خبرگزاری مهر-گروه هنر: هجدهمین دوره بازار فیلم ایران برگزار شد. این دوره نسبت به دوره های دیگر با تفاوت های بسیاری همراه بود. اولین و مهمترین تفاوت در این بود که در بازار بین المللی فیلم ایران تنها غرفه های شرکت های فیلمسازی ایران حضور داشتند و خبری از غرفه های شرکت کننده خارجی نبود. در این میان مهمانان خارجی حاضر در این بازار از خریداران و مدیران و نمایندگان جشنواره های بین المللی فیلم بودند. در واقع سیاست دبیرخانه جشنواره فیلم فجر این بود که تنها غرفه های شرکت کننده در بازار، شرکت های فیلم ایرانی باشند اما آیا می توان برگزاری این نوع از بازار فیلم ایران را بازار بین الملل دانست و آیا این تجربه توانسته است موفقیت آمیز باشد یا خیر؟ شرکت های فیلمسازی ایران تا چه اندازه از این نوع برگزاری بازار فیلم راضی هستند؟ در این بازار ۲۶ تهیه‌کننده سینمایی، ۳۰ نماینده از فستیوال‌های بین‌المللی و ۵۶ خریدار و پخش‌کننده حضور دارند.
در این گزارش با تعدادی از نماینده های شرکت های پخش کننده فیلم حاضر در بازار فیلم ایران گفتگو کردیم و نظرات آن ها را نسبت به این بازار جویا شدیم. مساله مهمی که در این گفتگوها به آن اشاره شد این است که بازار بین المللی به این معنا است که غرفه های خارجی نیز در این بازار باید حضور داشته باشند در غیر این صورت نمی توان نام آن را بازار بین المللی خواند. البته در کنار آن برخی دیگر از شرکت کنندگان نیز از شرایط جدید بازار فیلم ایران راضی بودند و آن را به نفع فروش فیلم های ایرانی دانستند. همچنین برخی از حاضران در این بازار فیلم معتقد بودند که وقتی برای مهمانان خارجی غرفه ای در نظر گرفته نمی شود بهتر بود که یک پاویون برای شرکت کنندگان در نظر گرفته می شد تا بتوان به راحتی مهمانان را پیدا و با آنها صحبت کرد.
در این میان علیرضا رضاداد دبیر سی و سومین جشنواره بین المللی فیلم فجر معتقد است، در دوره های قبل تنها شرایطی فراهم می شد که صدا و سیما و شبکه نمایش خانگی از شرکت های خارجی فیلم بخرند و از نظر ما ایجاد زمینه برای فروش محصولات خارجی چندان به نفع بازار فیلم ایران نبود.
نباید مدیران دوره‌های گذشته بازار فیلم کنار گذاشته می‌شدند
نگین موسوی مدیر بخش بین الملل شرکت «فیلمیران» گفت: این که زمان بازار بین المللی فیلم ایران تغییر کرده است از جهاتی خوب و از جهاتی بد است. برگزاری این بازار خارج از زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر به گونه ای است که دیگر بازار حال و هوای فستیوال فجر را ندارد اما خوبی برگزاری این زمان آن است که دیگر تداخلی با برگزاری بازار فیلم برلین ندارد و بسیاری از شرکت ها و فستیوال های معتبر خارجی می توانند در این بازار حضور داشته باشند.
وی ادامه داد: به نظر من بزرگ‌ترین مشکل این است که زمانی که یک ارگان سال ها مسئول برگزاری یک بازار فیلم بود نباید ناگهان کنار گذاشته شود. این درحالی است که در این دوره از بازار فیلم، مدیران دوره های قبل بازار کاملا کنار گذاشته شده اند در صورتیکه مدیران دوره جدید می‌توانستند از تجربیات آنها استفاده کنند و یا حتی آن ها را به عنوان مشاور برای برگزاری بازار فیلم در کنار خود نگه دارند.
به جای حل مساله صورت مساله را پاک کردند
مدیر بخش بین الملل شرکت فیلمیران بیان کرد: درست است دوره های قبلی برگزاری بازار فیلم ایران با مشکلات بسیاری همراه بود اما نمی توان برای حل مشکلات صورت مساله را پاک کرد. بلکه باید شرایط را فراهم کنیم تا راه کارهای مناسب برای حل مشکلات بازار پیدا کنیم. هرچند بنیاد سینمایی فارابی کاستی هایی را در برگزاری بازار فیلم داشتند اما نمی شود ناگهان آن ها را کنار گذاشت.
