به گزارش خبرگزاری مهر، این تحقیق شامل بیست و سه مقاله به شرح زیر است:
اولین اثر مجموعه حقوق خانواده و زن، مقاله «سیر تاریخی حقوق زن در قوانین موضوعه ایران» است كه به قلم دكتر جلیل قنواتی به رشته تحریر درآمده است. دومین اثر این مجموعه با عنوان «روش تحلیل و ارزیابی حقوق زنان» است كه با قلم دكتر محمود حكمت‌نیا، به نگارش درآمده است. در این مقاله پس از اشاره‌ای به وضعیت زن و حقوق او در غرب، شیوه‌های بررسی قواعد حقوقی زنان در اسلام پرداخته می‌شود.
«بررسی انتقادی طرحی جهانی پیرامون حقوق خانواده در اسلام» سومین اثر این مجموعه است كه به قلم سیدمهدی دادمرزی تألیف شده است. مؤلف در این نوشته تلاش كرده است تا خوانندگان را با «طرح جهانی در زمینه حقوق خانواده در اسلام» آشنا سازد.
«مطالعه تطبیقی تعارض‌های داخلی نكاح» مقاله بعدی این مجموعه است كه به قلم دكتر نجادعلی الماسی و جناب آقای غلامعلی میرنسب به تحریر درآمده است. اعطای استقلال و آزادی مذهبی به اقلیت‌ها در موضوعات احوال شخصیه از یك سو و وجود تفاوت‌های عمیق در مقررات مربوط به اكثریت و اقلیت‌های دینی و مذهبی از سوی دیگر، از عوامل بروز تعارض داخلی است.
پنجمین مقاله مجموعه پیش‌رو با عنوان «زن در حقوق خانواده» است كه به قلم دكتر سید‌احمد میرخلیلی، تألیف شده است. مؤلف پس از اشاره به این نكته كه در اسلام در همه مواردی كه ارزش و شخصیت انسانی ملاك قانون‌گذاری بوده است و برای زن و مرد حقوق یكسانی قرار داده شده است.
«محدودیت اشتغال زوجه از منظر صاحب عروه» عنوان مقاله بعدی است كه به قلم دكتر سیدمصطفی محقق داماد و جناب آقایسیدمهدی دادمرزی به رشته تحریر درآمده است. با عنایت به اینكه اجیر واقع‌شدن زنان، به‌عنوان یكی از مصادیق اشتغال زنان مورد اختلاف قرار گرفته است، این مقاله به بررسی و تحلیل اجیر واقع‌شدن زنان در قالب عقد اجاره با رویكردی به نظرهای فقهی كتاب اجاره عروهًْ الوثقی می‌پردازد.
«تعدد زوجات» عنوان مقاله‌ای است از دكتر ابراهیم عبدی‌پور كه در آن به مبانی مشروعیت تعدد زوجات، شرایط و آثار آن در حقوق اسلامی پرداخته می‌شود. به عقیده مؤلف تعدد زوجات كه در بسیاری از جوامع بشری رواج داشته و دارد، در همه ادیان آسمانی پیش از اسلام نیز امری مقبول بوده است و مشروعیت و جواز آن در شریعت اسلامی به‌عنوان یك حكم امضایی به استناد آیات و روایات معتبر و سیره قطعیه متشرعه مورد اجماع و اتفاق همه مذاهب اسلامی است.
«زن و قانون مجازات اسلامی» هشتمین اثر این مجموعه است كه دكتر ناصر قربان‌نیا به رشته تحریر درآورده است. مؤلف با تأكید بر این نكته كه دست‌یافتن زنان به تمامی حقوق شرعی خویش، امری لازم و بجاست كه باید به‌دور از افراط‌وتفریط و با اتخاذ رویكردی دقیق به موازین دینی صورت پذیرد، به بررسی و تبیین موادی از قانون مجازات اسلامی در موضوعات اعتبار گواهی زن، پرداخت فاضل دیه و قصاص قاتل زن و دیه زنان است، می‌پردازد. نهمین مقاله مجموعه حاضر «بررسی آثار بخش‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های مسئولان قضایی در قوانین خانواده» است كه به قلم فرج‌الله هدایت‌نیا تألیف شده است.
