به گزارش خبرنگار مهر، استان کرمانشاه از دیرباز مأمن انسان های دیرینه ای بوده است که نیازهای زیستی خود را با توانمندی های دست و اندیشه خود با استفاده از هر آنچه که در دسترس داشتند می ساختند.
می گویند که تهمورث، پادشاه افسانه ای پیشدادیان این هنر را به ساکنان باستانی کرمانشاه آموخته است.
به هر حال آنچه که مسلم است امروز کرمانشاه و هنرمندان آن انواع قالی و قالیچه، قلم زنی، نقره کاری، مسگری، زرگری، چرم سازی، نمد مالی، سفالگری، نساجی سنتی و فلز کاری را با همان ارزش دیرینه تولید می کنند که به سایر نقاط ایران و خارج از آن صادر می شود.
اما واقعیت این است که صنایع دستی بسیار ارزشمند استان کرمانشاه این روزها لا اقل در داخل کشور مانند گذشته خریدار ندارد. عمده طرفداران هنرمندی دست مردان و زنان این دیار را حارجی ها یا خارج رفته ها درک می کنند و صادر می شود.
اما در بخش صادرات هم به دلیل اینکه بخش عمده ای از این صنایع در چمدان های مسافران به خارج از کشور می رود نمی توان آمار دقیقی از میزان آن به دست آورد.
هجمه کالاهای ارزان قیمت چینی به بازار نیز رنجی بر رنجنامه فعالان این عرصه افزوده است.
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: علیرغم تولیدات بسیار صنایع دستی در کرمانشاه، بخش عمده ای از آن به صورت چمدانی صادر شده و از مرزها خارج می شود. به همین دلیل آمار دقیقی از میزان صادرات این صنایع دستی استان وجود ندارد.
علی فعله گری درخصوص گستردگی فعالان این عرصه در استان کرمانشاه گفت: درحوزه شهرستان های غربی کرمانشاه مانند شهرستان دالاهو، پاوه و نودشه صنعتگران بسیاری مشغول فعالیت هستند به طوری که شهرستان دالاهو ۷ هزار صنعتگر را در خود جای داده است و در زمینه فرش و تابلو فرش بالغ بر ۲۰ هزار نفر در منطقه هرسین و گواور فعالیت دارند.
وی افزود: فعالیت این افراد نشان دهنده وجود بازارهای داخلی و خارجی است که اخیرا باتوجه به برنامه ریزی هایی که در زمینه تبلیغات، بازاریابی و حضور در نمایشگاه های داخلی و خارجی انجام شده است حجم تولیدات و به خصوص صادرات افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر حوزه معاونت توسعه صادرات سازمان مرکزی نیز خواستار فراهم شدن زمینه بیشتر تولیدات کارگاهی است.
عملکرد مناسبی در ارائه تسهیلات نداشتیم
فعله گری گفت: بخشی از مردم علاقمند به استفاده از صنایع دستی هستند اما اینکه چقدر وارد حوزه های مختلف زندگی ما شده است باید گفت که تا رسیدن به مرز مطلوب این موضوع فاصله بسیاری داریم. متأسفانه وجود بی رویه کالاهای ارزان قیمت چینی در بطن زندگی مردم موجب شده استفاده از صنایع دستی کمرنگ شود.
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه ادامه داد: می طلبد یکی از سیاست های کاری حمایت بیشتر از تولیدات دستی باشد. و راهکار آن حمایت از صنعتگران این عرصه است که هم شغل پایدارتری داشته باشند و هم مردم علاقمند به استفاده از این کالاها شوند، اما به طورکلی وضعیت استان در این بخش مطلوب نیست.
وی با بیان اینکه می بایست بازارهای از دست رفته را بازگردانیم گفت: سال گذشته بالغ بر ۲ هزار پروانه تولید کارگاهی و کارت شناسایی صنعتگر صادر کرده ایم اما از نظر تسهیلات عملکرد مناسبی وجود نداشت و علیرغم اینکه ۳۰ میلیارد ریال تفاهم نامه با صندوق کارآفرینی امید یا همان مهر امام رضا (ع) سابق داشتیم، تنها ۶ میلیارد ریال آن محقق شد درحالی که بالغ بر ۵۰ میلیارد ریال طرح معرفی شده بود.