مدیر بازار فیلم باید تجربه لازم را داشته باشد
وی تاکید کرد: در همه فستیوال های معتبر جهانی مدیر فستیوال همیشه ثابت بوده است و تغییر در مدیریت فستیوال زمانی رخ می دهد که یک مساله بسیار عجیب رخ داده باشد. در واقع این تغییرات مدیریتی برای یک فستیوال و یا یک بازار نمی تواند به نفع بازار مورد نظر باشد.
موسوی با اشاره به اینکه مدیران جدید تلاش بسیاری برای برگزاری مناسب این بازار داشته اند، گفت: اما مساله مهمی که وجود دارد، تجربه لازم در برگزاری یک بازار است. نمی توان فکر کرد که اگر فردی سال در بازارهای مختلف به عنوان مسئول غرفه حضور داشته است، بتواند به عنوان یک مدیر مناسب برای بازار انتخاب شود. برای مدیریت یک بازار فیلم ما نیازمند تجربه و روابط مناسب هستیم. در واقع یک مدیر بازار فیلم باید یک مجری خوب باشد به عنوان مثال من سال ها در بازارهای مختلف فیلم مسئول برگزاری غرفه بودم اما می توانم مدیریت اجرایی مناسبی داشته باشم؟
نبود پاویون برای مهمانان خارجی ضعف بازار فیلم جشنواره سی و سوم بود
وی با اشاره به نبود غرفه های خارجی و برگزاری بازاری که هیچ غرفه ای برای شرکت های خارجی در آن در نظر گرفته نشده است، بیان کرد: نبود غرفه برای شرکت کنندگان خارجی در این بازار باعث شده که ما نتوانیم شرکت کنندگان خارجی را پیدا کنیم تا با آنها درباره مسائل مختلف صحبت کنیم. حتی یک پاویون هم برای آن ها در نظر گرفته نشده که این خود می تواند یک ضعف در برگزاری این بازار باشد. معمولا در بازارهایی که غرفه برای شرکت کننده خارجی وجود ندارد یک پاویون برای آن ها در نظر گرفته می شود تا ساعت هایی در روز را در این پاویون ها حضور داشته باشند تا دیگران بتوانند با آنها در مورد فروش و معرفی فیلم های خود صحبت کنند.
بازار جشنواره سی و سوم نسبت به دوره‌های قبل رکود نداشت
مدیر بخش بین الملل شرکت «فیلمیران» ادامه داد: در کنار همه مشکلات موجود، باید بگویم که بازار امسال نسبت به سال های قبل دیگر دچار رکود نداشت. در سال های گذشته تعداد شرکت کنندگان اروپایی و امریکایی کم بود اما در این بازار اکثرا مهمانان اروپایی و امریکایی بودند. محیط چیدمان غرفه ها بسیار خوب بود اما باز هم به دلیل اینکه مکان ثابتی برای مهمانان خارجی در نظر گرفته نشده است، حضور برخی مهمانان در بازار بسیار اندک بود.
موسوی درپاسخ به این سوال که این بازار برای شرکت فیلمیران چه آوردهایی داشته است، گفت: با چند فستیوال بین المللی از کشورهای فرانسه و لندن صحبت کردیم و قرار است برخی از فیلم های خود را برای آن ها ارسال کنیم. همچنین یک سری شرکت های وابسته که فیلم برای شبکه های داخلی کشورهای خود خریداری می کنند نهیز صحبت کرده ایم. اکثر فیلم هایی که مورد توجه کشورهای خاورمیانه، ترکیه و عربستان قرار گرفته است فیلم هایی در ژانر کمدی است و بسیار از فیلم «ایران برگر» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی خوششان آمده است. کشورهایی مانند فرانسه و انگلستان نیز از آثار درام اجتماعی سینمای ایران استقبال کرده اند.
بازار بین‌المللی بدون غرفه شرکت کنندگان خارجی معنا ندارد
علی قاسمی مدیر بین الملل موسسه «رسانه های تصویری» نیز گفت: نمی دانم اگر در یک بازار بین المللی غرفه ای برای شرکت کنندگان خارجی در نظر گرفته نشده باشد، می توان آن بازار را بین المللی دانست یا خیر. البته سیاست این دوره از برگزاری بازار فیلم ایران تمرکز بر روی فروش آثار ایرانی بود. شاید این گونه برگزاری بازار فیلم ایران خوب باشد اما این ایده زمانی معنا پیدا می کند که خریداران و مدیران فستیوال های بیشتری در بازار حضور داشته باشند.
