به گزارش خبرنگار مهر، تحت تأثیر جریان‌های فکری در ادبيات معرفتی امروز جهان در حوزه‌های مختلف علمي، هنري، فرهنگي، اقتصادي سياسي، اصطلاح «جنسيت»، تبدیل به اصطلاح رايج و پر چالشی شده است. جنسيت ناظر به وظايف و نقش‌های اجتماعي است كه هر جامعه براي زن و مرد قائل است و سازوكارهاي اجتماعي را بر اساس تعريف اين نقش‌ها سامان‌دهي و راه‌بری می‌کند.
بر اين اساس، امروزه موضوع «جنسيت» از مسایل مهم در جوامع و سياست‌گذاري، قانون‌گذاري و برنامه‌ریزی‌هاست. كمتر جامعه اي است كه در تنظيم قوانين، سیاست‌ها، برنامه‌ها و نظام‌های خود موضوع «جنسيت» را مد نظر قرار ندهد. نظام تربيت رسمي و عمومي نیز از اين امر جدا نمی‌افتد و سازوكارها و برنامه‌های آموزشي و پروشي در اين جریان مورد بازبيني و دقت قرار می‌گیرد.
ملاحظه تفاوت‌هاي جنسي و جنسيتي در ترتيبات و فرايندهاي تربيتي جدا از مسايل اجرايي آن به لحاظ مفهومي داراي ابهام بوده و محل نزاع دیدگاه‌های مختلف فلسفي و علمي است. نحله‌های مختلف فلسفی و گاه گرایش‌های سیاسی گوناگون در این زمینه دیدگاه‌های متفاوتی ارائه داده‌اند. به هر حال چالش‌ها، مناقشه‌ها و پرسش‌های پاسخ داده نشده زیادی پیش روی ما قرار دارد؛ به ویژه زمانی که این مسائل اختلافی، به حوزه تربیت رسمی و عمومی کشیده می‌شود، پاسخ پیچیده‌تری می‌طلبد چرا که پاسخ کاربردی باید ضمن برخوداری از عقلانیت مورد اجماع نسبی قرار گیرد و هم‌چنین باید با بسترهای فرهنگی و اجتماعی جامعه تناسب داشته باشد.
ما نیز پس از انقلاب اسلامی در ایران، شاهد حضور گسترده و فعال زنان در عرصه‌های مختلف و به ویژه در حوزه آموزش و پرورش و آموزش عالی بوده‌ایم که قانون اساسی بستر آن را فراهم کرده است. هر چند در برنامۀ اول و دوم توسعه کشور توجه جدی به جنسیت و خانواده صورت نگرفت ولی در برنامه‌های سوم و چهارم این مسئله از جمله در بخش آموزش و پرورش گنجانده شد. در برنامۀ پنجم توسعه، نگاه متفاوت و ویژه‌ای به جنسیت شد و برنامه با تأکید بر خانواده، ازدواج، عفاف، امنيت اجتماعي زنان، حمايت از سرپرست خانواده و مشاغل خانگي زنان تنظیم شد.
با این وجود، اين پرسش مهمي است كه اگر می‌بایست تفاوت‌هاي جنسي و جنسيتي در ساختار‌ها و نظام‌های اجتماعی و برنامه‌های تربيتي مورد ملاحظه قرار گيرد و برنامه‌های تربيتي حساس به ویژگی‌های جنسي و جنسيتي باشد، چگونه و در چه سطحي بايد اين ملاحظه صورت گيرد؟ آيا ملاحظاتي كه تاكنون مورد نظر بوده، با اصل عدالت سازگار است؟
ملاحظاتي مانند جداسازي مدارس دو جنس، جداسازي معلمان دو جنس، در سطح راهنمايي و دبیرستان، وجود برخي رشته‌های متفاوت در حوزه‌های فني و حرف‌های مانند اختصاصي رشته کودکیاری به دختران، وجود کتاب‌های متفاوت مانند حرفه و فن در سال‌های قبل، توجه به مسايل جنسي و جنسيتي در محتواي کتاب‌های درسي مانند ادبيات، علوم اجتماعي، ديني چه حکمی دارد؟ حال اين پرسش مطرح می‌شود که در حوزه آموزش و پرورش (تربيت رسمي و عمومي) چگونه بايد تفاوت‌هاي جنسي و جنسيتي را در برنامه‌ها (به ويژه برنامة‌درسي) و برنامه‌ریزی‌ها مد نظر قرار داد؟
در راستای تحقق این هدف و پاسخ دادن به چنین پرسش‌هایی، كتاب «ملاحظات جنسیتی در نظام تربیت رسمی و عمومی» تلاش دارد که از منظر صاحبنظران مختلف در حوزه‌هاي فقه و حقوق و علوم تربيتي (برنامه‌ريزي درسي، فلسفه آموزش و پرورش، روان‌شناسي، جامعه‌شناسي) اين پرسش را واکاوی نماید.
