مهران شيراوند، رئیس مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری و روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اولویت‌های این مرکز و اقدامات اخیر آن سخن گفته است که در ادامه متن گفتگو را می‌خوانید.
یکی از اولویت‌های مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری و روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور مدیریت واحد شهری است. لطفا از آخرین وضعیت این لایحه بگویید؟
لایحه مدیریت واحد شهری توسط سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در فصول مختلفی مانند عمران، خدمات شهری، محیط زیست و... تهیه و تدوین شده و قرار است در تمامی این حوزه‌ها دولت بخش اجرایی را به شهرداری ها محول کند. متاسفانه اختیارات شهرداران کشور نسبت به شهرداران سایر کشورها بسیار کمتر است، لذا تصمیم بر این شد دولت اجرای همه مسائل شهری، نه سیاستگذاری را به شهرداری‌ها واگذار کند که قطعا این مساله باعث توسعه بیشتر شهرها، رضایتمندی شهروندان و ایجاد امکانات جدید و رفاه بیشتر خواهد شد.
مدیریت واحد شهری در چند کمیته در دست بررسی است. مسئولیت کمیته فرهنگی- اجتماعی و هنری با بنده است که دو هفته است بررسی‌های آن در این حوزه تمام شده. اکنون تنها یک جمع بندی مانده که باید توسط حوزه معاونت شهرداری‌های سازمان به کمیسیون مربوطه ارسال شود. مطالعات در این حوزه از سه سال قبل آغاز شده و دو سال مستمر هم کارهای مختلف پژوهشی در این زمینه صورت گرفته است.
یکی دیگر از اولویت‌های این مرکز لایحه درآمدهای پایدار شهری است. با توجه به اهمیت موضوع ضمن توضیح درباره آخرین اقدامات صورت گرفته بگویید آیا این لایحه برای بررسی به مجلس نهم می‌رسد یا نه؟
درآمدهای شهرداری‌ها ناپایدار است و تا زمانی که این درآمد باثبات و پایدار نباشد قطعا مدیریت شهری نمی‌تواند به اهداف و برنامه‌هایش به شکل مطلوب برسد. در حال حاضر تنها درآمد شهرداری‌ها متاسفانه از فروش تراکم و صدور پروانه ساخت حاصل می‌شود و این درآمدها پایدار نیست. ما شهری داریم با جمعیت ۲۰۰ هزار نفر که شهرداری در سال ۹۳، ۲۰ پروانه هم نداشت لذا درآمدهای این شهرداری بسیار پایین آمده است. ما برنامه‌های زیادی داریم به عنوان مثال ورود دستگاه‌های زباله‌سوز یا مباحث بسیار در بحث‌های فرهنگی و اجتماعی که متاسفانه با نبود درآمد کافی روبرو هستیم و بسیاری از این امور با تعلل روبرو شده است.
لایحه مدنظر آماده شده و قرار است بعد از اینکه مراحلش را در دولت پشت سر گذاشت به مجلس ارائه شود، با این حال بعید می‌دانم این لایحه به مجلس نهم برسد، اما انشاءالله در مجلس آینده حتما جزء دستور کار خواهد بود.
