خبرگزاری مهر-گروه هنر: جامعه صنفی سینمای ایران با مسایلی چون بیمه، امنیت شغلی، بیکاری عده‌ای از پیشکسوتان، متوازن نبودن پیشنهادهای کاری بین اعضای صنوف، قانونمند نبودن مساله دستمزدها و ... روبه رو است و به همین دلیل در سال‌های اخیر صنوف مختلف سینمایی ایران دست به دست هم داده اند تا این مشکلات را برطرف کرده و شرایطی فراهم کنند تا اعضای صنوف سینمای ایران بتوانند در شرایط مناسب دوباره وارد چرخه کار شوند.
در همین راستا با یونس صباحی رییس انجمن مدیران تولید که در زمینه امضای تفاهمنامه امنیت شغلی میان صنوف مختلف پیش قدم بوده است، به گفتگو نشسته‌ایم.
در بخش اول گفتگو با یونس صباحی به این مساله اشاره شد که انجمن مدیران تولید برای حل مساله امنیت شغلی با صنوف مختلف سینمای ایران به امضای تفاهمنامه هایی اقدام کرده است که براساس آن مدیران تولید در هر پروژه سینمایی از اعضای مختلف صنوف سینمای ایران استفاده کنند، البته این تفاهمنامه هنوز به امضای تهیه کنندگان نرسیده است که رییس انجمن مدیران تولید امیدوار است با یکپارچه شدن جامعه تهیه کنندگان این تفاهمنامه به امضا و مرحله اجرا برسد.
در بخش دوم این مصاحبه صباحی به مساله حذف امضای مدیران تولید و مدیران فیلمبرداری از پروانه ساخت اشاره می کند و معتقد است که حذف این دو امضا می تواند به معنای حذف مدیریت در سینما باشد که پیش از هر چیز به خود فیلم صدمه می زند. او در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به اینکه بحث امنیت شغلی صنف مدیران تولید را نیز تحت تاثیر قرار داده است، بیان کرد اگر صنف ما با مشکل بیکاری مواجه نبود باز هم در این راستا قدم برمی داشت چرا که فعالیت های صنفی تنها زمانی معنا پیدا می کند تا صنوف در کنار هم برای حل مشکلاتی مانند امنیت شغلی دست به دست هم دهند. وی معتقد است که اکران فیلم ها تاثیر بسیاری برای ادامه فعالیت تهیه کنندگان بخش خصوصی دارد و اگر فیلمی در یک سال فرصت نمایش پیدا نکرد، بی شک تهیه کننده آن فیلم نمی تواند سال آینده دست به تولید فیلم سینمایی بزند و این به آن معنا است که بخشی از عوامل سینمای ایران در سال آینده بیکار می شوند.
با ما در بخش پایانی این مصاحبه همراه شوید:
*یکی از اخباری که این روزها در حوزه جامعه صنفی منتشر شده و باعث ایجاد اعتراض بین صنوف مربوطه شده است، مساله حذف امضای مدیران تولید و مدیران فیلمبرداری در روند صدور پروانه ساخت است. این مساله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
-این هم یکی از مشکلاتی است که در رابطه با عمده کردن صنف سینمایی به وجود آمده است، من به شدت مخالف عمده کردن یک رشته هنری نسبت به سایر صنوف هستم که به نوعی نگاهی تبعیض گرایانه است، در این مساله بحث بر سر امضا نیست و حتی بحث بر سر این نیست که نام کسی در صدور پروانه ساخت باشد یا نباشد. زمانی که پروانه ساخت صادر می شد، نام کارگردان، تهیه کننده، مدیرتولید، مدیر فیلمبرداری قید می شد زیرا این ها رشته های کلیدی یک فیلم هستند که باید عوامل آن مشخص شود. اخیرا بخش سیاستگذار به دنبال حذف نام مدیران فیلمبرداری و مدیران تولید از پروانه ساخت است. در گفتگویی که با محمدرضا فرجی مدیر کل دفتر سینمای حرفه ای و حبیب ایل بیگی معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی داشتم، اشاره کردم که دغدغه ما نام یک مدیرتولید نیست بلکه بیشتر مساله بر سر اهمیت جایگاه مدیر فیلمبرداری و یا مدیر تولید است.
