مجله مهر - مسعود طبرزدی: انتشار عکس کودکی سوری در سواحل ترکیه باعث شد تا بالاخره جهان نگاهی به فاجعه انسانی بحران پناهندگان سوری بیندازد. این بحران مسئله ای جدید به شمار نمی آید: از زمان شروع جنگ در سال ۲۰۱۱ بیش از ۴ میلیون سوری وادار به ترک وطن و حرکت به سمت کشورهای همسایه شدند. بسیاری از آنها در کمپ هایی در کشورهای همسایه در شرایطی تاسف بار به سرمی برند و هزاران نفر از پناهندگان سوری خطر غرق شدن در دریا را به امید یافتن زندگی بهتر به جان می خرند.
ممکن است عمق فاجعه فقط در تصاویر و خبرها منتشر شده به چشم نیاید اما واقعیتی است غیرقابل انکار. با رجوع به نقشه ها و نمودارهای سایت VOX سعی در توصیف و شرح ژرفای این بحران داریم.
شمار پناهندگان سوری سالانه در حال افزایش است
این نمودار به وضوح نشان می دهد که جنگ داخلی سوریه عاملی بر مهاجرت اجباری شهروندان سوری به کشورهای دور و نزدیک در سه سال و نیم اخیر است.
ناآرامی های سوریه در مارس ۲۰۱۱ شروع شد و با آغاز سال ۲۰۱۲ این شورش به جنگی میان سوریه و گروه های تکفیری تبدیل شد.
شهروندان سوری هدف اصلی گلوله های شلیک شده در این جنگ هستند و زندگی در چنین شرایط تاسف باری غیرقابل تصور است. بسیاری از حوزه های درگیری خارج از کنترل شهروندان است و حملات گروه هایی همچون داعش و جبهه النصره ثمره ای جز ویرانی و خرابی برای مردم سوریه نداشته است. از سوی دیگر برخی مردم نیز به دلیل حفظ جان خود ناچار به مهاجرت و دوری از مناطق تحت کنترل داعش شده اند.
حضور داعش در منطقه بر وخامت اوضاع افزود. داعش بسیاری از سرزمین های سوریه را تصرف و مردم آن مناطق را وادار به پیروی از حکومت خود کرد. داعش، همانند دیگر گروه های افراط گرا، با ترورها و قتل‌های سیستماتیک اقلیت های سوری را مورد هدف گلوله قرار داد. این اقدامات وحشیانه باعث شد تا سوری ها به طور جمعی از کشور فرار کنند و جنگ همچنان ادامه دارد...
استفان ابریل، معاون سازمان ملل در امور بشردوستانه، در اگوست ۲۰۱۵ اعلام کرد که شمار جان باختگان در جنگ سوریه به بیش ۲۵۰ هزار نفر می رسد و تا زمانی که این جنگ ادامه داشته باشد میلیون ها سوری قادر به بازگشت به سرزمین های خود نخواهند بود.
سوریه های خارج شده از سرزمینشان به ناچار باید به جایی بروند و سرانجام بسیاری از آنها اردوگاه های آوارگان و پناهندگان است. اردوگاه آوارگان داخلی (IDP) و اردوگاه های پناهندگان در کشورهای همسایه مانند لبنان و ترکیه و اردن مقصد بعدی این آوارگان است. در کل حدود نیمی از کل جمعیت سوریه به دلیل جنگ ترک وطن کرده اند. برای بسیاری از آنها دیگر خانه ای وجود ندارد تا بازگردند.
بر اساس آمارهای منتشر شده تنها ۲۰ هزار سوری راهی اروپا شده اند. این درحالی است که میلیون ها سوری در کشورهای همسایه حضور دارند
جمعیت لبنان تا سال ۲۰۱۳ به حدود ۴.۵ میلیون نفر می رسید که ورود ۱.۲ میلیون پناهنده سوری جمعیت این کشور را به طور چشمگیری بالا برد.
اردن نیز مقصد پناهندگان سوری به میزان حدود یک دهم جمعیتش در سال ۲۰۱۳ بود. حتی کردستان عراق که خود در حال جنگ با داعش است بیش ۲۰۰ هزار مهاجر سوری را در خود جای داده است.