از حوزه‌های اصلی فعالیت این مرکز، پژوهش است. علیرغم تاکیدی که در کشور به مقوله پژوهش می‌شود و حتی یک روز در تقویم رسمی کشور به این عنوان اختصاص یافته، اما متاسفانه شاهدیم در عمل آنگونه که باید و شاید پژوهش جدی گرفته نمی‌شود. شما برای برون رفت از این ناکارآمدی چه کرده‌اید؟
اصلی‌ترین فعالیت ما حوزه پژوهش و مطالعات است. بخش دوم فعالیت‌های ما را آموزش تشکیل می‌دهد که در تمام استان‌ها و استانداری‌ها، شورای آموزش و توانمندسازی منابع انسانی را داریم. بخش سوم فعالیت‌های ما فرهنگی و اجتماعی است. در حوزه پژوهش، موضوعات محوری را از استان‌ها و تمامی شهرداری‌ها و معاونان استانداری‌ها بر اساس اولویت احصاء می‌کنیم. این موضوعات در کارگروه و شورای پژوهش سازمان بحث و بررسی می‌شود و اولویت‌های اساسی مشخص می شود. یکی از اصلی‌ترین المان‌ها برای سازمان، کاربردی بودن و رفع مشکلات اصلی کشور است. ما در حوزه پژوهش، مشاوران را بر اساس مقررات جاری و مجریان را از دانشگاه‌های بزرگ و از میان صاحبنظران انتخاب می‌کنیم. مراحل انجام کار نیز هر سه ماه یکبار رصد می‌شود و گزارش‌ها در کارگروه تخصصی، ارائه و نظرات داده می‌شود. البته به همه گروه‌ها تکلیف کرده‌ایم که پژوهش آنها باید یکساله به پایان برسد زیرا زمان برای ما بسیار حائز اهمیت است. ما همچنین از تمام تحقیقاتی که انجام می‌شود، یک خلاصه کاربردی تهیه کرده و به تمام کشور ابلاغ می‌کنیم. این شعار ماست که در ارائه نتایج علمی، خساست به خرج ندهیم. بخشی از پژوهش‌ها را منتشر می‌کنیم، بخشی را آموزش می‌دهیم و بخشی در فضای مجازی ارائه می‌شود.
آمایش سرزمینی از مسائل بسیار مهم کشور است. پژوهش‌های شما چقدر به این مساله توجه دارد؟
در حوزه آمایش سرزمینی، ورود مستقیم نداریم و مرکز مطالعات استراتژیک وزارت کشور، مسئول مستقیم آن است. با این حال ما در حوزه منطقه‌ای کار انجام می‌دهیم و قطعاً این مساله به ما نیز غیرمستقیم مرتبط می‌شود؛ به همین دلیل در تعامل کامل با اینها هستیم. در وزارت کشور شورایی وجود دارد با نام «شورای تدبیر» که مدیریت آموزش و پژوهش وزارت کشور در سازمان‌های تابعه را بر عهده دارد. آنجا نیروی انتظامی، ستاد مبارزه با مواد مخدر، سازمان ثبت احوال، شهرداری‌ها و مدیریت بحران و موسسه علمی کاربردی وزارت کشور حضور دارند و بین همه آنها نوعی تعامل وجود دارد.
یکی از بحث‌هایی که این مرکز جدیداً تمرکز ویژه‌ای بر روی آن داشته بحث خواهرخواندگی شهری و روستایی است. معیارهای شما از خواهرخواندگی یکی از شهرهای تهران با دیگر شهرهای جهان چیست؟
اول باید این نکته را متذکر شوم که چون شهر و روستا مونث مجازی هستند از واژه «خواهرخواندگی» استفاده می‌شود. بعد از جنگ جهانی دوم این نظریه مطرح شد. در حال حاضر بیش از ۲۰ شهر در کشور خواهرخوانده شهرهای دیگر هستند اما متاسفانه این خواهرخواندگی بیشتر بر روی کاغذ است و نتوانسته‌ایم آنگونه که باید و شاید از آن درست بهره‌برداری کنیم. معیارهای این انتخاب نیز بر اساس آداب و رسوم، ویژگی‌های اقلیمی، غذاهای مشترک، ویژگی‌های رفتاری، جغرافیایی، ارزش‌ها و ... است. خواهرخواندگی باید زمینه‌ساز تبادلات فرهنگی میان دو شهر شود. روابط سیاسی مناسب میان دو کشور از زمینه‌های گسترش روابط فرهنگی است. قطعا هر گاه تعاملات سیاسی زیاد شود، پیوندها هم زیادتر خواهد شد.