زمانی که نام این دو عنصر مدیریتی از پروانه ساخت حذف شود، به معنای حذف مدیریت است و می تواند به عنوان خطری در پروژه های سینمایی باشد. به همین دلیل از دوستان در اداره نظارت و ارزشیابی درخواست کردم تا نام این دو مدیریت در پروانه ساخت باقی بماند تا بتواند مدیریت در سینما بهتر اعمال شود. در واقع این تعریف ها در همه دنیا استفاده می شود و ما هم که سینما را به صورت عاریت از کشورهای دیگر گرفته ایم باید این فرمول ها را رعایت کنیم.
*دلیل اصلی که برای حذف نام مدیر تولید و مدیر فیلمبرداری از پروانه ساخت ارائه کرده اند، چیست؟ و آیا مدیران می توانند نام این دو مدیریت را از پروانه ساخت حذف کنند؟
-البته بخش سیاستگذار این اختیار را دارد که نامی را از پروانه ساخت حذف کند یا خیر اما دلیلی که مدیران سینمایی برای حذف نام مدیران فیلمبرداری و مدیران تولید در پروانه ساخت آورده‌اند این است که بسیاری از صنوف متقاضی این هستند که نام آنها نیز در پروانه ساخت آورده شود. این همان چیزی است که باعث عمده کردن تعریف یک رشته در حوزه سینما می شود. البته این توقع از جایی ناشی شد که در گذشته تهیه کننده برای گرفتن پروانه ساخت فرم هایی را پر می کرد که در آن مجبور بود عوامل مختلف فیلم خود را معرفی کند.
به همین دلیل مدیران دولتی به این نتیجه رسیده اند که اگر قرار باشد چنین اتفاقی رخ دهد برای صدور یک پروانه ساخت باید لیست بلند بالایی از اسامی عوامل در پروانه ساخت وارد شود.
*با توجه به اینکه اکثر صنوف سینمایی با مشکل امنیت شغلی مواجه هستند، آیا انجمن مدیران تولید نیز در این زمینه دچار مشکل شده است، یا خیر؟ و تا چه اندازه این مساله سبب شد تا در ایجاد تفاهمنامه هایی برای ایجاد امنیت شغلی گام بردارید؟
-بله، انجمن مدیران تولید نیز با چنین مشکلی مواجه است. البته خطر امنیت شغلی تنها دلیلی نبود که دست به کار شویم تا شرایطی را برای ایجاد امنیت شغلی در میان صنوف فراهم کنیم بلکه منافع سایر صنوف را مورد توجه قرار دادیم و اگر همه مدیران تولید هم با این مشکل مواجه نبودند باز هم ما برای ایجاد امنیت شغلی برای دیگر اعضای صنوف سینمای ایران در مسیر تفاهمنامه میان صنوف مختلف سینمای ایران گام برمی‌داشتیم.
به هر حال مشکل امنیت شغلی در میان مدیران تولید نیز وجود دارد و براساس آمار گرفته شده بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از اعضای این انجمن مشغول به کار هستند. ما همه این کارها را انجام می دهیم که در ایجاد امنیت شغلی موفق شویم اما این به معنا نیست که بخواهیم تهیه کنندگان سینما را تحت فشار قرار دهیم تا آنچه می خواهیم انجام دهیم.
در بین اصناف مختلفی که با آنها برای ایجاد تفاهمنامه همکاری صحبت کرده ایم، انجمن بازیگران نیز قرار دارد که این صنف نیز به صورت ضمنی در این باره موافقت خود را اعلام کرده است. اما برای تفاهمنامه با این صنف مکانیزمی طراحی کرده ایم که بر اساس آن، تهیه کننده و کارگردان اگر بخواهد یک چهره جدید را وارد فیلم خود کند، کسی نمی تواند بگوید نباید این کار انجام شود ولی این ورود باید درست و از طریق کانال تهیه کنندگان انجام گیرد. ورود به سینما در رشته های مختلف در همه جای دنیا معمولا همین گونه است. سینما بیش از ۱۰۰ سال است که در دنیا اختراع شده است اما ما در ایران به گونه ای با مقوله سینما برخورد می کنیم که انگار سینما تازه وارد ایران شده است.
انجمن مدیران تولید ۱۰۰ عضو دارد که از این میان تنها ۲۰ درصد و گاهی ۱۰ درصد مشغول به کار هستند.
