خبرگزاری مهر- گروه هنر: فیلم سینمایی کمدی ماجراجویانه «شان گوسفنده» محصول ۲۰۱۵ است و به کارگردانی مارک برتون و ریچارد استارزاک و بر مبنای فیلمنامه‌ای که خودشان نوشته‌اند، ساخته شده است.
این انیمیشن صامت که از سوی منتقدان با اقبال روبه رو شده و آن را یادآور روح باستر کیتون، هارولد لوید و چارلی چاپلین خوانده‌اند، ماجرای گوسفند سفید مزرعه است که می‌خواهد تفریحی کند، پس تصمیم می گیرد کشاورز، کاروان و گله را از تپه تند عبور داده و به شهر بزرگ ببرد در ماجراهایی که برایشان و گله اتفاق می‌افتد تنها فکری که در سر آنهاست بازگشت به چمن سبز خانه است.
شخصیت «شان گوسفنده» که از انیمیشن‌های محبوب کودکان و حتی بزرگسالان است، در واقع از مجموعه انیمیشن «شان د شیپ» گرفته شده است. به دنبال موفقیت این سریال انیمیشنی سازندگان آن تصمیم گرفتند تا یک فیلم سینمایی نیز بر مبنای این ماجراها بسازند. سریال «شان گوسفنده» که با نام «بره ناقلا» از تلویزیون ایران نیز پخش شد، مجموعه‌ای انگلیسی است که به صورت استاپ موشن تهیه شده و شهرت بین‌المللی دارد. همه این ویژگی‌ها در نسخه سینمایی آن نیز رعایت شده است.
اما در واقع تهیه‌کننده این مجموعه که شرکت انیمیشن‌سازی آردمن انیمیشن است، همین سریال را نیز با توجه به موفقیت محصول قبلی این کمپانی یعنی مجموعه تلویزیونی «والاس و گرومیت» ساخت. «والاس و گرومیت» که نسخه سینمایی آن موفق به دریافت جایزه اسکار بهترین انیمیشن سال شد و فروش بالایی در جدول گیشه نمایش سینماهای جهان کرد، دارای شخصیت گوسفندی بود که توجه زیادی را جلب کرده بود و همین شد که شرکت سازنده‌اش این شخصیت یعنی «شان» را به عنوان نقطه تمرکز یک سریال جدید انتخاب کرد. این شخصیت حالا ستاره یک فیلم سینمایی هم شده است.
شرکت معتبر انیمیشن‌سازی آردمن انیمیشن مجموعه «شان گوسفنده» را با همکاری شبکه BBC و دو شرکت فیلمسازی آلمانی تهیه و تولید کرده است. «شان» گوسفند ساکت اما بازیگوش، شخصیت اصلی این فیلم سینمایی، مثل مجموعه انیمیشنی آن دست به ماجراجویی‌های خنده‌داری زده است.
نگاهی به مجموعه انیمیشن
اولین اپیزود «شان گوسفنده»، مارس ۲۰۰۷ روی آنتن رفت و مورد توجه فراوان تماشاگران قرار گرفت. به همین دلیل تولید فصل دوم نیز در دستور کار قرار گرفت و در مجموع ۸۰ اپیزود هفت دقیقه‌ای، تا اواخر سال ۲۰۱۰ به نمایش درآمد. شبکه‌های تلویزیونی بیش از ۱۸۰ کشور جهان این مجموعه را برای نمایش و پخش خریدند و بسیاری از شرکت‌ها با الهام از این مجموعه، دست به ساخت مجموعه‌های جدید زدند.
محل وقوع قصه‌های مجموعه یک مزرعه آرام است که تعدادی گوسفند سر به زیر که گاهی اوقات کارهایشان حتی احمقانه به نظر می‌رسد و در راس آنها شان است، شخصیت‌های اصلی را تشکیل می دهند. آدم‌ها هم در این مجموعه حضور دارند و حیوانات دیگر چون سگ و گربه هم حضور به یادماندنی دارند. اما این گوسفندها هستند که حرف اصلی را در این مجموعه می‌زنند.