وی بیان کرد: یکی از مسائل قابل توجه در این دوره از بازار ایجاد سرور برای نمایش فیلم است، البته لوازم مورد نیاز این سرور باید به روزتر باشد. به عنوان مثال باید نام کسانی که از سرور استفاده می کنند و فیلم هایی که دیده اند، ثبت شود تا در نهایت اعلام شود که چه فیلم هایی بیشتر مورد بازدید خریداران قرار گرفته است.
قاسمی تاکید کرد: یکی دیگر از مسائلی که می توان آن را مهمترین مشکل بازار فیلم ایران دانست این است که تنها ۳ ماه مانده به برگزاری بازار فیلم، مهمانان خود را دعوت می کنند. این در حالی است که بازاری با این همه سابقه باید یک دپارتمان ثابت داشته باشد که هر سال در بازارهای مطرح دنیا حضور داشته باشند تا بازار فیلم ایران را معرفی کنند و از همان جا مهمانان مورد نظر خود را دعوت کنند.
هزینه کردن برای مهمانان خارجی بازار فیلم بعد از 18 دوره برگزاری آن دیگر معنایی ندارد
وی بیان کرد: بازار فیلم ایران ۱۸ دوره است که برگزار می شود و این مساله می توانست به گونه ای باشد که بازار فیلم ایران نسبت به بسیاری از بازارها، شناخته شده تر باشد. این درحالی است که بازار فیلم دبی که تنها ۸ دوره از برگزاری آن می گذرد نسبت به بازار فیلم ایران شناخته شده تر است. اگر مدیران برگزاری بازار یک نقشه کامل برای برگزاری بازار فیلم داشته باشند با توجه به پتانسیل موجود می توانند بازاری بسیار مهم و شناخته شده در منطقه ایجاد کنند.
قاسمی با اشاره به خرج هایی که برای مهمانان خارجی بازار می شود، گفت: چنین هزینه هایی می تواند در دوره های اول بازار و معرفی بازار فیلم معنا داشته باشد اما بعد از ۱۸ دوره برگزاری، هزینه برای رفت و آمد و هتل واقعا معنایی ندارد. اگر برنامه ریزی مناسبی صورت گیرد، بی شک از این بازار می توان درآمدزایی مناسبی صورت گیرد.
بازار فیلم جشنواره سی و سوم نسبت به دوره‌های قبل سودآورتر بود
محمد ابوالحسنی مدیر شرکت «نسل اندیشه سبز» که از برگزاری بازار به این شکل بسیار راضی است، گفت: غرفه های طراحی شده در این دوره از بازار بسیار استاندارد بود و با توجه به حضور مهمانان خارجی از کشورهای مختلف، این دوره از بازار نسبت به دوره های قبل برای ما سودآور بود و توانستیم بخشی از آثار خود را به فروش برسانیم.
وی بیان کرد: همچنین با ترکیه برای تولید مشترک انیمیشن به توافق رسیدیم و بخشی از محصولات ما مورد استقبال تعدادی از کشورها قرار گرفت و آنها اعلام آمادگی کردند تا این انیمیشن ها را خریداری کنند. علاوه بر آن یک سری از محصولات انیمیشن ما برای تلویزیون افغانستان در نظر گرفته شده که به زودی از شبکه های افقانستان پخش می شود.
ایجاد فضای خرید فیلم‌های خارجی در بازار با توجه به اکران نداشتن این آثار در ایران درست نیست
در نهایت علیرضا رضاداد دبیر سی و سومین جشنواره فیلم فجر در گفتگو با خبرنگار مهر درباره دلایل برگزاری این بازار گفت: سیاست برگزاری این بازار توجه به فروش فیلم های ایرانی بود. در دوره های قبل حضور غرفه های خارجی تنها با خرید صدا و سیما از این غرفه ها همراه بود که مدتی است چنین روش خریدی از بین رفته است و صدا و سیما نیز تمایل چندانی به این نوع از خرید از بازار فیلم را ندارد.
وی تأکید کرد: می توان گفت تا زمانی که خرید محصولات خارجی در بازار فیلم ایران تنها محدود به تلویزیون و شبکه نمایش خانگی می شود و معنایی برای اکران این فیلم ها در ایران وجود ندارد، ایجاد فضا برای خرید محصولات خارجی در بازار فیلم ایران درست نیست.
عکس از: محمد گل‌محمد