به گزارش خبرگزاری مهر، المانیتور در تحلیلی در این رابطه می نویسد: با از دست دادن اکثریت مجلس توسط حزب عدالت و توسعه، آینده سیاست های جنجال برانگیز ترکیه در سوریه در هاله ای از ابهام فرو رفته است. هر حزبی که قرار باشد برای تشکیل دولت با عدالت و توسعه مشارکت کند -هر چند که هنوز حزب مذکور پیشتاز است اما نمی تواند به تنهائی تشکیل دولت بدهد – رویکردش نسبت به سوریه کاملا با این حزب تفاوت خواهد داشت.
حزب جمهوریخواه خلق، جزب ملی گرا، و حزب دموکراتیک خلق ها همگی عدالت و توسعه را متهم می کنند که با مسلح کردن گروه هائی که با اسد در حال جنگند و با اجازه دادن به عبور افراطیون خارجی از مرزهای ترکیه به درون سوریه و کمک به گروه های تروریستی مانند داعش و جبهه النصره، که آن ها را به قدرت های قابل توجهی تبدیل کند، نقش مهمی در بحران فعلی سوریه بازی کرده است.
بسیاری بر این باورند یکی از دلایل ظهور ضعیف حزب مذکور در انتخابات ۲۰۱۵ همین مسئله سیاست ترکیه در ارتباط با سوریه بوده است. افراد با سابقه و بنیانگذاران حزب معتقدند که حزب آراء مردم را در نواحی مرزی با سوریه از دست داد و در میان کردها نیز به دلیل رویکردش در کوبانی و کردستان سوریه این وضعیت (ریزش آرا) تکرار شد. این پیشکسوتان اینک فکر می کنند که برای حل بحران سوریه باید راه جدیدی برگزیده شود.
تعداد نمایندگان عدالت و توسعه در استان های مرزی با سوریه از ۳۰ نفر به ۲۰ نفر کاهش پیدا کرد و در پنج ایالت کردنشین به کلی کرسی هایش را از دست داد.
این ساختار قدرت در ترکیه درست زمانی عوض شد که اخیرا ترکیه و عربستان سعودی و قطر با یکدیگر به مشارکت در سوریه پرداخته بودند و موازنه قوا در حال تغییر علیه بشار اسد بود.
این استراتژی دو جانبه در صدد مسلح کردن و توسعه مناطق تحت کنترل در جبهه شمالی، در ادلب و ختای و در جبهه جنوبی در درعا و قنیطره و دمشق بود. فعلا قسمت ترکیه این اتحاد در هوا معلق است.
در توافقی که بین اردوغان و ملک سلمان پادشاه سعودی در ریاض صورت گرفت قرار بر این شد که سلاح های جدید به شاخه سوری القاعده یعنی جبهه النصره و جیش الفتح به رهبری احرار الشام از وابستگان القاعده ارسال شود.
پس از ارسال سلاح ها از طریق ترکیه، جیش الفتح توانست ادلب، جسر الشغور و اریحه را به تصرف خود در آورد. در عین حال ارتش سوریه بخشی از اراضی در جنوب نیز از دست داد. در جدیدترین تحولات لشگر ۵۲ سوریه در ۱۰۰ کیلومتری جنوب دمشق مجبور به تخلیه پادگان خود شده است.
در جبهه شمال، هدف نهائی جیش الفتح پس از ادلب، تصرف حلب و لاذقیه و بعد از آن حرکت به سمت دمشق است. قبل از انتخابات گزارش هائی وجود داشت حاکی از آنکه ترکیه و عربستان مصمم اند برای ایجاد یک منطقه حائل نیرو به سوریه بفرستند. هدف دیگر اتحاد سعودی-ترکیه-قطر این بود که نسبت به جنوب رویکرد جدیدی در پیش بگیرند. جبهه جنوب که از طریق یک اطاق عملیات در امان پایتخت اردن هدایت می شود با حضور مقامات اطلاعاتی غرب تحت فرماندهی زهران علوش، فرمانده سوری جیش الفتح قرار است از نو سازماندهی می شود.
گزارش ها حاکی است که علوش ماه گذشته در استانبول با نمایندگان اپوزیسیون و سپس در امان با سرویس های اطلاعاتی غرب و کشور های عرب خلیج فارس ملاقات کرده است.
