عشرت بدر در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: اگر تصمیم به معرفی پوشاک محلی ایران باشد، انجام این کار به این سادگی نیست که با معرفی یک دست البسه در چند قطعه، بدون در نظر گرفتن کاربرد و استفاده آن در موقعیت های اجتماعی، انجام گیرد و چنین کاری نیز معقول نیست.
وی با بیان اینکه لباس اقوام به هیچ وجه استانی نیست، گفت: مبنای تقسیمات کشوری سهولت اداره آن است و این امر بر مبنای گستره سکونت یک قوم و یا چند قوم و چند گروه زبانی خاص نیست، به همین دلیل ممکن است یک لباس به چندین استان تعلق داشته باشد.
موسس موزه لباس های سنتی و تاریخی فارس همچنین با اشاره به جشنواره لباس های محلی ایران که هفته گذشته در شیراز برگزار شد، اظهار داشت: در این جشنواره پوشاک های مدرن هم به عنوان پوشاک محلی و بلوچی و ... ارائه شده بود که این مسئله برای بیننده ای که مشتاق آشنایی با پوشاک محلی و الگوی یادگیری آن بود، ایجاد سردرگمی می کرد.
بدر اضافه کرد: همچنین اگر این همایش بخواهد در راستای آموزش دانش آموزان، دانشجویان، هنرمندان مجسمه ساز، نقاشان، عکاسان، طراحان، بازیگران، کارگردانان، توریست ها و محققین نقش سودمندی ایفا کند، نیازمند اختصاص زمان بیشتری با صرف هزینه های مناسب و استفاده از محققان و اساتید تاریخ است، تا مطالب تهیه شده جهت ارائه به هنرجو از مایه های علمی و تاریخی مناسبی برخوردار باشد.
در معرفی لباس های محلی توجه به ریشه تاریخی آن ها حائز اهمیت است
وی بیان کرد: پوشاک در طول تاریخ همانند سایر پدیده های زندگی سیر تکاملی خود را طی کرده و اقوام مختلف هر یک بنا به مقتضیات علمی، عادات و رسوم، مذهب، جایگاه فرهنگی و تمدن، وضعیت معیشتی، اوضاع سیاسی اجتماعی و اقتصادی و... به تهیه لباس های گوناگون پرداخته و در دوخت و شکل و تزئین آن ابتکارانی ار خود نشان داده اند و عواملی از قبیل آئین ها، کار و پیشه، جنگ، اختراع و اکتشاف، انقلاب و تغییر حکومت ها باعث تغییر و تحول لباس طی دوره های مختلف شده است.
این پژوهشگر تصریح کرد: در معرفی پوشاک مهم است که ریشه تاریخی و گستره آن مد نظر قرار گیرد. اینکه پوشاک هر قوم تا چه اندازه و به چه میزان منطبق به بخشی از تاریخ است جای بررسی دارد به عنوان مثال پوشش بلوچها تا چه حد نزدیک به پوشاک تاریخی ایران در دوره اشکانیان است یا شلوار کردها تا چه اندازه به پوشاک مادها نزدیک است؟
لزوم تهیه اطلس پوشاک ایران
بدر گفت: رنگ، زیورآلات و رودوزی های سنتی بخش های عظیمی از نمادهای زیبا شناختی پوشاک هستند که تدوین یک رزومه یا برداشتی از یک کتاب نمی تواند به سادگی بیانگر این همه هنر عظیم باشد. در این مقوله طرح های پژوهشی دانشگاهی و مقالات علمی پژوهشی در حوزه پوشاک که توسط اساتید این دانش مورد داوری قرار گیرد می تواند راهگشاد باشد. تدوین یک کتاب جامع به عنوان اطلس پوشاک ایران چنین مشکلی را ساده تر خواهد کرد.
وی افزود: در زمان آموزش چنین لباس هایی علاوه بر معرفی الگوها با بیان مبانی و فلسفه برش، باید آشنایی با الگوی سنتی نیز در مد نظر قرار داشته باشد و نباید شکل مدرن برش و تهیه الگو برای پوشاک های محلی در نظر گرفته شود چرا که باعث دخالت در هویت و اصالت آن می شود.
موسس موزه لباس های تاریخی و سنتی فارس گفت: باید دانشجویان و طراحان با نحوه دقیقه و صحیح این کار آشنا شوند تا به شکل علمی مورد بهره برداری قرار بگیرد و مورد اعتراض تاریخ نویسان، محققان و جامعه علمی قرار نگیرد که البته انجام این مهم تحقیقی بسیار جامع را می طلبد.
بدر با بیان اینکه با توجه تنوع پوشاک تاریخی و سنتی در فارس و سابقه غنی این استان در این امر باید به تنوع پوشاک آن توجه وافری کرد، گفت: باید لباس اقوام ترکی تبار، عرب تبار، زردشتی، کلیمی، ارمنی و دیگر اقوامی که دارای قدمت سکونت بیشتری در این استان هستند به دقت معرفی شوند.
هنگام آموزش لباس های محلی از دخل و تصرف در آنها خودداری شود
وی گفت: هم اکنون دوزندگان لباس محلی با تجربه خود لباس های محلی فارس را تولید می کنند ولی اگر بنا باشد که لباس اقوام و طوایف ایران آموزش داده شوند باید تحقیق و پژوهش های لازم انجام شود. در زمان آموزش به منظور حفظ و نگهداری اصل الگوی اصیل و اشائه فرهنگ لباس محلی و حفظ اصالت میراثی لباس ها باید اجازه دخل و تصرف یا اضافه کردن مواردی به عنوان خلاقیت داده نشود تا ماندگاری تاریخی لباس های محلی حفظ شود.
موسس موزه لباس های تاریخی و سنتی فارس اظهار داشت: خلاقیت و نوآوری هیچگونه ارتباطی با آموزش استاندارد پوشاک محلی ندارد و هموار باید اصل آن اجرا شود. برای خلاقان و نوآوران مد حیطه سامان دهی مد و لباس وجود دارد که می توانند با استفاده از نمادها و موتیف پوشاک تاریخی و سنتی، طرح های مدرن همراه با موازین اسلامی ارائه کنند. دست طراحان بازگذاشته شده تا از الگوهای اصیل طرح های نوآورانه ارائه کنند و از آن اشتغالزایی و بهره برداری داشته باشند.
بدر ادامه داد: پس به هیچ عنوان نباید در پوشاک دارای اصالت و هویت تاریخی دخل و تصرف به وجود آید و برای آن استاندارد تعریف کند. چون هر بنا و هر شیئی و هر اجزائی که مرتبط با میراث گذشتگان است در هر زمان ممکن است بر اثر تحقیق و اکتشاف نتایج جدیدی در مورد آن به دست آید. از این جهت نمی توان برای لباس های موسوم به محلی و تاریخی استاندارد نویسی انجام داد همچنان که پژوهشهای تاریخی ادامه دارد.