پیش به صورت جدی صحبت از اجرای اپرا کردم، می‌دانستم چه حرفی زده‌ام. من با اپرایی که بتواند در قالب مقررات و چارچوب قوانین ایران اجرا شود، بسیار موافقم. حتی در این حوزه نیز اپرایی را انتخاب کردیم که هم‌اکنون مشغول ترجمه شدن است و امیدوارم با فصل هنری که تمامی جزئیات آن در قالب یک کتاب به زودی منتشر خواهد شد، بتوانیم غیر از اجرای موسیقی غربی، موسیقی ملی اجرای اپرا هم داشته باشیم؛ موضوعی که جای آن به شدت در کشورمان خالی است و لازم است که این فضا شکل بگیرد.
وی در ادامه این نشست خبری گفت: وقتی که بعد از ۳۰ تا ۴۰ سال تاخیر، به ایران آمدم تا کارهایم را انجام دهم، به من فهرستی را دادند که گفتند این فهرست مربوط به اعضای ارکستر ملی سال‌های گذشته است. من وقتی که این فهرست را دیدم، گفتم که اینها بچه‌های ارکستر سمفونیک تهران هستند که تفاوت چندانی با مجموعه ما ندارند و دقیقا در همین جا بود که این ایده به ذهنم آمد که چه لزومی دارد اینها را جدا کنیم و بعد تجربه بچگی به سراغم آمد که خوشبختانه وقتی با آقای مرادخانی و دوستان دیگر مطرح کردم، آنها نیز موافق بودند که کاری را بکنیم که برای همه خوب باشد.
برای رسیدن به این روز تاریخی ۴۰ سال صبر کردم
مدیر هنری ارکستر سمفونیک ملی ایران افزود: به هر حال ما به این نتیجه رسیدیم که یک ارکستر واحد با نام «ارکستر سمفونیک ملی ایران» داشته باشیم که به طور طبیعی وقتی چنین فضایی ایجاد شود، به دلیل افزایش ساعت کار، حقوق افراد نیز بالاتر می‌رود. اما باید مراقب باشیم که در چنین فضایی با یک برنامه‌ریزی منظم و هم‌تراز با برنامه‌های شش ماهه‌ای که برای ارکستر سمفونیک تهران نوشته شده بود، کار را ادامه دهیم. اتفاقا ما بر اساس همین برنامه شش ماهه‌ای که ارائه دادیم، کارهای دیگری را نیز در زمینه موسیقی ملی و کنسرت شهرستان‌ها انجام خواهیم داد که فکر می‌کنم در این مدت چهار تا پنج کنسرت ملی به کارها اضافه خواهند شد. این در حالی است که چندی پیش با رهبرانی که سابق بر این به عنوان رهبر ارکستر ملی ایران کار می‌کردند، تماس گرفته‌ایم و از آنها خواسته‌ایم تا با ما جلساتی را برگزار کنند. به قولی می‌توان گفت آنها دیگر زحمت تشکیل ارکستر را نمی‌کشند چرا که ما پیش از این کار را برای آنها انجام داده‌ایم. البته ما به شدت ناظر بر کیفیت اجراها نیز خواهیم بود و در این زمینه نیز خیلی جدی هستیم.
رهبری با بیان اینکه تا عصر امروز جزئیات مشروح برنامه‌های موسیقی ملی ارکستر سمفونیک ملی ایران مشخص خواهد شد، توضیح داد: ما باید موسیقی سنتی خود را از حالت موزه‌ای خود دربیاوریم؛ وگرنه عقب می‌افتیم. این در حالی است که به گروه کٌر نیز از این پس نیاز بسیار فراوانی داریم که در آینده نزدیک برای این مجموعه نیز رهبری تعیین خواهد شد که پس از انجام تمرینات نهایی، این گروه موظفند هر ۱۰ روز یک بار کنسرت بدهند. به طور کلی می‌توانم بگویم این یک روز تاریخی برای من است و همین دیروز بود که استاد مصطفی کمال پورتراب به من گفت من برای این روز ۷۰ سال صبر کردم که من در جواب این هنرمند گفتم من برای رسیدن به این روز ۴۰ سال صبر کردم.
در رستوران ما هم ماهی خاویار هست، هم کله‌پاچه
مدیر هنری ارکستر سمفونیک ملی ایران درباره حضور استاد فرهاد فخرالدینی در ارکستر سمفونیک ملی ایران، گفت: ما در اینجا به هیچ عنوان بحث‌های شخصی نداریم اما باید بگویم استاد فرهاد فخرالدینی به همراه آقای شهبازیان جزو اولین نفراتی بودند که با آنها برای حضور در ارکستر صحبت کردم. مطمئن باشید به زودی اتفاقات بسیار خوبی در ارکستر سمفونیک ملی ایران می‌افتد که در آن هیچ کسی کنار گذاشته نشده است و تمام تلاش‌مان انجام گرفته تا بتوانیم با تمام موزیسین‌ها به یک شکل رفتار کنیم. من می‌توانم بگویم که با فضایی که برای مخاطبان خود در نظر گرفته‌ایم، به مانند رستورانی می‌مانیم که هم ماهی خاویار دارد و هم کله‌پاچه.
رهبری درباره حقوق و دستمزد اعضای ارکستر سمفونیک ملی ایران نیز گفت: طبق جلساتی که با ارسلان کامکار به عنوان کنسرت‌مایستر ارکستر داشتم، حداقل دستمزد نوازندگان از این پس دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد بود که در درجه‌های بعدی با اضافه شدن ۲۰ تا ۳۰ درصد از میزان دستمزد به لیدرها و کنسرت‌مایسترها، بیشترین میزان حقوق به چهار میلیون تومان در ماه می‌رسد که از این مبلغ مالیات نیز کسر خواهد شد. البته جا دارد در اینجا به یک نکته اشاره کنم که وقتی من چنین پیشنهادی را پذیرفتم، ارسلان کامکار و کنسرت‌مایسترها به من گفتند که ۵۰۰ هزار تومان از این مبلغ را می‌توانم کسر کنم که من ضمن تشکر از آنها، این پیشنهاد را نپذیرفتم و گفتم که این حقی است که باید به شما داده شود.
اعلام میزان دستمزد نوازندگان ارکستر سمفونیک
وی افزود: این میزان مبلغی که به آن اشاره کردم در ۱۳۲ ساعت کاری اتفاق می‌افتد و نوازنده‌ها در ماه باید این تعداد ساعت را برای دریافت دستمزد پایه‌ای خود انجام دهند. البته هر فعالیت اضافه‌تری که خارج از این ۱۳۲ ساعت تمرین انجام بگیرد، اضافه کاری محسوب شده و در قالب پروژه‌های جداگانه به نوازندگان پرداخت خواهد شد. من فکر می‌کنم که با این روش دیگر احتیاجی به حضور در کارهای دیگر نیست و نوازندگان دیگر به سراغ موسیقی‌های به اصطلاح «خالتور» نمی‌روند.
رهبری در بخش پایانی صحبت‌های خود بیان کرد: ما در هر کنسرتی از بچه‌های نوازنده می‌خواهیم که در پایان برنامه اجرا شده خود، نظرشان را راجع به رهبر ارکستر بنویسند چرا که این موضوع برای ما بسیار حائز اهمیت است. به هر ترتیب ما در ساختاری که پیرامون فضای جدید ارکستر سمفونیک ملی ایران برنامه‌ریزی کرده‌ایم، سال آینده بیش از ۱۰۰ کنسرت موسیقایی خواهد داشت که می‌تواند سرمنشأ اتفاقات بسیار خوبی در حوزه موسیقی کشورمان باشد.