اعطای ۵۰ میلیارد تسهیلات در سال ۹۴
وی افزود: با توجه به مذاکرات مختلفی که انجام داده ایم امسال بیش از ۵۰ میلیارد ریال تسهیلات به صنعتگران صنایع دستی اعطا می شود و از طرفی هم شیوه اعطای تسهیلات به سال گذشته بسیار متفاوت بوده و تغییری اساسی در صندوق کارآفرینی امید ایجاد شده است.
فعله گری عنوان کرد: از آنجا آموزش و مهارت آموزی می تواند نقش بسزایی در ایجاد اشتغال پایدار داشته باشد، در سال جاری بالغ بر چهار میلیارد ریال برای آموزش رشته های مختلف صنایع دستی اختصاص داده شده است. همچنین از تمام توانمندی های اداره کل مخصوصا ساختمان قدیمی استفاده خواهد شد. در سال گذشته یازده غرفه صنایع دستی در تکیه معاون الملک ایجاد و ساختمان دبیراعظم نیز در اختیار اتحادیه صنعتگران صنایع دستی قرار گرفت.
ضرورت افزایش آموزش های آکادمیک
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه افزود: امسال قصد داریم بخشی از موزه صنایع دستی را به workshop یا همان کارگاه عملی اختصاص دهیم و از طاقبستان و بیستون برای عرضه بیشتر محصولات استفاده کنیم. درهمین راستا سال گذشته بیش از ۱۰۰ نمایشگاه داخلی برگزار شد و امسال صنعتگران صنایع دستی در نمایشگاه های بین المللی شرکت خواهند داشت.
فعله گری گفت: خاصیت صنایع دستی این است که اگر زمینه آموزش های مهارتی و تخصصی بیشتری فراهم شود و در حوزه دانشگاه های علمی کاربردی آموزش های آکادمیک را افزایش دهیم، قطعا" علاقمندان بسیاری جذب خواهند شد و می توانند با هزینه ای کم، اشتغال مطمئنی را ایجاد کنند.
وی در راستای آموزش های مهارتی افزود: با اکثر نهادها، دستگاه ها، اتاق بازرگانی، اتاق اصناف، سازمان فنی و حرفه ای و حتی بسیج سازندگی تفاهم نامه هایی در سطح کشوری و استانی منعقد کرده ایم.
بی رغبتی مردم به سبب قیمت بالای صنایع دستی
این مسئول درخصوص قیمت بالای صنایع دستی اظهار داشت: صنعت دستی یک هنرصنعت است و در استان ما برخی از کالاها مهر اصالت و نشان بین المللی دریافت کرده اند و از جمله آثاری هستند که در آینده به کالای عتیقه تبدیل می شوند. پس قطعا" نسبت به کالای چینی که هیچگونه اصالتی ندارد از قیمت بیشتری برخوردار هستند.
وی افزود: در تلاش هستیم با قراردادن مواد اولیه ارزان قیمت و اعطای تسهیلات مناسب، قیمت صنایع دستی را کاهش دهیم. البته این کاهش قیمت در گیوه استان اتفاق افتاد و با ساخت دستگاهی که زیره گیوه را تولید می کرد بدلیل کاهش وقت و تولید بیشتر، قیمت آن به نصف کاهش یافت.
فعله گری گفت: اگر صنعتگر از بازار محصول خود مطمئن باشد قیمت ها را کاهش خواهد داد و خوشبختانه با برنامه هایی که در دولت درحال انجام است این امر محقق خواهد شد. بطور کلی صنایع دستی استان به دلیل قدمت چندهزار ساله از آینده ای روشن برخوردار خواهد بود.
