خبرگزاری مهر- گروه استانها: کلنگ‌های مسئولین یکی پس از دیگری بر دل زمین فرود می‌آمد و با هر فرازوفرودی امیدی در دل‌های مردم استان محروم کهگیلویه و بویراحمد زنده می‌شد.
مردمی که سال‌های سال رنج محرومیت را کشیده و حالا از عمق محرومیت‌ها به سطح آمده‌اند تا بهتر دیده شوند. آن‌ها زمانی را به یاد دارند که بسیاری نمی‌دانستند کهگیلویه و بویراحمد در کدام بخش از جغرافیای این سرزمین قرار دارد. زمانی که حتی یک متر آسفالت در این استان نبود و داشتن برق و گاز و تلفن رؤیایی بیشتر به نظر نمی‌رسید.
از آن زمان بیش از سه دهه گذشته است و حالا چهره کهگیلویه و بویراحمد تفاوت‌های زیادی با آن روزها دارد اما بازهم محرومیت‌ها باقی است و آن‌گونه که استاندار استان می‌گوید: این استان دچار عقب‌ماندگی تاریخی است و وضعیت مطلوبی در شاخص‌های توسعه ندارد.
سرمایه‌گذاری‌های دولتی به هر دلیلی در این استان کمتر صورت گرفته و برای اینکه از بین بردن سیکل تشدید شونده فقر، این استان نیازمند واردکردن سرمایه از بیرون و بهبود زیرساخت‌هاست.
طلب ۱۵۶ میلیارد تومانی پیمانکاران از دولت
این روزها انبوه پروژه عمرانی نیمه‌تمام میراثی است که از دولت قبل به مسئولین کهگیلویه و بویراحمد رسیده و حالا رکود در فعالیت‌های عمرانی را موجب شده است.
آن‌گونه که سید موسی خادمی استاندار کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: بیش از یک هزار و ۸۰۰ پروژه نیمه‌تمام از دولت قبل مانده است که بسیاری از آن‌ها توجیه فنی و کارشناسی ندارند. طی سال‌های اخیر به دلیل فشار مردم پروژه‌های متعددی اجرا شد اما به نتیجه نرسید.
خادمی اما به مطالبات ۱۵۶ میلیارد تومانی پیمانکاران از دستگاه‌های مختلف اجرایی هم اشاره می‌کند. بدهی که هم کمر دولت و هم کمر بخش خصوصی را شکسته است.
در حالی بدهی دولت به پیمانکاران در کهگیلویه و بویراحمد این میزان برآورد می‌شود که بودجه عمرانی سال جاری استان در صورت تخصیص کامل حدود ۱۴۰ میلیارد تومان است و این یعنی یا بدهی‌ها همچنان باید باقی بماند و یا پروژه‌های عمرانی بر زمین.
بااین‌حال استاندار می‌گوید که تلاش شده این مسئله موجب رکود پروژه‌ها نشود. این دولت به‌جای کلنگ زنی پروژه‌های جدید، نسبت به تکمیل پروژه‌های ناتمام با درصد پیشرفت بالا اهتمام ورزیده است. در حدود دو سال فعالیت دولت ۹۰۸ پروژه عمرانی و اقتصادی در این استان افتتاح و یا کلنگ زنی شد که ۷۴۸ مورد از این تعداد طرح‌های افتتاحی بودند.
وی بیان می‌کند: از این تعداد ۷۷۱مورد عمرانی و مابقی نیز اقتصادی بودند که ۷۴۸مورد با میزان اعتبار هزینه شده ۶۳۷میلیارد تومان نیز افتتاحی بود و چهار هزار نفر نیز اشتغال‌زایی داشته است.
اگرچه استاندار به این تعداد پروژه افتتاحی در طی دو سال قبل اشاره می‌کند اما به‌جز استادیوم ۱۵ هزارنفری یاسوج و آب‌رسانی به گچساران زا سد کوثر پروژه کلیدی دیگری نمی‌توان یافت و بسیاری از پروژه‌های مهم و طرح‌های اقتصادی همچنان ناتمام مانده‌اند.
