این گزارش از سلسله گزارشهای «معرفی و بررسی پروژه‌های نیمه تمام استانی» منتشر شده است. گفتنی است پیش از این دو پرونده «بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» و «بررسی پدیده کم آبی و مدیریت بحران آب در استانهای کشور» روی خروجی بخش استانهای خبرگزاری مهر منتشر شده است.
خبرگزاری مهر ـ گروه استانها: یزد از جمله استانهای صنعتی است که طی سال‌های گذشته روند سرمایه‌گذاری‌ها در آن قابل توجه بوده و هر روز بر آمار راه‌اندازی کارخانه‌ها و کارگاه‌های کوچک و بزرگ این استان افزوده می شود و البته برای راه‌اندازی این واحدها به خوبی از تسهیلات بانکی بهره گرفته شده است.
اوج تقاضا برای صدور مجوزهای صنعتی در استان با دوران رکود، تورم شدید و بی‌ثبات شدن بازار همزمان شد و این امر سبب شد تا بیش از دو هزار واحد صنعتی در استان یزد نیمه‌کاره به حال خود رها شود و به شکل قابل توجهی بر آمار پروژه‌های نیمه‌تمام استان یزد بیفزاید.
گرچه هر یک از مسئولان مرتبط، آمار متفاوتی از پروژه‌های نیمه‌تمام استان اعلام کرده‌اند اما آخرین خبر از مدیرکل امور اقتصاد و دارایی، حاکی از وجود هزار و ۴۰۰ طرح نیمه‌تمام در استان یزد است.
علی نمازی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه پروژه‌های نیمه‌کاره به طور مستقیم با وزارت اقتصاد و دارایی مرتبط است، اظهار داشت: روزی کلنگ پروژه‌ها را با توجه یا بی‌توجه به توجیه اقتصادی به زمین زدیم در حالی که توجهی به منابع مالی موجود نمی‌شد.
وی عنوان کرد: اکنون در استان با آمار قابل توجهی پروژه نیمه‌تمام مواجه هستیم که به نظر می‌رسد تخصیص اعتبار به این پروژه‌ها باید اولویت‌بندی شود تا حداقل بتوانیم سالی چند پروژه را تکمیل و بهره‌برداری کنیم.اما یکی از مهم‌ترین پروژه‌های نیمه‌کاره در استان یزد، پروژه خط انتقال آب از بهشتآباد به استان یزد است.
انتقال آب از بهشت آباد به یزد
نام پروژه: انتقال آب از بهشتآباد به استان یزد
سال شروع پروژه: ۱۳۹۳
عمر پروژه: به دلیل تاخیر اصلی در زمان آغاز عملیات اجرایی قابل بیان نیست
میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: زمانی برای تکمیل اعلام نشده بود
میزان پیشرفت فیزیکی: کمتر از پنج درصد
پیمانکار اولیه پروژه: قرارگاه خاتم‌الانبیاء
پیمانکار فعلی: قرارگاه خاتم‌الانبیاء
محل احداث: کیلومتر پنج جاده خضرآباد
کاربری یا دلیل اهمیت پروژه: آبرسانی و تامین آب شرب استان یزد
سال تغییر کاربری احتمالی در طول ساخت: ندارد
سال تغییر احتمالی پیمانکار: آمادگی برای استفاده از فاینانس و سرمایه‌گذار خارجی
چرایی تأخیر در اتمام پروژه: کمبود اعتبار
دستگاه‌های مسئول برای پیگیری اتمام پروژه: شرکت آب منطقه‌ای، استانداری یزد
کل اعتبارات هزینه شده برای پروژه تاکنون: هزینه لوله‌گذاری تنها ۱۲ کیلومتر از خط قابل توجه نیست
میزان اعتبار مورد نیاز برای تکمیل پروژه: ۴ هزار میلیارد تومان
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان یزد در مورد پروژه انتقال آب به استان یزد از بهشتآباد اظهار داشت: تاخیر اصلی این پروژه در مرحله نخست در زمان اجرای طرح است به نحوی که از زمان پایان مطالعات طرح تا زمان اجرای آن در تیرماه ۹۳، چند سال وقفه افتاد و در مرحله دوم نیز، تخصیص اعتبار به این طرح است.
حسین غفوری عنوان کرد: اگر قرار باشد این طرح با اعتبارات دولتی احداث شود، تا ۵۰ سال دیگر نیز آب از بهشتآباد به یزد منتقل نخواهد شد.
وی مهم‌ترین راهکار برای اجرای سریع‌تر این پروژه را از استفاده از توان مالی سرمایه‌گذاران خارجی اعلام کرد.
البته نمایندگان مجلس استان یزد نیز پیشنهاداتی در این زمینه در زمان سفر معاون اول رئیس جمهور به استان یزد مطرح کردند که گرچه عملی به نظر می‌رسد اما تاکنون هیچ واکنشی از سوی مسئولان امر نسبت به آن نشان داده نشده است.
