به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «تاریخ تحلیلی ترانه فارسی» شامل بررسی جریان‌ها، انواع ترانه و گزیده ای از ترانه های پس از انقلاب اسلامی است. این کتاب به عنوان چهارمین عنوان از کتاب‌های «آنتولوژی» انتشارات بوتیمار به چاپ رسیده است.
ترانه در آیینه ادب، اصطلاحی عام بوده که بر انواع قالب های شعر ملحون یا همراه موسیقی به ویژه فهلویات، دوبیتی، رباعی و بیت اطلاق می شده است. فهلویات، گوسان، خسروانی، گلبانگ و تصنیف، در طول تاریخ، نام های دیگر این صورت شعر بوده اند. از نظر محمدرضا شفیعی کدکنی، موسیقی و اولین سند مکتوب در ترانه ها به سرودی از باربد، شاعر و موسیقی دان دربار خسرو پرویز در دوره ساسانیان بر می گردد.
«تاریخ تحلیلی ترانه فارسی» ۳ فصل اصلی دارد که به بخش های کوچکتر تقسیم می شوند. ۳ فصل کتاب عبارت اند از: تعاریف و کلیات، از باربد تا شیدا (عهد ساسانیان تا اواسط قاجاریه)، ترانه در دوران انقلاب اسلامی.
بعد از فصل اول کتاب که به تعاریف و کلیات می پردازد، فصل دوم ۵ بخش را در بر می گیرد که به ترتیب عبارت اند از: از عهد باستان تا پیدایش اسلام، ترانه و ترانه سرایی در دوره اسلامی، دوره شیدا، از ۱۳۱۹ (تاسیس رادیو) تا ۱۳۴۹، از ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۷ (ترانه نوین).
فصل سوم کتاب هم شامل ۱۱ بخش با این عناوین می شود: سرودهای انقلابی و حماسی، ترانه دفاع مقدس، ترانه های آیینی، ترانه کودک، ترانه های بومی (فولکلور)، ترانه های دستگاهی، ترانه پاپ، ترانه تیتراژ، ترانه رپ، ترانه امروز، نمونه ها.
در قسمتی از این کتاب می خوانیم:
از حدود ده سال پیش از انقلاب اسلامی، مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایرانی و گروه موسیقی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران حرکتی را در جهت بازگشت به سنت آغاز کردند که، به ویژه، پس از انقلاب با حذف موسیقی های مردم پسند از صحنه رسمی موسیقی کشور به بار نشست. آموزش دیدگان این دو موسسه، از ابتدا، در برابر موسیقی های رسانه ای ایستادند و کوشیدند ارزش های سنتی موسیقی ایرانی را احیا کنند. در حوزه تصنیف، این حرکت جنبشی در برابر ترانه های دستگاهی بود که در دوره قبل، با غربی شدن: سپس، عربی شدن از موسیقی ایرانی فاصله گرفته بود. نخستین گام ها با اجرای دوباره تصنیف های قبلی بدون توسل به سازها با فنون غربی برداشته شد. در پی آن موسیقی دانان به ساختن تصانیف تازه پرداختند و برای متمایز کردن خود از ترانه سرایان دوره قبل اصطلاح تصنیف را احیا کردند.
موسیقی دانان جوان، برای این که کاملا به ترانه و ترانه سرایی پشت کنند و به تصنیف اعتباری در خور یک هنر جدی ببخشند، با انتخاب متون تصانیف خود از دیوان شعرای کلاسیک و حذف نقش ترانه سرا یا سازنده کلام تصنیف به طور متناقضی غیرسنتی رفتار کردند. گذشته از آن نگاه، آنان به تصنیف از نظر رابطه شعر و موسیقی اساسا با آنچه در مرحله سوم دوره اول رواج داشت سازگار بود که تبعیت برش لحن از برش کلام و استفاده نکردن یا استفاده نادر از کلمات و عبارات اضافی از ویژگی های آن به شمار می رفت...
این کتاب با ۳۱۶ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۲۰۵ هزار ریال منتشر شده است.