همشهری جوان نوشت: آفریقا جدا از عجایب حیات وحش و پارک های طبیعی فوق العاده اش، جنگ های تمام نشدنی و منابع غنی مرواریدش، فقر و گرسنگی و فرهنگ های باستانی زنده اش، چیز شگفت انگیز دیگری نیز دارد. از میان ۵۴ کشور مستقل آفریقا تنها روسای جمهور ۱۳ کشور این قاره، مدرک فوق لیسانس دارند. بسیاری از آن رهبران آفریقایی حتی به دانشگاه نرفته اند. رئیس جمهور فعلی آفریقای جنوبی، آن طور که پیداست یا اصلا مدرسه نرفته است یا تنها تا کلاس پنجم درس خوانده است.
جنگ و تباهی در آفریقا با این اوصاف شاید خیلی هم در زمره شگفتی های این قاره به حساب نیاید. اینکه تحصیلات و مدارک دانشگاهی یک رئیس جمهور لزوما به پیشرفت و توسعه یک کشور نخواهدانجامید، گزاره نادرستی نمی نماید، اما شاید بتوان رابطه مستقیمی میان کشورهای بیشتر توسعه یافته آفریقا و سطح تحصیلات دانشگاهی رئیس جمهورهایشان برقرار کرد. در اینجا نگاهی خواهیم کرد به ۱۰ رئیس جمهور تحصیلکرده آفریقا و سواق علمی شان.
۱- دکتر توماس بونی- بنین (۲ فوق لیسانس- ۲ دکترا)
توماس یایی بونی، بانکدار و سیاستمدار بنینی است که از آپریل ۲۰۰۶ تاکنون در مقام ریاست جمهور بنین باقی مانده است. بونی مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته اقتصاد و از دانشگاه ملی بنین دریافت کرد. بعد از آن، او در همین رشته و در دانشکاه شیخ آنتا دیوپ در داکار سنگال شروع به تحصیل کرد و یک مدرک کارشناسی ارشد هم از این دانشگاه دریافت کرد. بونی سپس تحصیلات خود را در مقطع دکترا و در رشته مطالعات سیاسی اقتصادی در دانشگاه اورلنز فرانسه ادامه داد و توانست در این رشته به درجه دکترا دست یابد. بونی سپس به دانشگاه دافین پاریس رفت و یک مدرک دکترای دیگر در رشته اقتصاد از این دانشگاه اخذ کرد.
۲- ملک محمد ششم- مراکش (۱ دکترا)
محمد ششم در سال ۱۹۶به دنیا آمده و در سال ۱۹۹۹ به دنبال مرگ پدرش، ملک حسن دوم، تاج پادشاهی این کشور را بر سر گذاشته است. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در رویال کالج لندن گذرانده است. بعد از آن به دانشگاه محمد پنجم در مراکش رفت و از آنجا لیسانس حقوق گرفت. محمد ششم مدتی در بروکسل تحت تعلیمات زاک دلور که بعدا رئیس کمیسیون اروپا شد، قرار گرفت و در نهایت در سال ۱۹۹۳ دکترای حقوق خود را از دانشگاه سوفیای نیس در فرانسه اخذ کرد. محمد ششم می تواند به زبان های عربی، انگلیسی، فرانسه و اسپانیایی حرف بزند.
۳- دکتر پیتر موتاریکا- مالاوی (۱ دکترا)
آرتور پیتر موتاریکا، متولد ۱۹۴۰، سیاستمدار و استاد دانشگاه اهل مالاوی است. او در ماه می سال گذشته میلادی به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب شد. موتاریکا در سال ۱۹۶۵ از دانشگاه لندن و با مدرک کارشناسی رشته حقوق فارغ التحصیل شد و پس از آن به آمریکا رفت و توانست مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود را از همین رشته از دانشگاه ییل دریافت کند. او در دانشگاه های زیادی از جمله دانشگاه دارالسلام تانزانیا، رتگرز آمریکا و دانشگاه واشنگتن به تدریس پرداخته است.
۴- دکتر آلاسان واتار- ساحل عاج (۱ دکترا)
آلاسان درامن واتار در سال ۲۰۱۱ به مقام ریاست جمهوری ساحل عاج دست یافت. او از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۳ نخست وزیر این کشور نیز بوده است. واتارا مدرک کارشناسی خود را در سال ۱۹۶۵ از دانشگاه درکسل در فیلادلفیا گرفت. او پس از آن به دانشگاه پنسیلوانیا رفت و کارشناسی ارشد و دکترای خود را در رشته اقتصاد از این دانشگاه دریافت کرد.
۵- دکتر مولاتو تشومه- اتیوپی (۱ دکترا)
مولاتو تشومه، سیاستمدار اهل اتیوپی در سال ۲۰۱۳ به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب شد. او در اتیوپی به دنیا آمده و تحصیلات خود را در چین گذرانده است. تشومه در میانه دهه ۹۰ میلادی به عنوان معاون وزیر اقتصاد فعالیت می کرد. او در سال ۲۰۰۱ وزیر کشاورزی اتیوپی شد. در کارنامه تشومه، فعالیت به عنوان سفیر اتیوپی در کشورهای چین، ژاپن و ترکیه نیز به چشم می خورد. او مدرک کارشناسی خود را در رشته فلسفه و دکترای خود را در رشته حقوق بین الملل از دانشگاه پکین چین دریافت کرده است.