به گزارش سازمان عفو بین الملل حداقل ۴۰ درصد پناهندگان در لبنان در مکان هایی نامناسب سکونت دارند از قبیل پناهگاه های موقتی مانند گاراژها، محل کار، ساختمانهای یک اتاقه، خرابه ها و سکونت های غیر رسمی و بقیه در آپارتمان های بسیار شلوغ ساکن شده اند.
تامین بودجه برای اداره پناهندگان کاری بس دشوار است و در دسامبر سال ۲۰۱۴ سازمان برنامه جهانی غذا اعلام کرد که به دلیل کمبود بودجه باید غذارسانی به ۱.۷ میلیون پناهنده را متوقف کند. حتی کمک برخی سازمان های خیر نیز کارساز به عمل نیامد و همچنان پناهندگان سوری در شرایطی بد و غیرقابل تصور به سر می برند.
اروپا چرا آغوش خود را برای سوری ها باز کرده است؟
حدود یک ماه پیش خبری در برخی رسانه ها منتشر شد مبنی بر اینکه آنگلا مرکل یک دختر فلسطینی را به گریه انداخته است. خلاصه ماجرا این بود که این دختر با خانواده اش، در آلمان پناهنده بودند و با این که سال ها در آلمان زندگی کرده بودند و این دختر زبان آلمانی صحبت می کرد، اما در روند مهاجرت به مشکل برخورده بودند و این دختر به مرکل از مشکل خود گفته بود. مرکل هم با سردی جواب داده بود که آلمان نمی تواند همه را قبول کند، واگرنه یک سیل مهاجر از فلسطین وارد آلمان می شود که قابل کنترل نیست و همین این دختر را به گریه انداخته بود.
اما این روزها خانم مرکل صحبت هایی مبنی بر آمادگی پذیرش ۸۰۰ هزار پناهنده سوری را مطرح می کند. اما چطور مرکل بعد از حدود یک ماه موضع متناقض اخذ کرده است و در نقش یک سیاستمدار مهربان ظاهر شده است؟ تفاوت سوریه و فلسطین چیست؟ برخی تحلیل گران معتقد هستند چون آوارگی فلسطینی ها ناشی از اشغالگری صهیونیست ها است و آنها سال ها از ابزار تبلیغاتی هولوکاست برای سرپوش گذاشتن بر جنایات خود بهره برده اند، آلمان علاقه ای ندارد فلسطینی ها در آلمان حضور داشته باشند.
اما خبرگزاری فرانسه امروز دلیل جالبی را برای مهربانی آلمانی ها با مهاجران را مطرح کرده است. اکنون حدود ۲۰% جمعیت آلمان بیش از ۶۵ سال سن دارد و طبق مطالعات، اگر روند فعلی ادامه داشته باشد، در سال ۲۰۴۰ حدود ۳۰% جمعیت یا تقریبا یک سوم بیش از ۶۵ سال سن دارند. این جمعیت پیر مولد نیست. چون در سن بازنشستگی است و حقوق آنها را باید جمعیت مولد تامین کند. لذا این در آینده نه چندان دور یک مشکل بزرگ برای آلمان خواهد شد.
خبرگزاری فرانسه در تحلیل خود می نویسد: «در حالیکه روزانه هزاران پناهجو وارد آلمان می شوند، محافل اقتصادی این کشور تلاش دارند هرچه زودتر زمینه ورود سریع این پناهجویان را به بازار کار در این کشور فراهم کنند. برآوردها نشان می دهند که کمبود نیروی کار در آلمان در سال‌های آینده به یکی از معضلات جدی در این کشور بدل خواهد شد. بر مبنای آمار منتشر شده، آلمان با رقم بیشتر از ٦ درصد، پائین ترین سطح بیکاری را از هنگام اتحاد دو آلمان داراست اما در همین حال، به بیشتر از ١۴٠ هزار مهندس، برنامه ریز و کارگر فنی، نیاز دارد. گذشته از آن صنایع دستی و هتل داری شدیدا بدنبال استخدام هستند. یک انستیتوی آلمانی پیش بینی کرده است که در صورت دوام وضعیت موجود، آلمان تا سال ٢٠٢٠ با کمبود یک ملیون و هشتصد هزار نفر و تا افق سال ٢٠۴٠ با کمبود نزدیک به چهار میلیون نفر در بازار کار روبرو خواهد شد.»