به گزارش خبرگزاری مهر، در برنامه سینما نوستالژی فرهنگسرای اندیشه که عصر روز گذشته دوشنبه ۹ شهریور ماه جلسه نقد و بررسی فیلم سینمایی «کیمیا» به کارگردانی احمدرضا درویش با حضور این کارگردان، هارون یشایایی تهیه کننده فیلم و محمود کلاری فیلمبردار در این فرهنگسرا برگزار شد.مژده لواسانی اجرای مراسم را برعده داشت.
هارون یشایایی تهیه کننده فیلم «کیمیا» در نشست نقد و بررسی این اثر با بیان این که هر فیلمی شناسنامه کارگردانش است، عنوان کرد: «کیمیا» شناسنامه احمدرضا درویش است و این فیلم هم قابلیت هایی است که درویش داشته و توانسته است بروز بدهد.
خسرو شکیبایی در فیلم «کیمیا» با دستی واقعا شکسته بازی کرد
وی ادامه داد: در ابتدای فیلمبرداری این اثر در آبادان، در یکی از پلان‌ها مرحوم خسروشکیبایی از موتور افتاد و دستش شکست و در آبادان دستش را گچ گرفتند و گفتند تا ۳ هفته نباید باز شود. این اتفاق و متوقف شدن فیلمبرداری اثر تا ۳ هفته باعث می شد روند کار از فرم خود خارج شود و عوامل از هم دور شوند. خسرو شکیبایی این مساله را به سادگی حل کرد و احمدرضا درویش هم با سعه صدر آن را پذیرفت. زنده یاد شکیبایی گفت چطور است که در طول فیلم دست من شکسته باشد و با همین شرایط بازی کنم؟ و می بینید که خسرو شکیبایی در تمام فیلم «کیمیا» با دستی که واقعا شکسته است بازی می کند.
جنجال ها اجازه نمی‌دهد ظرفیت‌های سینمایمان را ببینیم
احمدرضا درویش کارگردان سینما نیز با بیان این که در ۳ فیلم با زنده یاد خسرو شکیبایی همکاری داشته است، عنوان کرد: درباره خسرو شکیبایی حرف برای گفتن بسیار دارم و خاطراتی که از این ۳ فیلم به ویژه فیلم کیمیا با مرحوم شکیبایی دارم برایم بسیار ارزشمند است.
وی همچنین گفت: هارون یشایایی سهم مهمی در شکل گیری سینمای ایران دارند و تهیه کنندگی فیلم‌های ماندگار سینمای ایران را بر عهده داشته است. این ها بخش های مهمی است که متاسفانه به دلیل جنجال هایی که در حوزه فرهنگ و هنر گرفتارش هستیم، باعث شده است ظرفیت هایی که لازم است در حوزه فرهنگ شکل بگیرد تا تولیدات خوبی داشته باشیم، کمتر دیده شود.
درویش با بیان این که تلاش، کوشش و جدیت امثال یشایایی بوده است که باعث شده فیلم‌های مطرح ساخته و نمایش داده شود، توضیح داد: متاسفانه چنین توجهی امروز در سینمای ایران کم شده است. ۲۲ سال پیش و در شرایط شوریدگی و بی قراری‌های آن دوران برای ساخت «کیمیا» دعوت شدم. ایشان علاقه‌مند بودند اثر در خصوص جنگ و دفاع مقدس داشته باشند. فیلم ابتدا طرح خامی بود که از سوی هارون یشایایی مطرح شد و رفته رفته به کمک دیگر همکاران فیلمنامه آن شکل گرفت و قوام پیدا کرد. روح زندگی و واقع نگری و نگاه انسان معاصر ایرانی درگیر جنگ در این طرح و فیلم وجود داشت. فیلمنامه را می نوشتم و یشایایی و سید محمد بهشتی که آن زمان رییس بنیاد فارابی بود و همچنین همکاران دیگر درباره آن نظر می دادند.
وی بیان کرد: هارون یشایایی سال‌ها است که دیگر فیلم تهیه نکرده است، سوال این است که چرا از چنین ظرفیت هایی استفاده نمی‌شود و سینمای ایران بی بهره است.
تهیه کننده حرفه ای در سینمای ایران کم است
محمود کلاری فیلمبردار سینمای ایران که فیلمبرداری «کیمیا» را بر عهده داشت، در ادامه این نشست گفت: اگر بخواهیم در سینمای ایران تهیه کنندگانی را نام ببریم که دارای ویژگی های صحیح تهیه کنندگی فیلم باشند، تعدادشان از انگشتان دست تجاوز نمی کند.