۶- دکتر امینه غریب فقیم- جمهوری موریس (۱ دکترا)
امینه غریب فقیم از ماه گذشته به عنوان رئیس جمهور کشور موریس، فرمانده کل قوا و رئیس دولت این کشور فعالیت می کند. او دکترای شیمی ارگانیک و لیسانس شیمی دارد. او تحصیلات کارشناسی خود را در دانشگاه ساری انگلستان و در رشته شیمی در سال ۱۹۸۳ به پایان برد و بعد از آن در دانشگاه اکستر توانست مدرک دکترای شیمی ارگانیک خود را کسب کند. امینه غریب فقیم پیش از این به عنوان یک آکادمیسین در موریس فعالیت می کرد. جزایر موریس در جنوب آفریقا، اولین مقصد رضاخان در دوران تبعید بوده است.
• جمهوری موریس که شامل جزیره موریس و تعدادی جزیره دیگر است، در سال ۱۵۰۵ کشف شد. جزایر موریس در ابتدا مستعمره هلند بود و بعد به دست انگلیسی ها افتاد. جزایر موریس در سال ۱۹۶۸ استقلال خود را به دست آورد.
۷- ابراهیم ابوبکر کیتا- مالی (۲ فوق لیسانس)
کیتا، سیاستمدار اهل مالی از سال ۲۰۱۳ رئیس جمهور این کشور بوده است. پیش از آن، او میان سال های ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۰ نخست وزیر این کشور بود و بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ به عنوان رئیس پارلمان این کشور فعالیت می کرد. او تحصیلات ابتدایی خود را در لایسی جانسون دوسایلی در پاریس گذراند و بعد از آن در دانشگاه های داکار و پاریس تحصیل کرد. حاصل فعالیت های علمی او دو مدرک کارشناسی ارشد در رشته های تاریخ و علوم سیاست بوده است.
۸- رابرت موگابه- زیمبابوه (۲ فوق لیسانس، ۷ لیسانس)
رابرت گابریل موگابه، رئیس جمهور فعلی زیمبابوه از سال ۱۹۸۷ در این سمت بوده است. موگابه ۹۱ ساله که مخالفانش او را یک دیکتاتور به تمام معنا می خوانند، پرونده تحصیلی بسیار چشمگیری دارد. به نظر می رسد علایق تحصیلی او بسیار گسترده و جامع الاطراف است.
او دو کارشناسی ارشد در رشته های حقوق و علوم و نیز هفت مدرک کارشناسی در رشته های مختلف دارد. شش مدرک کارشناسی او به صورت غیرحضوری و از بخش آموزش خارجی دانشگاه لندن اخذ شده است. موگابه دو مدرک رشته حقوق خود را در زمانی که در زندان بود، گرفت. مدرک کارشناسی ارشد او در رشته علوم نیز در دوره نخست وزیری او به دستش رسیده است.
۹- فاوره گناسینگبه- توگو (۱ فوق لیسانس)
فاوره گناسینگبه، سیاستمدار توگویی از سال ۲۰۰۵ تاکنون رئیس جمهور توگو مانده است. پیش از اینکه دفتر ریاست جمهوری را در اختیار بگیرد، از سوی پدرش که ۳۰ سال رئیس جمهور توگو بود، به عنوان وزیر تجهیزات، معادن، پست و ارتباطات فعالیت می کرد. گناسینگبه پسر، تحصیلات متوسطه خود را در لومه، پایتخت توگو گذراند و بعد از آن به سوربن در پاریس رفت و در رشته مدیریت بازرگانی تحصیل کرد. گناسینگبه مدرک کارشناسی ارشد خود را نیز از رشته مدیریت بازرگانی از دانشگاه جورج واشنگتن در ایالات متحده آمریکا گرفت.
۱۰- آلن جانسون سیرلیف- لیبریا (۱ فوق لیسانس)
آلن جانسون سیرلیف، بیست و چهارمین رئیس جمهور لیبریاست. او از سال ۲۰۰۶ صندلی ریاست جمهوری را در اختیار دارد. پیش از این او در سال ۱۹۷۹ و تا کودتای ویلیام تالبرت در سال ۱۹۸۰ وزیر دارایی بود. بعد از آن، سیرلیف لیبریا را ترک کرد و در چند موسسه اقتصادی مشغول به کار شد. در سال ۱۹۹۷ در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد، اما نتوانست پیروز شود.
او در سال ۲۰۰۵ دوباره نامزد ریاست جمهوری شد و در نهایت توانست این جایگاه را به دست آورد. او در سال ۲۰۱۱ نیز تکرار شد. سیرلیف اولین زنی است که در آفریقا رئیس جمهور شده است. او در سال ۲۰۱۱ به طور مشترک برنده جایزه صلح نوبل شد. سیرلیف فوق لیسانس مدیریت دولتی، لیسانس اقتصاد و فوق دیپلم حسابداری دارد.
• رابرت موگابه از ۲۸ سال پیش رئیس جمهور زیمبابوه بوده است. نهادهای حقوق بشری چالش های جدی ای با موگابه بر سر رعایت قوانین حقوق بشر دارند.