این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» منتشر شده است. «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است.
به گزارش خبرنگار مهر، معضل حاشیه نشینی یا سکونتگاه های غیر رسمی در بین استان های مختلف کشور و استان همدان گریبانگیر مدیریت شهری شده بطوریکه آمارهای موجود نشان می دهد حدود یک سوم جمعیت شهر همدان در ۵۹۵ هکتار از مناطق حاشیه ساکن هستند که وجود خرده فرهنگ ها در این مناطق ناهنجاری هایی را ایجاد کرده است.
گرچه حاشیه نشینان آسیب زا و منحرف نیستند اما حاشیه نشینی مترادف با آسیب ها و انحرافات اجتماعی است چراکه شرایط و موقعیت اجتماعی ایجاب می کند تا منحرفان در این مناطق ظهور و بروز بیشتری داشته باشند.
عضو کمیسیون فنی عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر همدان در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در مورد حاشیه نشینی در همدان دو دیدگاه وجود دارد، اظهار داشت: براساس دیدگاه نخست مناطق حاشیه نشین همان سکونتگاه های غیر رسمی هستند که چون هیچ عوارضی برای ساخت و ساز پرداخت نکرده اند و فقط از امکانات رفاهی حداقل بهره مند می شوند.
اطلاق سکونتگاه های غیر رسمی به این مناطق اجحاف در حق ساکنان است
حجت اسلام سید مجید موسوی با بیان اینکه دیدگاه دوم با دیدگاه نخست در تضاد و معتقد است اطلاق سکونتگاه های غیر رسمی به این مناطق اجحاف در حق ساکنان است، ابراز داشت: مردم ساکن در مناطق حاشیه یا سکونتگاه های غیر رسمی از حق خود مبنی بر انتخاب محل سکونت حرف دارند.
وی با بیان اینکه امروزه عمده کار سخت و زیان آور بر عهده حاشیه نشینان است و از کمترین مواهب و حقوق و مزایا بهره می برند، ادامه داد: اگر محلات حاشیه نشین از ابتدا به خوبی مدیریت می شد اکنون بسیاری از مشکلات ایجاد نمی شد.
عضو کمیسیون فنی عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه گسترش حاشیه نشینی و تشکیل محلات پر جمعیت با ساختار ناموزون معابر و بناهای غیر استاندارد صد ها آسیب اجتماعی ایجاد می کند، ابراز داشت: خشکسالی و کمبود آب و امکانات در روستاها و مهاجرت به شهر ها سبب ایجاد حاشیه نشینی شده است.
حجت الاسلام موسوی با بیان اینکه همانگونه که در مورد یک انسان تمام امور از جمله بهداشت، تغذیه، مسکن، تحصیل و غیره مورد توجه قرار می گیرد یک شهر ایده آل نیز باید با نگاه همه جانبه و به دور از افراط و تفریط اداره شود، ابراز داشت: در راستای سیاست و مدیریت برای شهر نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر جمعیت همدان تمامی امور از جمله معماری و شهر سازی، محیط زیست، خدمات شهری و غیره باید برای همه مردم شهر بر طبق فرهنگ ایرانی اسلامی تدوین و اجرا شود.
هزار و ۸۵۰ هکتار بافت فرسوده در استان همدان وجود دارد
مدیرکل راه و شهر سازی استان همدان نیز در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه هزار و ۸۵۰ هکتار بافت فرسوده در استان همدان وجود دارد، اظهار داشت: راه و شهر سازی استان همدان در راستای تهیه طرح بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری برای هزار و ۷۰۰ هکتار از بافت های شهری اقدام کرده است.
محمد رودباری با بیان اینکه شهر همدان دارای ۵۹۵ هکتار و شهر ملایر ۶۵ هکتار سکونتگاه های غیر رسمی است، بیان کرد: حصار امام، منوچهری، شهرک ولیعصر، خضر و مزدقینه پنج منطقه شهر همدان برای اجرای طرح توانمند سازی هستند که۶۳ میلیارد و ۳۶۲ میلیون تومان در این راستا هزینه کرده است.
وی با بیان اینکه ۱۹۱ پروژه کالبدی، زیر ساختی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی و مسکن برای مناطق تعریف شده است، ابراز داشت: از دیگر اهداف شرکت مادر تخصصی و اداره راه و شهر سازی ۱۵ هکتار در منطقه جولان همدان به عنوان پایلوت کشور در این منطقه تملک شد.
حاشیه نشینی مدیریت شهری را تهدید می کند
مدیرکل راه و شهر سازی استان همدان با بیان اینکه هزار و ۳۰۷ واحد به بانک‌های عامل برای گرفتن تسهیلات ساخت در بافت‌های فرسوده به بانک معرفی شده‌اند، بیان کرد: از این تعداد ۱۱ هزار و ۹۸۱ واحد با بانک‌های عامل عقد قرارداد کرده و تا پایان سال گذشته نزدیک به ۱۱ هزار و ۵۷۱ واحد افتتاح شده‌اند
۲۰۰ هزار نفر از جمعیت همدان درسکونت گاه های غیررسمی و حاشیه شهر زندگی می کنند
رئیس شورای اسلامی شهر همدان نیز در این خصوص در گفتگو با مهر حاشیه نشینی را یکی از معضلات شهر همدان بیان کرد و با بیان اینکه ۲۰۰ هزار نفر از جمعیت همدان درسکونت گاه های غیررسمی و حاشیه شهر زندگی می کنند، اظهار داشت: همدان یکی از شهرهای پیشگام در ساماندهی سکونت گاه های غیر رسمی کشور است و به عنوان پایلوت کشوری در نظر گرفته شده است.
علی اکبر نظری با بیان اینکه شهر همدان به عنوان پایلوت اقداماتی در زمینه ساماندهی سکونت گاه های غیر رسمی انجام داده است، ادامه داد: حاشیه نشینی مدیریت شهری را تهدید می کند.
وی همدان را یکی از شهرهای پیشگام در ساماندهی سکونت گاه های غیر رسمی کشور دانست و با بیان اینکه و تاکنون طرح های خوبی برای رفع مشکلات و معضلات این مناطق انجام شده است، افزود: باید اعتبارات بخش ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی شهر همدان برای رفع کامل مشکلات تخصیص یابد.
رئیس شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه همدان بیش از یک میلیون و ۸۵۰ هزار نفر جمعیت دارد و با توجه به تعریف جدید کلان شهرها یکی از کلان شهرهای کشور است، عنوان کرد: رفع تبعیض از طریق بررسی بودجه های استانی که یکی از وظایف شورای عالی استان های کشور است.
با این تفاسیر آنچه مسلم است حاشیه نشینی مقدمه ای بر آسیب های اجتماعی است و باید با توجه به حل این مشکل راه را بر توسعه آسیب های اجتماعی بست.