بشار اسد بلافاصله پس از ديدار و گفتگو با ملك عبدالله پادشاه عربستان در جده به شرم الشيخ مصر رفت و با حسني مبارك رئيس جمهوري اين كشور بحث وتبادل نظر كرد.
ديدارهاي غير منتظره اسد از جده و شرم الشيخ در پي درخواست تيم بين المللي تحقيق ترور حريري براي انجام گفتگو با وي صورت گرفته است.
سعود الفيصل وزير امور خارجه عربستان روز گذشته به صورت غير منتظره وارد دمشق شد و آنجا از ديدار مهم بشار اسد و ملك عبدالله خبر داد،عصرهمان روز بشار اسد به جده رفت و با پادشاه عربستان ديداروگفتگوكرد، اين تحرك نشان داد كه رهبري عربستان حساسيت اوضاع منطقه و ضرورت برداشتن گامهاي اساسي براي حل بحران در روابط سوريه و لبنان را درك كرده است، بيروت و دمشق زماني دو متحد استراتژيك بودند، وترور مشكوك رفيق الحريري نخست وزير اسبق لبنان همچون زلزله اي در روابط مستحكم بيروت و دمشق شكافهاي بزرگي ايجاد كرد.
لذا اعزام فيصل به دمشق و پس از آن ديدار ملك عبدالله با بشار اسد در فضاي فوق العاده پرتنش كنوني منطقه حساسيت رهبران تاثيرگذار عرب را نشان داد، فضايي كه با تحركات قدرتهاي بزرگ كه تنها منافع خود را در نظر مي گيرند، بيش از پيش متنشج تر شده است.
لذا نظر به اهميت بازگشت آرامش و عادي شدن روابط دو متحد و دوست قديمي، اين احساس مسئوليت در ميان برخي رهبران بانفوذ در جهان عرب به وجود آمده است، به نظر مي رسد اين رهبران اكنون به عمق خطرات و پيامدهاي ناگوار حل نشدن پرونده ترور حريري به شيوه عادلانه و بي طرفانه و رسيدن امور به بن بست پي برده اند، و اينكه روابط لبنان و سوريه بايد هرچه زودتر به روند عادي خود برگردد.
از سويي عربستان و مصر به عنوان دو كشور مهم و صاحب نفوذ در جهان عرب به ويژه اتحاديه عرب تلاشهاي خود را براي حل مسالمت آميز بحران در روابط سوريه و لبنان و مختومه شدن پرونده ترور حريري فارغ از هر نتيجه اي كه مي خواهد داشته باشد، دوچندان كرده اند.
اگرچه سوريه بارها اعلام كرده است كه آمادگي كاملي براي همكاري با تيم بين المللي بررسي ترور حريري دارد، زيرا خود بيشتر از ديگران تمايل دارد تا حقيقت اين ترور افشا شود، اما فشارهاي خارجي عليه دمشق همچنان ادامه دارد.
نشست ديروز ميان ملك عبدالله و بشار اسد كه جزئيات آن افشا نشده است، در حالي برگزار شد كه چشمان تيزبين كارشناسان بين المللي با دقت بر اين مسئله متمركز بود كه موضع نهايي سوريه درباره درخواست تيم تحقيق براي انجام گفتگو با بشار اسد چه خواهد بود.
تيم تحقيق خواستار ديدار با بشار اسد رئيس جمهوري و فاروق الشرع وزير امور خارجه سوريه شده است.
آنچه از تحركات ملك عبدالله و حسني مبارك مي توان فهميد، اين است كه آنها شرائط حساس را درك كرده اند به اينكه به نفع هيچ كس نيست كه نظام سوريه تغيير يابد.
در ديدار بشار اسد و ملك عبدالله درباره ضرورت تقويت روابط بيروت و دمشق و ادامه همكاري دمشق با تيم بين المللي، ضرورت پيدا كردن راه حلي براي تعامل با درخواست تيم تحقيق براي انجام گفتگو با اسد بحث وتبادل نظر صورت گرفت.
البته عربستان از مناقشات رسانه اي متقابل ميان بيروت و دمشق به ويژه صداهايي كه در لبنان براي سرنگوني نظام سوريه شنيده مي شود، ابراز تاسف كرده است .