*جذب نیرو در سینما تا چه اندازه به مدیر تولید و تهیه‌کننده بستگی دارد؟
-در سینما بحث عرضه و تقاضا وجود دارد، یعنی یک تهیه کننده و کارگردان تشخیص می دهد که با کدام بازیگر و یا مدیر فیلمبرداری کار کند و یا مدیر تولید تشخیص می دهد که کدام یک از عوامل سینمای ایران برای حضور در یک پروژه سینمایی مناسب تر است. در واقع اگر دانش مناسب وجود داشته باشد بحث عرضه و تقاضا در حوزه تولید براساس آنچه که فیلمنامه حکم می کند صورت می گیرد. متاسفانه این مساله چندان در سینما مورد توجه قرار نمی گیرد، بعضی از سینماگران چون فکر می کنند که تهیه کننده، کارگردان و مدیرتولید هستند می توانند هر کس را که می خواهند انتخاب کنند، این درحالی است که فیلمنامه است که حکم می کند چه کسی برای حضور در پروژه مناسب است. یکی از وظایف مهم مدیران تولید بحث تجزیه و تحلیل فیلمنامه است تا بتوانند بهترین عوامل را برای کار در نظر بگیرند. گاهی ممکن است که فیلمنامه چهره و نقشی را تعریف کند که نیازمند یک بازیگر خاص باشد.
*انجمن های صنفی تا چه اندازه می تواند در ایجاد بازار کار برای اهالی سینما موثر باشند؟
- در رفتارهای صنفی و مدیریت های صنفی تعریفی وجود دارد، براساس این تعریف صنوف موظف هستتند که رفتاهای صنفی را برابر اعضای خود عهده دار شوند، در این میان باید یک تعریف جامع و به هم پیوسته میان صنوف وجود داشته باشد تا بتوان خدمات صنفی خود را به اعضای خود ارائه دهد. به عنوان مثال در بحث بیکاری صنف می تواند عهده دار تامین کار برای اعضای خود باشد. طبیعتا به شکل رسمی نمی تواند این کار را انجام دهند، اما در بخش غیر رسمی در شکل حراست از امنیت شغلی می تواند در این زمینه کار کند.
براساس آمار، سینمای ایران بعد از انقلاب نشان می دهد هر سال میزان تولید فیلم متفاوتی داشته است. به عنوان مثال سال ۵۸ تنها یک فیلم در سینمای ایران تولید شد، این آمار از سال ۵۸ بالا رفته و گاهی در بعضی از سال ها این آمار پایین آمده، در حالی که نیروی انسانی افزایش پیدا کرده و صنوف و رشته های مختلف سینمایی به وجود آمده است. در ابتدای تاسیس خانه سینما تعداد صنوف محدود بود اما امروز تعداد صنوف به ۳۲ صنف رسیده و این به آن معنا است که ۳۲ صنف باید مشغول به کار باشد، آیا می توان برای این ۳۲ صنف موجود کار ایجاد کرد. ممکن است این اتفاق رخ ندهد، گاهی ممکن است در یک سال تعداد تولیدات سینمایی براساس مختصات فیلمنامه ها و شرایط اکران، برای به کار گرفتن تمام اعضای خانه سینما مناسب نباشد. در یک سال گذشته ۸۰ فیلم تولید شده است، آیا این تعداد فیلم ظرفیت نمایش در کشور را داشته است یا خیر؟
شاید تهیه کننده ای که در این سال فیلمی تولید کرده است فرصت نمایش و در نهایت بازگشت سرمایه فیلم خود را نداشته باشد. این فرد چگونه می تواند برای سال آینده دست به تولید فیلم بزند و در چنین شرابطی در نهایت از چرخه اکران حذف می‌شود و این ۸۰ فیلم تبدیل به ۶۰ فیلم می‌شود. آیا تمام کسانی که در این ۸۰ فیلم کار کرده اند می توانند سال آینده هم فرصت کار داشته باشند؟ که البته این گونه نیست.
در چنین شرایطی خانه سینما و مجموعه صنوف خانه سینما باید مکانیزمی طراحی کند که شامل همه صنوف باشد به این معنا که هر صنف دغدغه بیکاری صنف خود را نداشته باشد. طبیعی است که در چنین شرایطی می توان مکانیزم هایی چون عضویت در وزارت کار، بحث صندوق بیمه بیکاری را اجرا کرد که هنوز شامل حال اعضای خانه سینما نشده است و خانه سینما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای مربوطه در این رابطه برنامه ریزی مناسبی داشته باشند تا بتوان معضلات بیکاری را برطرف کرد. در این میان نمی توان از گردانندگان صنوف انتظار داشت که برای حل معضل بیکاری کاری انجام دهد.
گفتگو از نیوشا روزبان