محمدصالح جوکار، نماینده مردم یزد و اشکذر در سخنرانی خود در شورای اداری با حضور اسحاق جهانگیری بیان کرد: روزانه میلیاردها تومان از مواد معدنی استان یزد به خارج از این استان صادر می‌شود بدون اینکه هیچ سودی عاید مردم این استان شود.
وی عنوان کرد: اگر یکی از معادن استان به خط انتقال آب اختصاص یابد و مصوب شود که درآمد حاصل از فعالیت این معدن صرف پروژه آبرسانی شود، ظرف چند سال آینده می‌توان از خط دوم انتقال آب بهره‌برداری کرد.
واحدهای صنعتی نیمه‌کاره؛ گره کور اشتغال
نام پروژه: هزار واحد صنعتی و تولیدی استان یزد
سال شروع پروژه: از سال ۸۵
عمر پروژه: ۹ سال
میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: از سه تا ۹ سال متغیر
میزان پیشرفت فیزیکی: از ۲۰ تا ۹۸ درصد متغیر
پیمانکار اولیه پروژه: بخش خصوصی
پیمانکار فعلی: بخش خصوصی
محل احداث: شهرک‌های صنعتی سراسر استان یزد
کاربری یا دلیل اهمیت پروژه: توسعه اقتصادی و صنعتی استان یزد، ایجاد رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال
سال تغییر کاربری احتمالی در طول ساخت: ندارد
سال تغییر احتمالی پیمانکار: ندارد
چرایی تأخیر در اتمام پروژه: عدم تخصیص اعتبار، تحریم، نداشتن امکان ورود ماشین آلات صنعتی، کمبود آب در منطقه مورد نظر برای احداث طرح
دستگاه‌های مسئول برای پیگیری اتمام پروژه: بانک‌ها، اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان یزد، استانداری یزد
کل اعتبارات هزینه شده برای پروژه تاکنون: میزان سرمایه به کار گرفته شده از سوی بخش خصوصی برای هر واحد به طور دقیق مشخص نیست
میزان اعتبار مورد نیاز برای تکمیل پروژه: ۱۰ هزار میلیارد تومان
معاون برنامه‌ریزی و سرمایه گذاری اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان یزد با بیان اینکه طی سال‌های گذشته، ۳ هزار واحد صنعتی در استان یزد پروانه تاسیس دریافت کرده‌اند، اظهار داشت: برخی از دارندگان مجوز، در مقاطع مختلف از ادامه کار منصرف شده‌اند که انصراف خود را به صورت رسمی اعلام نکرده‌اند.
ناصری ارسلانی‌زاده عنوان کرد: برخی از این افراد هنوز برای دریافت زمین نیز اقدام نکرده‌اند، برخی نیز زمین گرفته‌اند اما کار را آغاز نکرده‌اند و برخی نیز کار را تا مرحله‌ای پیش برده‌اند که در نیمه راه مانده‌اند و همه اینها از نظر ما پروژه‌های نیمه‌تمام به شمار می‌رود.
وی یادآور شد: از مجموع ۳ هزار واحدی که از سازمان صنعت، معدن و تجارت مجوز تاسیس گرفته‌اند، ۲ هزار واحد زیر ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌اند.
راه‌ها بعد از واحدهای صنعتی بیشترین آمار پروژه‌های نیمه‌تمام را به خود اختصاص داده‌اند
نام پروژه: جاده بهاباد ـ دربند
سال شروع پروژه: ۱۳۸۶
عمر پروژه: ۸ سال
میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: ۵.۵ سال
میزان پیشرفت فیزیکی: ۳۰ درصد
پیمانکار اولیه پروژه: سازان راه قم، هموار مسیر کویر
پیمانکار فعلی: سازمان همیاری شهرداری استان یزد
محل احداث: بهاباد
کاربری یا دلیل اهمیت پروژه: احداث راه دسترسی مناسب و کوتاه‌ُازی مسیر غرب و شرق کشور و ادامه مسیر به محل گمرک در مرز پاکستان
سال تغییر کاربری احتمالی در طول ساخت: ندارد
سال تغییر احتمالی پیمانکار: ۱۳۹۰
چرایی تأخیر در اتمام پروژه: عدم تأمین اعتبار، مشکلات پیمانکار
دستگاه‌های مسئول برای پیگیری اتمام پروژه: اداره راه و شهرسازی
کل اعتبارات هزینه شده برای پروژه تاکنون: ۵.۵ میلیارد تومان
میزان اعتبار مورد نیاز برای تکمیل پروژه: بیش از ۱۰ میلیارد تومان
مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه و شهرسازی استان یزد در این مورد پروژه‌های نیمه‌کاره راه‌سازی در استان یزد اظهار داشت: تکمیل راه‌های نیمه‌تمام در استان یزد به ۸۳۵ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
محسن صادقیان عنوان کرد: ۳۶۵ کیلومتر از راه‌های اصلی استان هنوز تکمیل نشده و برای تکمیل این راه‌ها به اعتباری بالغ بر ۲ هزار میلیون ریال نیاز است.
