به گزارش خبرنگار مهر، روزگاری بود وقتی بخش هواشناسی اخبار صدا و سیمای کرمان را پیگیری می کردیم یکی از پدیده های ثابت هواشناسی کرمان مه صبحگاهی بود اما این روزها هر روز در خانه ها را که باز می کنیم هوای کرمان زیر لایه ای از گرد و غبار پنهان شده است.
بروز خشکسالی های متوالی در استان کرمان و خشک شدن بستر رودخانه ها و کانون های آبی در استان کرمان در کنار صدمه به پوشش گیاهی استان به خصوص در حاشیه شهرهای بزرگ موجب شده کانونهای شن در کرمان افزایش یابد.
از بین رفتن بخشی از پوشش گیاهی استان کرمان به دلیل خشکسالی تثبیت شنها در بیابانهای کرمان را با چالش مواجه کرده است نمونه این وضعیت را می توان در محور هفت باغ کرمان به سادگی مشاهده کرد بطوریکه در قسمتی از این محور که جنگلهای گز از بین رفته اند بیشترین طوفان شن روی می دهد.
از بین رفتن بخشی از پوشش گیاهی استان کرمان به دلیل خشکسالی تثبیت شنها در بیابانهای کرمان را با چالش مواجه کرده است نمونه این وضعیت را می توان در محور هفت باغ کرمان به سادگی مشاهده کرد بطوریکه در قسمتی از این محور که جنگلهای گز از بین رفته اند بیشترین طوفان شن روی می دهد.
این درحالی است که بیشترین میزان کم آبی در سال جاری در جنوب استان کرمان ثبت شده است و به همین دلیل نیز کانونهای شن به خصوص در حوزه باتلاق بین المللی جازموریان بیشتر شده است بطوریکه این باتلاق هم اکنون به دلیل احداث سد در بالادست به بیابان تبدیل شده است.
در کنار بروز طوفانهای مکرر شن در جنوب کرمان و بروز گرد و غبار این روزها مردم شهر کرمان و شهرهای شمالی نیز شاهد گرد و غبار در آسمان این شهرها هستند که با وزش باد وضعیتی شدید تر را به خود می گیرد.
اما بیشترین میزان طوفانهای شدید شن در استان کرمان مربوط به شهرستانهای ریگان و فهرج در شرق استان کرمان است.
با بروز هر گونه بادی این مناطق شاهد طوفانهای شدید شن می شوند بطوریکه حتی راههای استان کرمان به سمت مرزهای شرقی بعضا مسدود می شود و موجب در راه ماندن مسافران می شود.
گسترش کانونهای شن موجب می شود سالانه خسارتهای هنگفتی به تاسیسات شهری و روستایی، جاده ها، کشاورزی وارد شود.
در حالی دهها روستا در این شهرستانها در محاصره شن قرار گرفته است و مردم مجبورند برای رهایی از شنها هر سال صدها کامیون شن را از مزارعشان خارج کنند که این روزها شهر ریگان نیز به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای شرق کرمان نیز در معرض شنهای روان قرار گرفته است.
کانون طوفان های شن در استان محلی است
مریم سلاجقه، کارشناس هواشناسی استان کرمان در گفتگو با مهر اظهارداشت: ریزگردهای استان کرمان محلی و ناشی از خشکسالی و کویر اطراف استان است و دلیل بروز اکثر این گرد و غبارها نیز کانونهای محلی است که خشکسالی آنها را تشدید کرده است.
وی افزود: کانونهای شن اما محدود به استان کرمان نیست و از استانهای همسایه به خصوص یزد در شمال استان و سیستان و بلوچستان در شرق کرمان نیز متاثر شده ایم.
این کارشناس هواشناسی در استان کرمان ادامه داد: ریزگردهای عربی به ندرت وارد استان کرمان می شوند و به دلیل افزایش شن زارها در صورت بروز وزش باد شاهد گرد و غبار می شویم.
وی بیشترین موارد بروز پدیده طوفانهای شن و گرد و غبار در استان کرمان در شرق استان کرمان عنوان کرد و افزود: وجود شن زارهای طبیعی در این منطقه دلیل عمده گرد و غبار است که میتوان با کشت درختانی مانند گز در بایبانهای می توان این مسئله را مهار کرد.
۱۴ کانون تولید ریزگرد در استان وجود دارد
مدیرکل منابع طبیعی استان کرمان در نخستین نشست کمیته مقابله با ریزگردهای استان کرمان در این خصوص گفت: هم اکنون ۱۴ کانون فعال تولید ریزگرد در استان کرمان وجود دارد.
رجبی زاده افزود: اکثر این کانونها در مناطق شرق و جنوب استان به خصوص اطراف ریگان و فهرج قرار دارند.
وی گفت: چهار میلیون و دویست هزار هکتار اراضی مستعد ریزگرد و سه میلیون هکتار اراضی شنزار در این خطه وجود دارد و ۱۰ شهرستان تابعه استان به صورت مستقیم درگیر گرد و غبار هستند.
مدیرکل منابع طبیعی استان کرمان، فقر پوشش گیاهی، عدم تغذیه سفرهای آب زیرزمینی و چرای بیش از حد دام را از مهمترین عوامل فرسایش خاک و ایجاد کانونهای فعال تولید ریزگرد در استان کرمان ذکر کرد و با اشاره به اینکه وجود بیش از سه هکتار تپه‌های ماسه‌ای در استان کرمان نیز در ایجاد ریزگرد تاثیر دارند گفت: برای انجام کارهای اجرایی برای مقابله با ریزگردها هفتصد میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.
مدیر اموربیابانهای استان کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: شهرستان ریگان یکی از شهرستانهای بیابانی استان محسوب می شود.
عرصه های گیاهی ریگان در حال از دست رفتن است
مجید مظفری گفت: شهرستان ریگان به دلیل خشکسالی هایی پی در پی عرصه های گیاهی را از دست داده است و به بیابان تبدیل شده است.
مظفری تصریح کرد: با توجه به هجوم شنهای روان این مناطق نیز تبدیل به شنزار ها و ماسه های بادی می شوند که مشکلاتی را برای مردم شهرستان در پی دارد.
وی بیان داشت: برای برطرف شدن وضعیت بیابانی شهرستان باید مردم نیز مشارکت جدی داشته باشند و با کشت نهال از هجوم شنهای روان جلوگیری کنند.
مدیر امور بیابانهای استان کرمان همچنین از خطر هجوم ریزگردها به این شهرستان خبر داد و افزود: ریزگرها مدتی است در شهرستان ریگان مشکلاتی را برای مردم این شهرستان به وجود آورده است.
مظفری تصریح کرد: مطالعاتی در زمینه مهار ریزگردها در این شهرستان صورت گرفته که به زودی عملیات جلوگیری از ریزگردها در این شهرستان آغاز خواهد شد.
وی بیان داشت: خشکسالی های چند سال اخیر در ریگان و اطراف شهرستان موجب بروز پدیده ریز گرد شده است.
در حالی هر روز بر شدن این پدیده در استان کرمان افزوده می شود که با تشکیل نخستین نشست مقابله با ریزگردها در استان کرمان به نظر می رسد مسئولان کرمان به این نتیجه رسیده اند که برای مهار این بحران باید هر چه زودتر برنامه ریزی کنند و در همین راستا نیز طرح جامع مبارزه با ریزگردها نیز قرار است در کرمان تدوین شود.
همچنین با وجود متوقف شدن مالچ پاشی در بیابانهای کرمان اما پیگیری گرفتن مجدد مجوز مالچ پاشی در کرمان در دستور کار قرار گرفته است.
گزارش: اسما محمودی