به گزارش خبرنگار مهر، استان کرمانشاه سهم عمده ای از صنایع دستی کشور را در خود جای داده است و درحال حاضر در ۵۰ رشته از جمله لباس محلی، گیوه بافی، گلیم مخصوص شهرستان هرسین، صنایع دستی فلزی و... فعالیت های خوبی انجام می شود.
در سطح استان بالغ بر ۷۰ هزار نفر به صورت پاره وقت و تمام وقت به کار صنایع دستی مشغول هستند. اما با این وجود شاهد مشکلات مختلفی در بخشهای گوناگون در این حوزه هستیم.
مشکلاتی که نصرت الله سپهر معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه درباره آن با خبرنگار مهر سخن گفت.
رکود فرش و گلیم کرمانشاهی در بازارهای داخلی
سپهر بیان داشت: ورود تولیدات ماشینی به عرصه زندگی مردم، فرش و گلیم کرمانشاهی را بلعید، اما خوشبختانه ارتباطات بین المللی و استقبال کشورهای خارجی از این کالای خوش رنگ و خوش نقشه موجب شد تا حدودی بازار فروش خود را حفظ کند.
وی افزود: با این وجود صنعت مدرن تأثیر خود را گذاشت و جنبه های اقتصادی، تولیدی و فرهنگی را تحت شعاع خود قرار داد و موجب شد استفاده داخلی از این کالاها کاهش یابد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه گفت: طرفدران صنعت سبز با پاسداشت صنایع دستی و حفاظت و حمایت از طرح های سنتی بدنبال مبارزه با ناهنجاری ها و آلاینده های صنعتی هستند.
وی افزود: در همین راستا جامعه جهانی یونسکو هرساله با سفر به کشورهای مختلف تولیدات داخلی را ارزیابی کرده و نشان مرغوبیت را به کالاهایی که استانداردهای جهانی را رعایت کننداهدا خواهد کرد. کشور ما جزو اولین کشورهایی بود که توانست این نشان را کسب کند. وقتی رتبه اول مرغوبیت کالا را کسب می کنیم یعنی ما توانمندیم و علاوه براینکه دوستدار طبیعت هستیم، می توانیم در شاخه های مختلف کار کنیم.
سپهر ادامه داد: اکنون ضرورت دارد که ارزش های فرهنگی صنایع دستی ترویج داده شود، کالاهایی که ارزش اقتصادی دارند قطعا ارزش سلامتی نیز دارند. و می توانند جامعه را به مسیر کاهش آلایندگی های محیطی سوق دهند.
وی اظهار ساخت: ممکن است کالای فرش ماشینی ارزانتر باشد اما به دلیل وجود کرک و پرز موجب بروز بیماری های پوستی و ریوی می شود. از سوی دیگر ظروف پلاستیکی با تبلیغات وسیع و قیمت پایین در دل مشتریان جای گرفته است بدون آنکه مصرف کننده به فکر هزینه درمان ناشی از استفاده این ظروف باشند.
این مسئول عنوان کرد: تمامی این مسائل می تواند زنگ خطری برای ما باشد که صنایع دستی را دریابیم و حامی آن باشیم و ازطرفی جامعه را به سمت کالاهای سالمی که میتوانند ایجاد اشتغال نیز داشته باشند هدایت کنیم.
نیازمند دستگاه های صنعتی هستیم نه کالای صنعتی
وی عنوان کرد: بخش عمده ای از بیکاری جوانان ایرانی به دلیل کالاهای وارداتی بوده و لطمات زیادی را متوجه کشور ساخته است. چرا مردم به جای خرید بلورهای فرانسوی از کالایی سنتی استفاده نمی کنند که هم از مواد طبیعی ساخته شده و هم به طبیعت باز می گردد و حتی ریشه در فرهنگ آنان دارد. مرغ همسایه غاز نیست، به جای ریختن پول به جیب کشورهای خارجی، به فکر هویت خود باشیم.