دکتر حسنی در مقدمه کتاب تأکید می‌کند تعریفی که از جنسیت در این اثر ارائه می‌شود با بخش تربیت رسمی و عمومی ارتباط برقرار می‌کند و این نسبت، دوطرفه است. اگر جنسیت را همان نقش‌های اجتماعی در نظر بگیریم، مسئولیت‌ها و نقش‌های اجتماعی به دو دسته تقسیم می‌شود: مسئولیت‌های عام و مشترك كه بين دو جنس يكسان است و وظايف نقش‌های جنسيتي با توجه به آن‌چه در فرهنگ و حقوق جامعه تعريف شده است.
ارتباط بین تربیت رسمی و عمومی با جنسیت در نوع دوم وظایف برقرار می‌شود و در این‌جا اختلاف دیدگاه‌ها خودش را نشان می‌دهد. برای این‌که مشخص شود ملاحظات مورد نظر چه هستند، باید دید موضع فرهنگ در خصوص نقش دو جنس در حیات اجتماعی چگونه است؟ از آن‌جا که عدالت معیار و میزان صحت و سلامت و حیات جامعه است و انبیای الاهی برای برپاداشتن آن مبعوث شده‌اند، در تربیت رسمی و عمومی نیز عدالت باید نمود داشته باشد؛ به‌خصوص این‌که عدالت در حوزه آموزشی هم هدف است و هم روش. در مسئله جنسیت نیز عدالت جنسیتی اهمیت دارد و ملاحظات جنسیتی باید به‌طور عادلانه‌ای در قوانین و برنامه‌های آموزشی گنجانده شود.
حسنی بیان می‌کند که جامعه هدف این پژوهش، به‌صورت هدفمند انتخاب‌شده است و تحلیل محتوای مصاحبه‌ها و اسناد بالادستی بر اساس مقولات شناسایی شده در مرور ادبیات مرتبط با موضوع انجام گرفته است. نتایج تحلیل در جلسه‌ای حضوری توسط صاحبنظران به نقد گذاشته شد و نتیجه‌اش، کتاب پیش‌رو است.
از اساتیدی که برای تألیف این کتاب با ایشان گفت‌وگو شده است، می‌توان به حجت‌الاسلام مهدی مهريزي، حجت‌الاسلام محمدرضا زیبایی‌نژاد، حجت‌الاسلام دكتر علی‌رضا صادق‌زاده، حجت‌الاسلام دکتر عباس‌علی شاملی، حجت‌الاسلام دکتر حسین بستان، دكتر خسرو باقري، دكتر محمود مهرمحمدي، دکتر نعمت‌الله موسی‌پور، دکتر جمیله علم‌الهدی، دكتر الاهه حجازي، دكتر فهیمه فرهمندپور، دكتر نادر سلسبیلی، دكتر زهره خسروي، دكتر عمر اوطميشي، دكتر خدیجه سفيري، دکتر راضیه ظهره‌وند، دکتر گلنار مهران، دکتر محمدتقی کرمی و دکتر محمد منصورنژاد اشاره کرد.
علاقه مندان به تهیه این کتاب که به بهاء ۱۰۰۰۰ تومان در بازار موجود است، می توانند به کتاب‌فروشی انتشارات مدرسه به نشانی تهران، خیابان ایران‌شهر شمالی، نرسیده به پل کریم‌خان زند مراجعه کنند.