مثل دیگر انیمیشن‌ها، این حیوانات مثل آدم‌ها رفتار می‌کنند و ماجراهای قصه را پیش می‌برند. موقعیت کمدی خلق شده و تضادهایی که بین شخصیت‌های قصه با یکدیگر و نیز با محیطی که در آن زندگی می‌کنند، ایجاد می‌شود یک کمدی ناب و شاد را فراهم می‌کند. از آن نوع کمدی‌های ماجراجویانه که مخاطب چه کودک و چه بزرگسال را به دنیای خود می‌کشد و در نهایت این شان است که باید مشکلات را حل و فصل کند و البته به شیوه‌های خاص خودش شرایط را به حالت تعادل بازگرداند.
موفقیت این سریال به حدی بود که در ماه مارس ۲۰۱۱، نمایش آن هم روی صحنه رفت و در قالب یک نمایش موزیکال یک ساعت و چهل دقیقه، با اقبال مخاطبان روبه رو شد. به بازار آمدن یک بازی کامپیوتری بر اساس این شخصیت‌ها نیز نشان دهنده ابعاد موفقیت این سریال بود.
ساخت فیلم چطور کلید خورد؟
با توجه به همه این موفقیت‌ها ژانویه ۲۰۱۱ بی‌بی‌سی اعلام کرد آردمن شروع به ساخت فیلم بلند سینمایی کرده و این فیلم را ۲۰۱۳ یا ۲۰۱۴ اکران می‌کند. این فیلم سرانجام قرار شد ۲۰ مارس ۲۰۱۵ اکران شود و خلاصه ۶ فوریه راهی سینماهای بریتانیا شد. این فیلم در آمریکا در ماه آگوست راهی سینماها خواهد شد.
قصه از کجا شروع شد؟
داستان فیلم ماجراهای شان، بیتسر و گله را تعریف می‌کند که به شهر بزرگ می‌روند تا مزرعه دار را نجات دهند. کشاورز با ضربه‌ای که به سرش خورده دچار فراموشی شده و در عین حال برشی از خاطرات اصلی اش را حفظ کرده است. اما شان هم اسیر و با بیستر زندانی می‌شود. آنها با خلق مجموعه‌ای از حماقت‌ها و روش‌های خاص خودشان فرار می‌کنند و کشاورز را پیدا می‌کنند. او حالا به عنوان آرایشگر به شهرت رسیده است.
این شهرت هم خیلی جالب به دست آمده: او به اشتباه موی سر یک چهره مشهور را مثل چیدن پشم اصلاح کرده و فکر کرده دارد پشم شان را می‌چیند. اما در هر حال کار او گرفته و به عنوان یک آرایشگر مشهور شناخته شده است. او دیگر شان را به خاطر نمی‌آورد و شان پس از برخورد با او، دلشکسته باز می‌گردد.
اما در صحبت با گله یک طرح ریخته می‌شود تا وقتی همه برای خواب رفتند، گروه مزرعه دار را بدزدند و او را به حومه بازگردانند. سرانجام هم همه چیز درست می‌شود و آنها به خانه باز می‌گردند.
صداپیشگان
هر چند بزرگترین مزیت این فیلم صامت بودن آن است، اما این فیلم دارای صداپیشگانی است که در صورت لزوم به جای شخصیت‌هایشان بع بع می‌کنند و دیگر صداهای لازم را تولید می کنند. اما دیالوگ به معنای کلام جایی در این انیمیشن ندارد. حتی شخصیت‌های انسانی قصه هم مانند سریال تلویزیونی حرفی به زبان نمی‌آورند.
در غیبت دیالوگ، این علائم و نشانه‌ها و حرکات خاص و بانمک شخصیت‌های مجموعه است که به بیان احساسات و عواطف این شخصیت‌ها می‌پردازد و حس و حال درونی و روحیه آنها را آشکار می‌کند. کار صداسازی این انیمیشن با حضور جاسیتن فلچر، جان اسپارکز و امید جلیلی انجام شده است. ایان اشکری نویسنده موسیقی این فیلم است.