عربستان كه با خانواده حريري روابط نزديكي دارد از ترور رفيق الحريري نخست وزير اسبق لبنان متاثر شد و همين امر باعث شد كه بر ضرورت افشاي عاملان اين جنايت زشت تاكيد كند.
اسد بلافاصله با هواپيماي شخصي خود به شرم الشيخ رفت و با حسني مبارك رئيس جمهوري مصر ديدار كرد، مبارك كه اخيرا از سفر پاريس برگشته بود، نتايج مذاكراتش با ژاك شيراك رئيس جمهوري فرانسه را در اختيار اسد قرار داد و بار ديگر بر ضرورت همكاري كامل سوريه با تيم تحقيق به منظور جلوگيري از دادن هرگونه بهانه به كساني كه به دنبال متنشج كردن اوضاع منطقه هستند، تاكيد كرد.
البته اظهارات غير منتظره عبدالحليم خدام معاون سابق اسد كه از اركان اساسي نظام سوريه طي سه يا چهار دهه اخير بوده است، موج ديگري را عليه سوريه به راه انداخت و بهترين بهانه را به آمريكا و برخي كشورهاي اروپايي و گروههاي مخالف سوريه در لبنان براي تشديد فشارها و اتهامات خود عليه دمشق داد.
البته در اين بين موضع فرانسه سخت تر از ديگر كشورها بود، پاريس همكاري همه جانبه سوريه از جمله رئيس جمهوري اين كشور را با تيم تحقيقات سازمان ملل خواستار شد.
عصام داري سردبير روزنامه تشرين سوريه درباره اينكه آيا در نهايت اسد با درخواست تيم تحقيق براي گفتگو با وي موافقت خواهد كرد يا خير؟ مي گويد اگر مسئله بر اساس پايه هاي قانوني و مستندات حقوقي باشد، سوريه آماده همكاري است اما خارج از اين چارچوب و اينكه صرفا بر اساس اظهارات فردي كه از حكومت خارج شده است(خدام) بخواهند سوريه را تحت فشار قرار دهند، اين پذيرفتني نيست.
غرب و در راس آنها آمريكا بيشترين بهره ها را تاكنون از ترور رفيق الحريري برده اند، ديدارهاي مشكوك و سئوال برانگيز جفري ويلتمان سفير آمريكا در بيروت با برخي گروههاي لبناني كه حزب الله و شخصيتهاي اسلامي به پيامدهاي اين دخالتها و تلاش واشنگتن براي قيموميت هشدار داده اند ، نشان داده است كه پرونده ترور حريري بيش از آنكه يك پرونده قضايي باشد، به مسئله سياسي براي اعمال فشار بر سوريه به منظور پيشبرد مقاصد خاص قدرتهاي بزرگ تبديل شده است، البته هيچ شكي نيست كه بايد عاملان ترور زشت و غير انساني نخست وزير اسبق لبنان افشا شده و به دادگاه عدالت تحويل شوند، اما نبايد اين پرونده از چارچوب حقوقي و قانوني خود خارج شود.
درمجموع بايد گفت كه سوريه براي كاهش فشارهاي وارده عليه خود كه با اظهارات خدام كه به خيانت كاري در كشورش متهم شد، و نيز اظهارات جنبلاط رهبر درزيهاي لبنان تشديد شده است و متعاقب سوء استفاده قدرتهايي كه تنها به منافع خود مي انديشند، وتحولات اخير را بهترين بهانه براي تشديد فشارها عليه دمشق و پيشبرد مقاصد خاص خود قرار داده اند، دست به اين تحركات گسترده زده است.
به نظر مي رسد هدف اسد از سفرهاي فشرده به جده و شرم الشيخ و ديدار با رهبران عربستان و مصر نيازي بود كه وي براي رايزني بيشتر با ملك عبدالله و مبارك جهت پيدا كردن راهي براي برون رفت از بحران كنوني و مهار فشارهاي فراوان عليه دمشق حس كرد، و قطعا اين تماسها و رايزني ها ادامه خواهد داشت.