به گزارش خبرنگار مهر، گروه دین و اندیشه خبرگزاری مهر برخی از پرتعدادترین سؤالاتی که توسط مردم از مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی پرسیده می شود را برای آگاهی مخاطبان ارائه می کند.
چرا در شب قدر بايد قرآن بر سر گرفت؟ آیا این عمل مستند قرآنی یا روایی دارد؟
خداوند متعال در قرآن کریم فرموده: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَة»(۱) «اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد! و وسيله اى براى تقرب به او بجوئيد.» در اين آيه روى سخن به افراد با ايمان است و به آنها دستوراتی براى رستگار شدن داده شده است. از جمله آنها این است که فرموده براى تقرب به خدا وسيلهاى انتخاب نمائيد.
«وسيله» معناى وسيعى دارد و هر كار يا چيزى را كه سبب نزديكى به پيشگاه مقدس پروردگار شود، شامل مىشود؛ مثل ايمان به خدا و پيامبر اكرم(ص)، جهاد، نماز، زكات، روزه، زيارت خانهى خدا، صلهى رحم، انفاق، و نيز شفاعت پيامبران و امامان و بندگان صالح و پيروى از آنها و حتى سوگند دادن خدا به مقام پيامبران و امامان و صالحان كه نشانهى علاقه به آنهاست، جزء مفهوم وسيع «وسيله» است؛ چرا كه همهى اين امور باعث تقرب و نزديكى به خداست.
احمد بن حنبل (پیشوای مذهب حنبلی در اهل سنت) از عمران بن حصين نقل مى كند كه از پيامبر (صلَّى اللّه عليه و آله و سلَّم) شنيدم مى فرمود: «اقْرؤُا الْقُرآنَ وَسَلُوا اللهَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَجئ قَومٌ يَسْألُونَ بِهِ النّاسَ» (۲) «قرآن را بخوانيد و از خدا به وسيله آن درخواست، پيش از آنكه گروهى بيايند به وسيله آن از مردم سؤال كنند.»
انجام «قرآن به سر» نیز واسطه قرار دادن و توسل به قرآن و معصومین (علیهم السلام) برای تقرب به درگاه الهی است و آنچه در مفاتیح الجنان در این خصوص نقل شده به نقل از امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) است.
سید بن طاووس در کتاب الاقبال نقل می کند که امام باقر(ع) فرموده:« تَأْخُذُ الْمُصْحَفَ فِي ثَلَاثِ لَيَالٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فَتَنْشُرُهُ وَ تَضَعُهُ بَيْنَ يَدَيْكَ وَ تَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكِتَابِكَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِيهِ وَ فِيهِ اسْمُكَ الْأَكْبَرُ وَ أَسْمَاؤُكَ الْحُسْنَى وَ مَا يُخَافُ وَ يُرْجَى أَنْ تَجْعَلَنِي مِنْ عُتَقَائِكَ مِنَ النَّارِ وَ تَدْعُو بِمَا بَدَا لَكَ مِنْ حَاجَةٍ»(۳)« در سه شب از شبهای ماه رمضان قرآن کریم را بردار و آن را باز کن و در مقابل خود قرار بده و بگو:« اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكِتَابِكَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِيهِ....»
سید بن طاووس در روایتی دیگر از امام صادق(ع) نقل می فرماید که:« خُذِ الْمُصْحَفَ فَدَعْهُ عَلَى رَأْسِكَ وَ قُلِ- اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِه....»(۴) « قرآن کریم را بردار و آن بر روی سرت قرار بده و بگو:« اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِه....»
ناگفته نماند که قرآن به سر گرفتن و توسل به آن اختصاصی به شب قدر ندارد، چنانکه در روایتی از امام رضا(ع) می خوانیم که هنگامی که به سبب مشکلات حزن و اندوه شدیدی تو را فراگرفته دو رکعت نماز بخوان به این صورت که در رکعت اول سوره حمد و آیت الکرسی و در رکعت دوم سوره حمد و سوره قدر را قرائت کن. سپس قرآن را بردار و بر روی سرت قرار بده و بگو:« اللَّهُمَّ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ إِلَى خَلْقِكَ وَ بِحَقِّ كُلِّ آيَةٍ فِيهِ وَ بِحَقِّ كُلِّ مَنْ مَدَحْتَهُ فِيهِ عَلَيْك..» بعد از اینکه ده مرتبه خداوند را به حق خودش و حق چهارده معصوم (علیهم السلام) خواندی در ادمه حضرت می فرماید:« فَإِنَّكَ لَا تَقُومُ مِنْ مَقَامِكَ حَتَّى تُقْضَى حَاجَتُك»(۵) «همانا از جایت بر نمی خیزی مگر اینکه حاجتت برآورده می شود.»
پی نوشت:
- مائده(۵) آیه ۳۵.
- احمد بن حنبل، مسند الإمام أحمد بن حنبل، شعيب الأرنؤوط - عادل مرشد، و...، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۲۱ق، ج۳۳، ص ۲۰۲.
- سید بن طاووس، الإقبال بالأعمال الحسنة، قم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص ۳۴۶.
- همان.
- طبرسى، حسن بن فضل، مكارم الأخلاق، قم، شریف رضی، ۱۳۷۰ش، ص ۳۲۶.