حجت الاسلام جواد گلی از کارشناسان مذهبی که به عنوان مشاور با پروژه‌های مختلف تلویزیون هم همکاری دارد در گفتگو با خبرنگار مهر در ارزیابی برنامه هایی که این روزها روی آنتن تلویزیون می رود، بیان کرد: نمی توان به راحتی و با چند شاخص محدود و چند برنامه که روی آنتن می رود موفقیت تلویزیون را به عنوان یک رسانه ارزیابی کرد.
وی ادامه داد: تلویزیون واحد خودروسازی نیست که ما بتوانیم با بررسی خودرو به این نتیجه برسیم که این واحد و سازنده آن خوب عمل می کند یا خیر. تلویزیون رسانه ای است که باید در رفتار جامعه اثر بگذارد و در تعلیم و تربیت، ارتقای دانش اجتماعی افراد و رفتارها نقش خود را ایفا کند. این مولفه ها آنقدر پیچیده است که به راحتی نمی توان میزان موفقیت و عملکرد تلویزیون را با چند برنامه ارزیابی کرد.
این مشاور مذهبی سریال های نمایشی سیما تاکید کرد: برای ارزیابی فعالیت این رسانه و یا برنامه های آن باید به مولفه های فراوانی توجه و سنجه های متفاوتی را بررسی کنیم. درواقع هم باید از جامعه نیازسنجی و افکارسنجی داشته باشیم و هم از کارهای انجام شده در تلویزیون نظرسنجی کنیم.
تلویزیون در حوزه نیازسنجی و افکار سنجی چندان موفق نبوده است
وی با بیان اینکه تلویزیون معمولا آنچه را که خودش بدان معتقد است ملاک نیازهای مردم می‌داند، گفت: تلویزیون معمولا در حوزه نیازسنجی و افکارسنجی چندان موفق نیست و همچون سخرانی است که فکر می کند شیوه سخنرانی‌اش برای مخاطب مناسب است. درحالیکه یک سخنران یا معلم زمانی موفق است که بتواند با نیازسنجی از مخاطب به بیانات و تدریس علم خود بپردازد.
حجت الاسلام گلی در بخش دیگری از سخنان خود به سریال ها و آثار نمایشی تلویزیون در ماه های اخیر اشاره و ضمن ارزیابی کلی به بیان چند نکته در این زمینه پرداخت و توضیح داد: اساسا تلویزیون در ساختاری که ما در کشور داریم رسانه ای برای همه مردم است اما هیچ گاه نمی تواند همه نیازهای مخاطبان را برآورده کند.
وی با اشاره به سریال های پربیننده این رسانه در سال های اخیر عنوان کرد: باید به این نکته توجه داشت که تلویزیون برای ساخت مجموعه های نمایشی همیشه با سلایق مختلفی مواجه بوده است و بهترین کارهای تلویزیون هم از مخالفانی برخوردار بوده اند. درواقع تلویزیون مدیومی چون یک مقاله در روزنامه نیست که همه بتوانند از آن استقبال کنند و اقتضای آن این است که بهترین برنامه ها هم مخالف داشته باشند.
حجت الاسلام گلی در تشریح سخن خود و با اشاره به فیلم و سریال های پرفروش در جهان اظهار کرد: استقبال و فروش زیاد بسیاری از آثاری که در سطح جهانی منتشر می شود به این معنا نیست که آنها هیچ مخالفی نداشته اند. به طور مثال سریال «نرگس» ساخته سیروس مقدم که از تلویزیون ما پخش شد طرفداران بسیاری داشت و البته مخالفانی هم داشت و یا سریال «اغما» دیگر ساخته مقدم که زمانی در ماه مبارک رمضان روی آنتن رفت و ۹۰ درصد مردم آن را می دیدند معترضانی از جامعه نخبگان و قشر تحصیلکرده داشت.
تلویزیون گوش خود را به دیگران نسپارد
وی با اشاره به اعتراض هایی که چندی پیش به سریال «در حاشیه» ساخته اخیر مهران مدیری شد، عنوان کرد: گاهی بعضی از این سریال ها و برنامه های تلویزیونی مخالفان تاثیرگذاری دارند. مخالفان سریال «در حاشیه» به تریبون دسترسی داشتند درحالیکه مردم عادی ما اگر نسبت به کاری اعتراض داشته باشند تریبونی ندارند. تریبون هایی که افراد موثر دارند در زمان هایی کارهای تلویزیونی را متوقف می کند.