پیام انیمیشن
منتقدان تلویزیونی، اپیزودهای «شان شیپ» را تلفیقی از کمدی‌های معروف اسلپ استیک (بزن برن) و کمدی‌های کلاسیک صامت دنیای سینما خوانده‌اند. همین دیدگاه درباره فیلم سینمایی آن هم حاکم است و منتقدان به ویژه صامت بودن آن را نقطه عطف فیلم خوانده‌اند. وقتی مخاطب نیازی به شنیدن فلسفه‌بافی‌های معمول ندارد و مجبور نیست جوک ها و لطیفه‌هایی را که در دهان شخصیت‌ها گذاشته شده گوش کند، بلکه به سادگی از رفتارها و کمدی‌های طنز موقعیتی لذت می برد.
به همین دلیل از این انیمیشن به عنوان یک فیلم برای سرگرمی صرف یاد می‌شود که سعی ندارد نکات آموزشی را مورد توجه قرار دهد ضمن این که نکات غیرآموزشی و غیراخلاقی نیز در آن یافت نمی‌شود.
در واقع هر بار که شان، شخصیت اصلی قصد دارد از کمک دوستانش استفاده کند، حماقت آنها سبب می‌شود تلاش‌ها و ایده‌‌هایشان بی‌نتیجه شود و حاصل کار خراب‌تر هم بشود. ویژگی اصلی این فیلم این است که شخصیت مثبت و منفی کلیشه‌ای در آن وجود ندارد، بلکه رویدادها و نوع رفتار شخصیت‌ها در قبال آنهاست که ماجراهای جالبی خلق می‌کند.
حتی صفاتی همچون حماقت و ساده‌لوحی هم به عنوان ویژگی‌های بخشی از شخصیت‌ها ایجاد جذابیت می‌کند و داستان را از بردن به نقطه تقابل خیر و شر دور می کند و سادگی و صمیمیت ویژه‌ای به آن می بخشد، همان ویژگی که موجب می‌شود منتقدان یک دست، قصه را گرم و درخشان بخوانند.
در حالی که در این انیمیشن با گره‌های به ظاهر ساده روبه‌رو هستیم، اما وقتی گوسفندان می خواهند این مشکلات را رفع کنند، خودش طنز جالبی را رقم می زند. اما این بار موضوع بر مشکل فراموشی آثر کشاورز تمرکز دارد.
منتقدان چه گفتند؟
این انیمیشن ۸۵ دقیقه‌ای با امتیاز ۷.۵ در سایت آی‌ام دی‌بی از آرای بیش از ۵ هزار نفر برخوردار است و بیش از ۹۲ نقد حرفه‌ای گرفته است.
این فیلم سینمایی در سایت روتن تومیتوز از همه ۳۴ منتقداش نقدهای مثبت و در نهای امتیاز ۸ از ۱۰ را دریافت کرد. این سایت در توضیح انیمیشن نوشته است: گرم، بامزه و انیمیشنی درخشان. یک جواهر واقعی در برِ تاج گروه آردمن.
متاکریتیک نیز با امتیاز ۷۷ از ۱۰۰ نقدهای خیلی خوبی به این انیمیشن داده است. منتقدان در ارایه نظرشان درباره فیلم سینمایی «شان گوسفنده» مثل سریال تلویزیونی آن با صفت‌هایی چون گرم و خیره‌کننده، بی‌نظیر و عالی، درخشان و ساده از این فیلم استقبال کرده اند.
حتی منتقدی آن را با فیلم انیمیشن «وال -ای» و «آرتیست» که برنده اسکار شدند، مقایسه کرده است و می‌گوید این فیلم همان حس متفاوت بودن را برای مخاطب ایجاد می‌کند و از این نظر می‌تواند تاثیرگذار باشد.
این فیلم تاکنون در جشنواره ساندنس ۲۰۱۵ که از ۲۲ ژانویه تا اول فوریه برگزار شد به نمایش درآمده است.
گزارش از مازیار معتمدی