سپهر صنایع دستی را نقطه مقابل صنعت تلقی نکرده و گفت: ما به دنبال این نیستیم که صنایع دستی را در مقابل صنعت قرار دهیم و حتی برای ترویج صنایع دستی به بخشی از صنعت هم نیازمندیم اما نیازمند دستگاه های صنعتی نه کالای صنعتی.
وی افزود: توجه به صنایع دستی نه تنها توجه به فرهنگ فولکلور و پشتوانه های ملی است، بلکه همسو با روح و روان جامعه نیز هست. گرچه مشترکات ما با کشورهای دیگر بسیار است اما این دلالان سودجو هستند که به فرهنگ عامه بهایی نمی دهند.
سپهر درخصوص خام فروشی و ارزش افزوده بالای مواد تبدیلی آن در برخی از محصولات استان اظهار داشت:سالانه هزاران هزار تن پشم خام از کرمانشاه خارج شده و به کشورهای دیگر آن هم با قیمت های ناچیز صادر می شود. این درحالی است که همان کشورها با افزودن درصد پایینی از این پشم به کالاهای خود، با قیمت هنگفتی به کشور ما بازمی گردانند. حتی چوب های مرغوب درختان خطه زاگرس هم از این مسئله مستثنا نیستند و با قیمت بسیار پایینی خریداری شده و پس از منبت کاری در قالب مبلمان با قیمت های چشمگیر وارد بازارهای داخلی می شوند.
دولت، مردم و هنرمندان سه ضلع مثلث موفقیت هستند
وی بیان داشت: دولت، مردم و هنرمندان سه ضلع یک مثلث هستند که اگر بهم وصل شوند و هماهنگ عمل کنند می توانند موفق باشند. دولت به جای واردات کالاهای خارجی از تولید داخلی حمایت کند و مردم هم فرهنگ استفاده از صنایع دستی را نهادینه کنند، از سوی دیگر هنرمندان به تنوع طلبی افراطی مردم و وضعیت مالی آنان توجه کرده و پاسخگوی خواسته های آنان باشند.
ضرورت ایجاد اتحادیه ها و NGO های صنایع دستی
سپهر از برنامه های آموزشی برای فعالان عرصه صنایع دستی هم گفت: اخیرا" یک برنامه آموزشی با موضوعات تخصصی برای فعالان و شاغلان صنایع دستی برگزار شد و درخصوص تشکیل اتحادیه ها و سازمان های مردم نهاد بحث های فراوانی صورت گرفت. درحال حاضر ۴۰ تعاونی صنایع دستی درسطح استان فعالییت دارند که باتوجه به پتانسیل های موجود، بسیار کم است.
وی افزود: اکنون در قرن بیستم هستیم و نه تنها جامعه ما بلکه کشورهای آمریکایی و اروپایی هم به سوی انجمن ها و NGO ها رفته اند. این درحالی است که تعاونی در بطن فرهنگ سنتی چند هزارساله ی ما وجود داشته و محصولی غربی نیست، توسعه تعاونی ها و اتحادیه ها علاوه براینکه موجب کسب اطلاعات بروز میشود می توانیم با توجه به آن، نیاز جامعه آن را پررنگ تر کنیم.
تجلیل از فعالین صنایع دستی در خردادماه
سپهر عنوان کرد: بیستم خرداد ماه سال جاری که روز جهانی صنایع دستی است از صادرکنندگان برتر و فعالینی که از جامعه جهانی یونسکو نشان مرغوبیت کالا دریافت کرده اند، تجلیل خواهد شد. همچنین نمایشگاهی از دستاوردهای آنان برگزار می شود.
وی گفت: این رفتار ما با صنایع دستی علاوه بر اینکه فلسفه ای به بلندای تاریخ این کشور دارد دارای دانش مدرنیته وکلاسیک نیز هست که اگر آگاهانه و عاقلانه قدم برداریم و سه ضلع مثلث دولت، ملت و هنرمند باهم هماهنگ باشد به نتیجه مطلوب تری خواهیم رسید.
.................................
گزارش از فاطمه الماسی