پروژه‌هایی همچون سدهای تنگ سرخ و چم شیر، جاده‌های پا تاوه به دهدشت، باغچه به سادات و چهار خطه کردن یاسوج به سمیرم، یاسوج به بابامیدان و گچساران به بهبهان و گچساران به بابامیدان، پتروشیمی‌دهدشت، پتروشیمی گچساران، راه‌آهن یاسوج - اقلید، پروژه گازرسانی شهرهای قلعه رئیسی و دیشموک، اجرای تطویل باند فرودگاه یاسوج، پل سوم بشار یاسوج و... نیمه‌تمام مانده‌اند.
کهگیلویه و بویراحمد در خم کوچه راه‌های دوطرفه
کهگیلویه و بویراحمد همچنان درزمینهٔ راه‌ها از دیگر استانها عقب مانده است. اگرچه در دیگر استانها بحث بر روی توسعه آزادراه‌ها است اما کهگیلویه بویراحمد همچنان در خم کوچه توسعه راه‌های دوطرفه مانده است.
پروژه جاده پا تاوه به دهدشت یکی از مهم‌ترین جاده‌های در دست احداث در این استان است که پس از ۲۰ سال تنها ۶۵درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
این پروژه که جنوب کشور را ۲۰۰ کیلومتر به مرکز کشور نزدیک‌تر می‌کند، به طول ۱۳۶ كیلومتر دارای چهار فاز است كه فازهای یك و سه این طرح به ترتیب ۲۸ و ۲۰ كیلومتر و فازهای دو و چهار این طرح نیز به ترتیب ۲۸ و ۶۳ كیلومتر است و تاكنون افزون بر ۱۰۰ میلیارد تومان برای احداث این جاده ملی هزینه شده اما اکنون روند اجرایی مطلوبی را طی نمی‌کند.
بااین‌حال مدیرکل راه و شهرسازی استان کمبود اعتبار را از مهم‌ترین دلایل کندی روند احداث جاده پاتاوه به دهدشت عنوان می‌کند و به خبرنگار مهر می‌گوید: این پروژه ۳۲۰ میلیارد تومان نیاز دارد و در صورت تأمین این اعتبار ظرف یک سال به بهره‌برداری می‌رسد.
در سال جاری تنها ۵۰ میلیارد تومان به این پروژه اختصاص‌یافته و به نظر نمی‌رسد این آرزوی حسین فدایی در تأمین اعتبار کل این پروژه و بهره‌برداری از آن در سال جاری محقق شود.
اما یکی از دغدغه‌های جدی مسئولین استانی کمبود جاده‌های چهار خطه و بزرگراه در استان است. به‌طوری‌که فدایی میزان برخورداری این استان از شاخص بزرگراه را کمتر از نیم درصد و میانگین کشوری را بالاتر از ۱۰درصد عنوان می‌کند.
وی می‌گوید: طبق استانداردها ۳۰ کیلومتر از ورودی مراکز شهرستان‌ها باید بزرگراه باشد و بر این اساس این استان نیازمند ۶۸۰ کیلومتر بزرگراه است.
پروژه‌ای که جان می‌گیرد اما جان نمی‌گیرد
چهار خطه کردن محور پرترافیک یاسوج به اصفهان یکی از مهم‌ترین پروژه‌ها در این بخش است که در دولت گذشته نام مصوبه استانی هم به خود گرفت اما به‌رغم هشدارهای کارشناسان نسبت به خطرات این جاده، نسخه‌های مسئولین برای رفع آن‌ها اثری نکرد و مهر ماندگار و بازدید وزیر راه هم گره از مشکلات نگشود.