«بلوغ دختران» اثری است از آیت‌الله معرفت كه در آن به بیان مبانی فقهی معیار بلوغ و تبیین آن می‌پردازند. ایشان معیار بلوغ در دختران را رسیدن به سن رشد زنانگی می‌دانند كه علامت آن شروع عادت ماهیانه است و ملاك بلوغ پسران را نیز، وقوع حالت احتلام می‌دانند. مقاله «گواهی زنان» تألیف سید‌حسین هاشمی، مقاله بعدی این مجموعه است كه با اشاره به دو دیدگاه تفریطی و افراطی در مورد حقوق زن ـ دو دیدگاهی كه یكی زن را دون و بی‌مایه می‌شمارد و دیگری با طرح شعارهای فریبنده موجب استثمار و تحمیق زن به شكل دیگری می‌شود.
دوازدهمین مقاله این مجموعه، اثر دیگری است از فرج‌الله هدایت‌نیا كه تحت عنوان «داوری اجباری در دعاوی خانوادگی» به موضوع نهاد داوری و حكمیت كه راه‌حلی درون خانوادگی است برای رفع اختلافات خانوادگی پرداخته می‌شود. «حق حبس زوجه برای استیفای مهر» نوشته دیگری است از فرج‌الله هدایت‌نیا كه به موضوع «حق حبس» زوجه برای استیفای مهر می‌پردازد. به‌موجب این حق، زوجه می‌تواند تا هنگامی‌كه مهر را دریافت ننموده است، از عمل به وظایف زناشویی خودداری نماید.
«حق حبس زوجه با تكیه بر فقه امامیه» عنوان پژوهشی است ازسیدمهدی میرداداشی كه در آن به سه موضوع مهم در ارتباط با حق حبس زوجه یعنی؛ زمینه‌های تشكیك در اصل حق حبس در نكاح، اثر اعسار زوج بر حق حبس و اثر تقسیط مهر از سوی دادگاه بر حق حبس زوجه، پرداخته می‌شود.
مقاله «تحلیل ماهیت و احكام انحلال نكاح به لحاظ ترك انفاق» تألیف جواد حبیبی‌تبار مقاله بعدی این مجموعه است. مؤلف در این نوشته ضمن تبیین مبانی فقهی، جواز طلاق از سوی حاكم به سئوالاتی از این دست پاسخ می‌دهد؛ آیا در حكم مزبور، بین حالت اعسار و ایسار زوج تفاوتی وجود ندارد؟ «تأملی نو بر عیوب موجب فسخ نكاح» عنوان اثری است ازسیدمهدی میرداداشی. در این مقاله مبانی فقهی حق فسخ نكاح مورد بررسی قرار گرفته و به مهم‌ترین و چالش‌انگیزترین مباحث حقوقی نوین درباره حق فسخ نكاح به استناد عیوب، پرداخته می‌شود.
مقاله بعدی مجموعه پیش‌رو با عنوان «تحلیل ماهیت و احكام انحلال نكاح غایت مفقودالاثر» نوشته دیگری است از جواد حبیبی‌تبار كه در چهارچوب مقاله پیشین ایشان، به بررسی فقهی ـ حقوقی، انحلال قضایی نكاح به‌دلیل مفقودالاثر‌شدن زوجه، در دو نكاح دائم و منقطع می‌پردازد. «مطلقه رجعیه؛ زوجه حقیقی یا زوجه حكمی» عنوان مقاله‌ای است ازدكتر احمد حاجی‌ده‌آبادی كه در آن به تبیین این مسئله پرداخته می‌شود كه آیا زوجه در مدت عده طلاق رجعیه، زوج حقیقی محسوب می‌شود تا آثاری همچون رابطه توارث، حق نفقه، عدم جواز ازدواج شوهر با خواهر مطلقه رجعیه و... ثابت باشد.
