به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از فرهنگ دانشنامه کارا، اثر بهاءالدین خرمشاهی، عصر دوشنبه ۴ اردیبهشت با حضور وی، کامران فانی، نصرالله پورجوادی و مدیران ۳ نشر معین، نگاه و شباهنگ در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
خرمشاهی در این برنامه گفت: دوست هوشمندی به من گفت چرا این قدر زحمت می کشی که این دانشنامه را به چاپ برسانی؟ حالا که من پاسخ هر سوالی را در فرهنگ هزاره یا فرهنگ پویا پیدا می کنم. من به آن دوست گفتم حرف خوبی می زنی ولی باید صبوری کنی تا فرهنگ دانشنامه کارا منتشر شود تا ببینی یک فرهنگ هزاره دیگر یا فرهنگ پویای دیگر است یا نه. این فرهنگ دانشنامه، چند وجه تمایز دارد که آن ها را برمی شمارم. آقای فانی در صحبت هایش، تخیلات من را تائید کرد. یک بار به او گفتم فانی جان، طرف چه گناهی کرده اگر بخواهد جواب سوالش را بگیرد و مجبور شود به فلان فرهنگ و فلان و فلان کتاب مراجعه کند؟ ما ۱۶ هزار مدخل از مدخل های کارا را از منابع متقن و حساب شده گرفتیم.
وی افزود: غذای خوب از مواد اولیه خوب درست می شود. یک فرق فرهنگ دانشنامه کارا با هرآن چه که تا به حال منتشر شده، این است که با پدیده نویی روبرو شدیم و آن هم فرهنگستان است. آقای پورجوادی کار بزرگی در مرکز نشر دانشگاهی کرد و بنیان معادل سازی واژه ها را در این مرکز بنا نهاد. ایشان هم معادل نامه منتشر می کرد هم فرهنگ. باری، در طول کار روی فرهنگ دانشنامه کارا، حمایت حضرت حق را بارها و بارها دیدم. خب من آدمی مذهبی هستم و این جور فکر می کنم.
این فرهنگ نویس در ادامه گفت: اولین جایی که به فارسی و زبان فارسی اندیشید، فرهنگستان دوم بود. این فرهنگستان، تعداد زیادی از واژه های مربوط به ورزش فوتبال را ساخت و مثلا دروازه بان که فکر می کنید به راحتی ساخته شده، محصول این فرهنگستان است. فرهنگستان اول در دوره اوج حکومت رضاخان در حدود سال ۱۳۱۴ فعال بود. بعد از آن اتفاقات شهریور ۱۳۲۰ پیش آمد و کار فرهنگستان به وقفه خورد. سپس یک دوره یا بهتر بگوییم دهه بی حکومتی و بلاتکلیفی در ایران وجود دارد که تا دهه ۴۰ طول کشید. تا این دهه، رونق فرهنگی نداشتیم ولی دهه ۴۰، دهه ای معجزه آسا بود که در آن فرهنگستان دوم تاسیس شد. این فرهنگستان را مرحوم خانلری و صادق کیا راهبری می کردند. این دو از اصحاب ذوق، نظر می خواستند و دعوت به کارشان می کردند. این دوره فرهنگستان که رونق خوبی داشت، زیاد نپایید.
خرمشاهی در بخش دیگری از سخنانش گفت: فرهنگستان سوم، از سال ۶۸ و ۶۹ شکل گرفت و الان ۲۵ سال سابقه دارد و نزدیک ۵۰ هزار واژه انتخاب کرده است. به این نکته توجه داشته باشید که واژه گزینی بر واژه سازی مقدم است. من هم اگر واژه ای را در این فرهنگ ساخته باشم، زمانی بوده که دیگر چاره ای نداشتم. بالاخره فرهنگ کارا، یک فرهنگ عمومی است. یعنی ۴ جلد اول آن عمومی است و در جلد پنجم بود که سراغ متخصصان فرهنگستان رفتیم.
این مترجم قرآن همچنین گفت: ویژگی دیگر فرهنگ دانشنامه کارا این است که آوانما یا تلفظ نمای آن را از زبان اصلی گرفتیم. البته معتقدم تا حدودی بی دقتی در آن پیدا می شود اما در کل، در این مورد، آب را از سرچشمه خوردیم.
وی در پایان سخنانش گفت: فرهنگ نویسی یک روند، یک روش و یک کوشش پژوهشی است. یعنی مرتب باید پژوهش کنی که این لغت چه معنی می دهد، آن لغت چه معنی می دهد؛ با این منبع آن منبع، این منبع و N منبع. فرهنگ نویسی این نیست که یک فرهنگ خارجی را برداریم و ترجمه کنیم. البته مترجم بودنم هم در این فرهنگ به من کمک کرد ولی همه چیز نبود.
صالح رامسری مدیر نشر معین نیز در این نشست به نمایندگی از ۳ ناشری که این فرهنگ دانشنامه را چاپ کرده اند، گفت: آقای خرمشاهی فروردین امسال، ۷۰ ساله شدند و این دانشنامه، هدیه ای از طرف ۳ ناشر برای تولد ایشان است.
این ناشر گفت: پیشکسوت های ما می گفتند کار نشر، صبر ایوب، عمر نوح و گنج قارون می خواهد. ولی به نظر من فقط این ۳ تا نیست. آن چیزی که می خواست، عشق بود و باید این را به آن ۳ عامل اضافه کرد. این عشق بود که ما را به این جا رساند.