چهار خطه کردن این محور که کریدور جنوب و شمال کشور است، هنوز هم معطل‌مانده و جان نمی‌گیرد تا هر هفته در پیچ‌وخم آن جانی از مسافران آن گرفته شود.
اما مدیرکل راه و شهرسازی استان کمبود اعتبار را از دلایل کندی پروژه‌های راه استان عنوان می‌کند و می‌گوید: هزینه راه‌سازی در این استان به دلیل شرایط توپوگرافی ۱۰ برابر استانی همچون اصفهان است.
استانی تشنه بر لب دریای آب
کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان‌های پر آب کشور است و ۹درصد آب‌های روان را در اختیار دارد بااین‌حال هنوز صاحب‌خانه از این منبع عظیمش محروم است و مردم این استان باید تابستان‌های داغ و سوزان را در کم‌آبی بگذرانند و تشنه‌لب بمانند و زمین‌های کشاورزی آن‌ها هم از بی‌آبی خشک شود و یا آن‌قدر از آب‌های زیرزمینی برداشت کنند تا دیگر چیزی در زمین باقی نماند.
این در حالی است که سدهایی که در این استان ساخته‌شده همه پشت به استان کرده‌اند و اگرچه به نام کهگیلویه و بویراحمدند اما به کام دیگر استانها هستند و آبادانی را به آن‌ها هدیه داده‌اند.
تنها سدی که در بالادست استان ساخته‌شده، سد تنگ سرخ است که آن‌هم با کلنگی زخمی خورد و هنوز نه تکلیف کشاورزان بی‌پناه تنگ سرخ را مشخص کرده و نه تکلیفش با خودش معلوم است.
درزمانی که رشد سرطان گونه مهاجرت کمر شهر یاسوج را شکسته و منابع آبی فعلی دیگر جوابگوی رشد جمعیت آن نیست و از طرفی هدروی بی رویه آب ناشی از مصرف بیش از حد مردم و فرسوده بودن شبکه توزیع این زخم را کاری‌تر کرده است، سد تنگ سرخ حرکتی لاک‌پشتی دارد و به نظر می‌رسد با ابن اعتبارات قطره‌چکانی تا یک قرن دیگر نیز به بهره‌برداری نرسد.
مدیرعامل آبفای شهری استان به خبرنگار مهر می‌گوید: شهر یاسوج هنوز با تنش آبی مواجه است و این وضعیت به حالتی می‌گویند که میزان تولید و مصرف آب برابر باشد و اگر میزان مصرف بیشتر از تولید شود، دچار بحران آبی خواهیم شد.
علی لدنی نژاد می‌افزاید: آب موردنیاز شهر یاسوج و برخی شهرهای دیگر از منابع زیرزمینی تأمین می‌شود و این در حالی است که سطح آب‌های زیرزمینی در حال کاهش است و حفر چاه دیگر در شهر یاسوج جواب نمی‌دهد و باید به دنبال تأمین آب شهر یاسوج در بلندمدت از طریق احداث سد تنگ سرخ بود.
بااین‌حال برای ساخت بدنه این سد تنها ۱۸۶ میلیارد تومان نیاز است و اعتبار سال گذشته آن یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان بوده و یاسوجی‌ها نباید به این زودی‌ها چشم‌انتظار رفع عطش تابستان‌های خود از طریق آب این سد باشند.
اما بیمارستان ۲۰۰ تختخوابی یاسوج هم از مهم‌ترین پروژه‌های بخش درمان کهگیلویه و بویراحمد بود که هنوز به پایان نرسیده است تا مردم این استان برای درمان در استان‌های دیگر آواره شوند.