بر اثر تغییر دولت در ترکیه سناریو های جبهه جنوب که از امان هدایت می شوند تغییری نخواهند کرد اما در جبهه شمال قضیه به موضع جدید ترکیه بستگی پیدا خواهد کرد. اگر دولت جدید موافق ادامه همکاری سه جانبه ترکیه-سعودی-قطر نباشد در آن صورت ارسال سلاح از طریق ترکیه قطع خواهد شد. در آن صورت برای جیش الفتح حفظ زمین هائی که در ادلب به تصرف خود در آورده چندان آسان نخواهد بود.
هم اکنون ارتش سوریه در حال تجمع در اطراف ادلب برای اجرای یک تهاجم بزرگ است. بنا به گزارش های موجود ارتش سوریه منتظر نتیجه انتخابات ترکیه بود که حمله بزرگ خود را آغاز کند.
بحران سوریه در ۵ بعد برای ترکیه مطرح است.
۱- حمایت از نظامیان و غیر نظامیان اپوزیسیون
۲- کنترل مرز ها
۳- جنگ با داعش
۴- مسئله پناهندگان
۵- رابطه با کردهای کردستان سوریه
در خصوص مسلح کردن اپوزیسیون و کنترل مرزها حزب عدالت و توسعه باید به صدای اعضاء و هوادارانش و نیز متحدش برای تشکیل دولت گوش فرا دهد. در مورد مبارزه با داعش وضعیت مشخص است و همه گروه ها با هم هم جهتند. در خصوص پناهندگان، برای دولت جدید مشکل خواهد بود که رویکرد جدیدی اتخاذ کند و پناهندگان را به سوریه برگرداند. در مورد کردستان سوریه دو حزب عمل ملی گرا و حزب دموکراتیک خلق ها دو موضع کاملا متضاد دارند. اگر حزب عمل ملی گرا بخشی از ائتلاف برای تشکیل دولت جدید باشد روابط با کرد ها به شدت تیره خواهد شد.
به نظر می رسد که حزب عدالت و توسعه به سمت یک خانه تکانی پیش می رود. یکی از بنیان گذاران حزب که نمی خواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: سیاست ما در مورد سوریه در شکست ما نقش بازی کرد. واقعیت این است که ما کردها را بخاطر کوبانی از دست دادیم. تا امروز عدالت و توسعه حزبی بود که بیشترین آراء کردها را پشت سر خود داشت. (به هر حال) سیاست ما در قبال سوریه باید عوض شود. وقتی عبدالله گل رئیس جمهور بود در این خصوص به دولت هشدار داد اما گوش شنوائی نبود. اولویت باید این باشد که به درگیری ها در سوریه پایان داده شود.
مراد اوزچلیک، معاون حزب جمهوریخواه خلق که خود به عنوان نماینده از استانبول انتخاب شده است می گوید که اگر به عنوان شریک حزب حاکم وارد ائتلاف با آن حزب شود در صدد خواهد بود که روابط را نه تنها با سوریه بلکه مصر، ایران و اتحادیه اروپا ترمیم کند.
اوزچلیک به المانیتور گفت: برای رسیدن به آتش بس ما گفتگو با همه طرف ها از جمله حکومت اسد را آغاز خواهیم کرد. ما با هر کسی که باید، صحبت خواهیم کرد از جمله ایران. بعد از توقف خونریزی به دنبال راه حل سیاسی خواهیم بود. سیاست های حزب عدالت و توسعه برای ترکیه و منطقه اسفبار بوده است. این وضعیت نمی تواند ادامه پیدا کند.
همچنین صلاح الدین دمیتراش که رهبری حزب دموکراتیک خلق ها را بر عهده دارد به سی ان ان گفت که یک ائتلاف جدید نمی تواند سیاست های کنونی را در قبال سوریه ادامه دهد. وی گفت: من فکر نمی کنم که یک دولت ائتلافی به حمایت از داعش و دیگر نیروهای رادیکال در منطقه ادامه دهد.
مخلص کلام اینکه تغییر سیاست نسبت به سوریه پیش شرط همه احزاب برای ورود به ائتلاف با حزب عدالت و توسعه است. همچنین حزب مزبور باید به دنبال راه جدیدی باشد که در درون خود حزب نیز هماهنگی بوجود آورد.