کیمیا نخستین اثری بود که جنبه های انسانی جنگ را نمایش داد
کلاری با تاکید بر این که «کیمیا» پیش از فیلمبرداری و جنبه‌های فنی و تکنیکی به عنوان یک فیلم قابل اهمیت است، عنوان کرد: «کیمیا» در تاریخ فیلمسازی در ایران و دوران پس از انقلاب اسلامی، اثر شاخص و قابل اعتنایی است. در آن روزگار، فیلم هایی که درباره جنگ ساخته می شد، عمدتا فیلم هایی بودند که به یک نوع قهرمانی‌ها، از خود گذشتگی ها و ایثارها و فداکاری های رزمندگان ما اشاره داشتند و در صحنه جنگ به جنگ تحمیلی می پرداختند و کمتر فیلمی بود که جنبه های انسانی برآمده از گرفتاری ها و مصائب برآمده از جنگ را در حاشیه انسان‌های برآمده از جنگ به تصویر بکشد. فیلم از این نظر یک اثر استثنایی در دوران خود است.
این فیلمبردار خاطرنشان کرد: فیلم «کیمیا» در دوران خود در تمام دنیا مورد استقبال قرار گرفت، به خاطر دارم در آن زمان با احمدرضا درویش در مونترال و همان فستیوالی که به تازگی فیلم «محمد رسول الله (ص)» در آن به نمایش در آمده است؛ حضور داشتیم و فیلم «کیمیا» را به نمایش گذاشته بودیم و در آن دوران مورد توجه و استقبال قرار گرفت.
سینمای ایران پدر ندارد
احمدرضا درویش نیز تاکید کرد: یک گوهر گمشده در سینمای ایران داریم که باید پیدایش کنیم و ببینیم این گوهر چرا گم شده است. فیلمسازی پدر لازم دارد. سینمای ایران پدر ندارد و مشکل این همه وارونگی و خواب آشفته سینمای ایران، این است که کسی نیست که مشکلات را مطرح کند، نوازشی کند، زخم‌ها را التیام دهد و به مدارا توصیه کند و این روحیه پدرانه در سینما وجود ندارد. در یک فیلم نیز تهیه کننده نقش پدر مجموعه را دارد و این خیلی مهم است.
وی با اشاره به فیلمبرداری یکی از پلان های اثر، عنوان کرد: در فیلم کیمیا پلانی داریم که نزدیک به ۳ دقیقه و ۵۰ ثانیه است. در آن دوران برداشتن دوربین از روی سه پایه جسارت و جرات خاصی می خواست و مثل الان مرسوم نبود. برای ضبط این پلان حدودا ۴ دقیقه ای نیز که قرار بود در فضای جبهه باشد، تصمیم گرفتیم مانند گزارشگری که از ماشینی در جنگ پیاده می شود و شروع به فیلمبرداری می کند، بدون کات و دوربین روی دست این صحنه را ضبط کنیم.
درویش ادامه داد: این موضوع را با پروانه پرتو مدیر تولید اثر در میان گذاشتیم. به دلیل این که در این پلان انفجارهای زیادی وجود داشت، مجبور بودیم یک بار آن را فیلمبرداری کنیم و در صورت به وجود آمدن مشکلی در فیلمبرداری اثر، باید آن را یک روز دیگر تکرار می کردیم که هزینه زیادی را به تهیه کننده و عوامل تحمیل می کرد.
محمود کلاری نیز با بیان این که خاطره فیلمبرداری صحنه جنگ در «کیمیا» از اتفاقات عجیب سینمای ایران بود، عنوان کرد: این اتفاق با توجه به زمان اجرا، بسیار عجیب بود، چرا که در آن دوران دیجیتال و حتی ویدیو در سینما معنا نداشت و باید فیلم ها را با نگاتیو ضبط می کردیم. در این پلان، انفجارهای بسیاری وجود داشت و ترس از این که در این انفجارها برای یکی از عوامل اتفاقی بیفتد در ما وجود داشت و البته اصول ایمنی رعایت شده بود. در بسیاری از فیلم هایی که فیلمبرداری آن را بر عهده داشتم، سنگ ریزه های حاصل از انفجارها به من و یا دستیارانم جراحت وارد کرده است و در این اثر، آسیبی به کسی نرسید.
افرادی خواستند سرنوشت دیگری برای «رستاخیز» رقم بزنند
احمدرضا درویش در پایان این نشست در پاسخ به سوال مجری برنامه در رابطه با اکران فیلم «رستاخیز» گفت: «رستاخیز» اکران شد اما کسانی تصمیم گرفتند و سرنوشت دیگری برای فیلم رقم زدند. ما در مرحله اکران فیلم نیستیم، چرا که فیلم اکران شده و سینمای ایران یک اکران دارد. اکران ۲ و ۳ برای سینمای قبل از انقلاب اسلامی بوده است.
این کارگردان در پایان تاکید کرد: فیلم «رستاخیز» ساخته شد و ملت ایران این فیلم را خواهند دید.