کلنگ این پروژه و پروژه بیمارستان بوشهر باهم بر زمین زده شد اما در بوشهر به پایان رسید و در یاسوج هنوز ۶۰درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
پتروشیمی‌دهدشت و گچساران در بلاتکلیفی
اما آب تنها سرمایه کهگیلویه و بویراحمد نیست و طلای سیاه از دیگر ثروت‌های این استان غنی اما فقیر است. شهرستان گچساران یکی از تولیدکنندگان عمده نفت در کشور است و حدود ۲۰درصد نفت کشور را تولید می‌کند اما تنها دود و آلودگی‌های ناشی از چاه‌های نفت سهم آنان از این منبع عظیم طلای سیاه است.
بااین‌حال برخورداری این استان از صنایع مربوط به نفت و گاز متناسب با ظرفیت و میزان تولیدات نفتی آن نبوده و سهم استان از این تولید و اشتغال‌زایی ناشی از آن کافی نیست.
این در حالی است که اجرای طرح پتروشیمی گچساران پس از یک دهه، تنها ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و از احداث پتروشیمی تأمین‌کننده مواد اولیه آن نیز خبری نیست.
پروژه پتروشیمی‌دهدشت هم که در سال ۸۶ کلنگ زنی شد طبق وعده مسئولان قرار بود هزارروزه افتتاح شود اما اکنون هفت سال از آن روز می‌گذرد و تنها محدوده آن فنس کشی شده است و پس‌ازاین سالها پنج درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
پروژه راه‌آهن یاسوج به اقلید از آن دست پروژه‌هایی بود که اگرچه هنوز کلنگش جایی از زمین را زخمی نکرده اما اجرای آن طی سال‌های اخیر ورد زبان مسئولین سابق و کنونی استان بوده است.
درهرحال این پروژه که گفته می‌شود نیازمند ۱۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه است به‌رغم وعده‌های مکرر پس‌ازآنکه دولت گذشته به پایان خط رسید بر روی کاغذ ماند و اگرچه اجرای آن کژدار و مریز در دولت جدید آغازشده اما به نظر نمی‌رسد در این دولت به ایستگاه بهره‌برداری برسد.
به گزارش خبرنگار مهر، این پروژه‌ها تنها بخشی از پروژه‌های مهمی بوده که قربانی تعدد پروژه‌های عمرانی و توزیع نامناسب و خرد کردن اعتبارات هنگفت گذشته شدند. پروژه‌هایی که اگر پروژه‌های خرد و غیر کارشناسی نبودند حداقل بخشی از آن‌ها امروز به بهره‌برداری می‌رسیدند.
اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام استان نیازمند هزار میلیارد تومان
بااین‌حال رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اعتبار موردنیاز برای یک هزار و ۸۰۰ پروژه به‌جامانده از گذشته را بیش از یک هزار میلیارد تومان عنوان می‌کند.
حسن نوروزی به مهر می‌گوید: متأسفانه باید سال‌های سال بگذرد تا بخشی از این اعتبارات تخصیص داده شود.
او ادامه می‌دهد: بااین‌حال تکمیل و بهره‌برداری از پروژه‌های با درصد پیشرفت فیزیکی بالا در اولویت قرارگرفته و تلاش شده است هیچ پروژه‌ای کلنگ زنی نشود.
به گزارش خبرنگار مهر، روزگاری پی‌درپی کلنگ‌های اجرای پروژه های مطالعه نشده و غیر کارشناسی، بدون تأمین منابع بر زمین زده می‌شد تا توقعات بالا رفته مردم پاسخ داده شود اما اکنون اغلب آن کلنگ‌ها خروجی نداشته و نه‌تنها رضایتی در مردم ایجاد نکرد بلکه دولت را نیز بدهکار کرد تا حالا حالاها مردم تاوان آن کلنگ‌ها را بدهند.
بااین‌حال شرایط ویژه کهگیلویه و بویراحمد و عقب‌ماندگی تاریخی آن درزمینهٔ زیرساخت‌های توسعه و شاخص‌های توسعه‌یافتگی می‌طلبد که دولت با چشمی دیگر به این استان نگاه کند.
خبرنگار: شریف اسلامی