«طلاق، مردان و زنان» عنوان مقاله بعدی این مجموعه است كه به قلم سید‌صمد موسوی خوشدل به رشته تحریر درآمده است: مقاله مزبور با تأكید بر این نكته كه صاحبان اختیار طلاق، در اعمال آن اختیار مطلق ندارند، به بیان برخی از محدودیت‌های فقهی و قانونی كه در مسیر طلاق وجود دارد؛ از جمله اختیار زن، دادگاه و ولی در طلاق، طلاق وكالتی، ارتباط طلاق با قاعده لاضرر، قاعده عسر و حرج و ... می‌پردازد.
«عقد فرزندخواندگی» عنوان مقاله‌ای است از حسن عالمی طامه كه در آن ضمن تبیین نهاد فرزندخواندگی توضیح داده می‌شود كه فرزندخواندگی رابطه خاصی است میان فرزندخوانده، پدرخوانده و مادرخوانده كه ایجاد آن فقط از راه عقد امكان‌پذیر خواهد بود. «تأملی بر وضعیت حقوقی كودكان بی‌هویت ناشی از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» عنوان مقاله‌ای است از منوچهر توسلی نائینی كه به موضوع وضعیت تابعیتی فرزندان ناشی از ازدواج‌های غیرقانونی اتباع بیگانه با زنان ایرانی می‌پردازد.
«قصاص و دیه زن» عنوان مقاله بعدی مجموعه حاضر است كه به قلم دكتر احمد حاجی‌ده‌آبادی به نگارش درآمده است. «زن و قصاص» آخرین مقاله مجموعه حاضر است كه به قلم محمد حسین واثقی‌راد، تألیف شده است. مؤلف با بیان این مطلب كه با شناخت مبانی و فروع اسلام از یك سو و شناخت هویت انسانی انسان و نیازمند‌ی‌ها و ارزش‌های او از سوی دیگر، می‌توان به خاستگاه قوانین و مقررات كیفری و مدنی اسلام پی برد، به بررسی تفاوت مرد و زن در احكام راجع به قصاص می‌پردازد.
در قسمتی از مقدمه نویسنده می خوانیم: روایات مأثوره از معصومین: در باب اهمیت تشكیل خانواده و محبوبیت آن از یك سو و امر به مدارا با همسر و اتخاذ رویه گذشت و ایثار در برابر كج‌خلقی‌های او و كریه دانستن طلاق از سوی دیگر، غایت توجه و عنایت شرع مقدس اسلام به خانواده را نشان می‌دهد. چه ترغیبی برای انسان مسلمان بالاتر از اینكه پیامبر می‌فرمایند: «من تزوج احرز نصفَ دینه:هركس كه ازدواج كند، نصف دینش را كامل كرده است»
قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز خانواده را به‌عنوان واحد بنیادین جامعه و كانون اصلی رشد و تعالی انسان می‌شناسد و فراهم‌كردن امكانات لازم جهت نیل به رشد و تكامل را از وظایف حكومت اسلامی می‌شمارد.
با توجه به اهمیت بی‌مثال خانواده است كه امروزه بخشی از حقوق موضوعه، تحت عنوان حقوق خانواده به مباحث مربوط به خانواده، روابط بین زوجین، طلاق، نكاح و... اختصاص یافته است. كارایی قواعد حقوقی در حوزه خانواده، بسان كاركرد این قواعد در بسیاری از حوزه‌های فردی، كاركردی ناتمام و ناقص است؛ چنان‌كه یكی از استادان حقوق بیان داشته‌اند؛ فنون حقوقی، زمانی‌كه به خانواده می‌رسد، نارسا و ناقص جلوه می‌كند؛ چه اینكه به‌دشواری می‌توان عواطف انسان و بازتاب‌های طبیعی او را در قالب قواعد محصور نمود.
مجموعه مقالات "زن و خانواده" به کوشش حسینعلی بای با قیمت ۴۰۰۰۰ تومان در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.
علاقه مندان جهت کسب اطلاعات تکمیلی و تهیه کتاب می توانند به نشانی www.poiict.ir مراجعه کنند.