زائران امام رضا (ع) چشم‌انتظار دو بانده شدن جاده یزد ـ طبس
نام پروژه: باند دوم جاده یزد ـ طبس
سال شروع پروژه: ۱۳۹۰
عمر پروژه: چهار سال
میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: ۲.۵ سال
میزان پیشرفت فیزیکی: ۲۵ درصد
پیمانکار اولیه پروژه: سامان محیط
پیمانکار فعلی: سامان محیط
محل احداث: مسیر جاده یزد ـ طبس
کاربری یا دلیل اهمیت پروژه: مناسب‌سازی مسیر و دو بانده‌سازی جاده به دلیل تردد بالای زائران امام رضا (ع) در این مسیر
سال تغییر کاربری احتمالی در طول ساخت: ندارد
سال تغییر احتمالی پیمانکار: ندارد
چرایی تأخیر در اتمام پروژه: مشکلات مالی، معارض و تغییر مشخصات مسیر
دستگاه‌های مسئول برای پیگیری اتمام پروژه: اداره کل راه و شهرسازی استان یزد
کل اعتبارات هزینه شده برای پروژه تاکنون: ۱۰ میلیارد تومان
میزان اعتبار مورد نیاز برای تکمیل پروژه: ۴۳ میلیارد تومان
مدیرکل راه و شهرسازی استان یزد در مورد راه‌های استان یزد گفت: در حوزه راه‌سازی استان یزد طی سال‌های ۹۲ و ۹۳ به پیگیری عملیات اجرایی ساخت بزرگراه و باند دوم راه‌های استان در قالب چهار طرح به طول ۱۱۰ کیلومتر انجام شده که در دو سال گذشته اعتباری بالغ بر ۴۶ میلیارد ریال در این طرح‌ها هزینه شده ولی اتمام آنها نیازمند بیش از ۴ هزار میلیارد ریال اعتبار است.
محمدعلی رضایی عنوان کرد: از مهم‌ترین طرح‌های ملی راه‌سازی استان می‌توان به ساخت باند دوم یزد - طبس، کنار گذر زارچ - اشکذر، بزرگراه یزد- بافق، ساخت راه اصلی بهاباد - دربند - نایبند، بهسازی محور یزد - خاتم، ساخت راه اصلی زرند ـ بافق، ساخت راه ندوشن ـ ورزنه و ساخت راه ابرکوه ـ مروست اشاره کرد.
۸ سال انتظار برای دو بانده شدن مسیر یزد ـ خاتم
نام پروژه: بزرگراه یزد ـ خاتم
سال شروع پروژه: ۱۳۸۶
عمر پروژه: ۷ سال
میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: پنج سال
میزان پیشرفت فیزیکی: ۳۰ درصد
پیمانکار اولیه پروژه: شرکت خوش راه (۴۰ کیلومتر از مسیر)
پیمانکار فعلی: برای اجرای فاز بعدی پروژه لازم است مناقصه برگزار شود و بعد از برگزاری مناقصه پیمانکار جدید معرفی خواهد شد
محل احداث: علی‌آباد چهل‌گزی
کاربری یا دلیل اهمیت پروژه: مناسب‌سازی راه و خروج ۷۰ کیلومتر از مسیر یزد ـ خاتم از راه یک طرفه
سال تغییر کاربری احتمالی در طول ساخت: ندارد
سال تغییر احتمالی پیمانکار: هر فاز از پروژه به یک پیمانکار سپرده می‌شود که پیمانکار دوم هنوز مشخص نیست
چرایی تأخیر در اتمام پروژه: عدم تأمین اعتبار فازهای مختلف این پروژه
دستگاه‌های مسئول برای پیگیری اتمام پروژه: اداره کل راه و شهرسازی استان یزد
میزان اعتبار مورد نیاز برای تکمیل پروژه: ۱۰۰ میلیارد ریال
گرچه در استان یزد نیز همانند سایر استانها در زمینه‌های مختلف فرهنگی، ورزشی و ... پروژه‌های نیمه‌تمام وجود دارد اما استان یزد به دلیل کم‌آبی و کاهش شدید آب منابع استان، صنعتی بودن همچنین برخورداری از ویژگی مواصلاتی بودن راه‌ها، در سه حوزه آبرسانی، صنایع و راه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به همین دلیل این پروژه‌ها به عنوان پروژه‌های شاخص نیمه‌تمام در سطح استان انتخاب شده‌اند.
تقریبا ۹۹ درصد پروژه‌های نیمه‌تمام استان یزد به دلیل کمبود اعتبار نیمه‌کاره رها شده‌اند که تخصیص اعتبار تنها راه برون‌رفت از این مشکلات است اما آنچه مشخص است، دولت به اندازه همه این پروژه‌ها اعتبار و بودجه‌ای در دست ندارد.
بر اساس گفته مسئولان امر به نظر می‌رسد استفاده از توان سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و استفاده از مشارکت‌های مردمی می‌تواند در رفع مشکلات مالی بسیاری از این پروژه‌ها راهگشا باشد.