این کارشناس با تاکید بر اینکه باید با شاخصه های کار مفید سریال های خود را بسازیم، یادآور شد: ممکن است عده ای از گروه های مرجع با یک برنامه یا سریال مخالف باشند که البته باید سخن آنها را هم شنید و اگر درست بود در روند کار تاثیر داد اما این بدان معنا نیست که تلویزیون تنها گوش خود را به دیگران بسپارد.
وی با بیان اینکه کیفیت سریال های تلویزیونی در چند وقت اخیر تنزل داشته است، گفت: این تنزل نوعی فضای عمومی حاکم بر سینمای کشور است. سینما رسانه مادر است و زمانیکه سطح کیفی عمومی آن کاهش پیدا می کند، تلویزیون هم تحت تاثیر قرار می گیرد. سریال ها بی کیفیت می شوند و حی نمایش های رادیویی هم فاقد تاثیر و جایگاه لازم خواهند بود چون شاکله اصلی همه اینها همان فیلمنامه است.
این مشاور مذهبی سریال های تلویزیونی همچنین به دلیل دیگری در کاهش کیفیت آثار نمایشی و مجموعه های تلویزیونی اشاره و بیان کرد: تلویزیون بودجه خود را به گونه ای تقسیم بندی کرده است که با این بودجه بیشتر افراد دم دستی مشغول به کار می شوند. این رسانه دیگر ابراهیم حاتمی کیا را نمی بیند که زمانی «خاک سرخ» را تولید کرد و یا محمدرضا هنرمند که زمانی «زیر تیغ» را جلوی دوربین برد.
فعالان تلویزیون به ملاحظات این رسانه توجه دارند
وی اضافه کرد: امروز افرادی در تلویزیون فعالیت دارند که ارزان تر هستند و به منویات و ملاحظات تلویزیونی بیشتر توجه دارند. ملاحظاتی که کارگردان های شاخص کمتر به آنها تن می دهند بنابراین ساختارهای تلویزیونی هم سبک تر می شود.
حجت الاسلام گلی درباره مشکلات بودجه ای در سازمان که معمولا به عنوان دلیل عمده نبود آثار خوب بیان شده است، تصریح کرد: تلویزیون چندان مشکل بودجه نداشته است بلکه این رسانه بیشتر مشکل مدیریت بودجه را دارد. البته آنچه که می گویم ناظر بر دوره قبلی مدیریت در رسانه ملی است چون در دوره جدید هنوز به ثبات لازم نرسیده ایم. در دوره جدید هنوز محصولی به تولید نرسیده است و این شاهد مثال ها مربوط به مدریت دوره قبل این رسانه است.
وی با بیان اینکه برای مدیران قبلی تلویزیون گزارش و تعداد آثار موضوعیت داشت، یادآور شد: برای مردم تعداد اهمیت ندارد بلکه کیفیت مهم است و مدیران جدید باید هوشمندانه رفتار کنند و با کاهش تعداد آثار، کیفیت را بالا ببرند. حتی اگر پروژه های تلویزیون را از بازه یک ساله به ۳ ساله برسانند باید کیفیت آنها را افزایش دهند.
حجت الاسلام گلی همچنین با اشاره به کارگردانانی که پیش از این آثار خوبی از تلویزیون به پخش رسانده اند اما فیلمنامه ها و سریال های فعلی آنها از کیفیت لازم برخوردار نیست، اظهار کرد: اصولا کار هنری و مجموعه هایی که در حوزه تلویزیون و سینما ساخته می شوند همیشه بدین منوال بوده است که در کنار آثار خوب آثار ضعیف هم خلق شده است. همچون نقاشی که همیشه تابلو می کشد اما همه آثارش از موفقیت برخوردار نیستند. بهترین کارگردانان ما هم ممکن است آثار ضعیفی داشته باشند اما آنچه که مهم است این است که تلویزیون باید کمک کند که کارهای قوی تر انجام شود.
این کارشناس با اشاره به دو نقطه ضعفی که سریال های تلویزیونی را تنزل می دهد، بیان کرد: تلویزیون نه تنها بودجه آثار را کاهش می دهد بلکه در باز کردن فضای کار برای تولید محصولات کمکی نمی کند و این دو نقیصه را باید رفع کرد.
وی در پایان یادآور شد: باید فضای بهتری را برای کارگردان فراهم کرد و از طرف دیگر باید ساخت کارهای باکیفیت در اولویت باشد یعنی به جای اینکه ۱۰ سریال بسازیم یک سریال بسازیم اما از کیفیت بالایی برخوردار باشد.