محققان دانشگاه تهران مکانیزم جدیدی را به عنوان یک سیستم تشخیصی در حوزه‌ شناسایی سلول‌های سرطانی معرفی کردند.

به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، این روش قادر است بدون استفاده از نشانگرهای شیمیایی، سرطانی بودن یک تک سلول را با استفاده از کاوشگرهای متشکل از نانولوله‌های سیلیکونی، در مراحل آغازین بیماری شناسایی کند.

مطالعه بر روی رفتارهای تک سلولی در حوزه سرطان همیشه مورد توجه محققان بوده، زیرا باعث نیل به یافته‌های ارزشمندی برای پی بردن به رفتار این سلول‌ها می‌ شود. در این تحقیق از روشی بر مبنای پاسخ الکتریکی سلول به تحریک مکانیکی آن به ‌عنوان روشی نوین در تشخیص سلول‌های سرطانی استفاده شده است.

در واقع میزان فعالیت یکی از اجزای مهم اسکلت سلولی که در رفتار مکانیکی سلول و رشد و تقسیم آن نقش کلیدی دارد «آکتین‌ها» و فعالیت الکتریکی غشای سلول با هم مرتبط است. این ارتباط پس از سرطانی شدن سلول دچار اختلال می‌ شود که نشانه‌ی خوبی برای تشخیص سلول‌های سرطانی است.

دکتر محمد عبدالاحد یکی از مجریان این طرح گفت: برای رسیدن به این هدف، یک کاوشگر «پروب» از نانولوله‌های سیلیکونی همراه با میکرو پیپت شیشه‌ای فعال‌شده از نظر الکتریکی طراحی شده است. این نانوکاوشگر با اعمال تنش مکانیکی و کشیدن سلول توسط میکرو پیپت، سیگنال الکتریکی حاصل از سلول را ثبت و بررسی می‌ کند.

وی ادامه داد: در واقع روند کار سیگنال‌گیری مستقیم از سلول و ارتباط مستقیم امپدانس الکتریکی و تحریک مکانیکی سلول است که جهت تشخیص مراحل اولیه‌ی سرطان به کار می‌رود. بدین ترتیب می‌توان الگوی جدیدی برای تشخیص سلول‌های سرطانی ارائه داد.

وی افزود: بررسی رفتارهای مقاومتی و خازنی سلول‌های سالم و سرطانی در اثر نیروهای مکش مختلف نشان از این دارد که سلول‌های سالم با تغییر میزان نیروی کشش وارد بر آن‌ها، تغییر کاملا واضحی در امپدانس الکتریکی از خود نشان می‌دهند و این درحالی است‌ که در مقادیر مختلف نیروی کشش، تغییر چندانی در امپدانس سلول‌های سرطانی دیده نمی‌شود.

به گفته عبد الاحد، در واقع سلول‌های سرطانی پاسخ الکتریکی بسیار ضعیفی به این چنین تحریک‌های مکانیکی دارند.

وی اظهار داشت: این سیستم قابلیت نصب بر روی میکروسکوپ‌های IVF را دارد، لذا به کمک آن توانایی مطالعه‌ خواص الکترومکانیکی تک سلول‌ها نیز فراهم می‌شود.

این تحقیقات توسط دکتر محمد عبدالاحد، دکتر سید شمس الدین مهاجرزاده- اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران- دکتر مرتضی محمودی- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران- و مهندس جانملکی- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی-علی سعیدی و امید ماشینچیان- دانشجویان دکترای دانشگاه تهران- حاصل شده که نتایج آن در مجله‌ Nanoscale (جلد ۷، شماره ۵، سال ۲۰۱۵، صفحات ۱۸۷۹ تا ۱۸۸۷) به چاپ رسیده است.