به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از خانه ملت، در نشست نوبت صبح امروز کمیسیون ویژه بررسی برجام، با حضور محمد نهاوندیان رئیس دفتر رئیس جمهور، سیدعباس عراقچی معاون حقوقی وزیر امور خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته‌ای، حسن قشقاوی معاون پارلمانی وزیر امور خارجه و مجید انصاری معاون پارلمانی رئیس جمهور مباحث اقتصادی در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ مورد بررسی قرار گرفت.
در ابتدای جلسه اعضای کمیته اقتصادی کمیسیون ویژه بررسی برجام سوالات خود را در خصوص مباحث اقتصادی در توافق هسته ای عنوان کردند.
تاجگردون: وضعیت تحریم‌های سوئیفت در برجام مبهم است
غلامرضا تاجگردون با بیان اینکه در برجام با عدول دو طرف شرایط جدیدی ایجاد شد گفت: اگر برجام اتفاق نمی افتاد پیش بینی می کنیم در مسائل و مشکلات اقتصادی تا چه بازه زمانی می توانستیم ادامه دهیم.
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی همچنین ادامه داد: ایرادی که به برجام گرفته می شود در مورد سوئیفت بانکی است؛ گفته می شود که بعد از رفع تحریم ها همچنان در خصوص مبادلات ارزی مشکلات از طریق انتقال بانک ها وجود دارد.
وی ادامه داد: همچنین قرار است برخی از شرکت ها از لیست تحریم ها خارج شوند؛ در عین حال لیستی وجود دارد که گفته می شود، پس از ۸ سال نیز این افراد نمی توانند در معاملات بانک های بین المللی حضور پیدا کنند. آیا این دو دستگی باعث ایجاد مشکل در آینده نخواهد شد.
تاجگردون با بیان اینکه بانک سپه و برخی موسسات اقتصادی در لیست دوم قرار دارند، گفت: همچنین توضیح دهید دولت برای بعد از برجام چه پیش‌بینی و برنامه هایی دارد.
بذرپاش: کاهش سقف بودجه کشور، با وجود آزاد شدن منابع بلوکه شده منطقی نیست
مهرداد بذرپاش عضو دیگر کمیته اقتصادی کیسیون ویژه نیز گفت: دولت دقیقا از نگاه اقتصادی بگوید منابع بلوکه شده ما از تحریم های اولیه، ثانویه، اتحادیه اروپا و شورای امنیت چه میزان خواهد بود؛ چرا که ارقام متعددی در خصوص آزاد شدن پول ایران ارائه می شود. انتظار می رود براساس میزان فروش نفت رقم دقیق‌تری منتشر شود.
وی ادامه داد: گفته می شود سقف بودجه سال آینده ۵۰ تا ۶۰ میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است؛ اولا از آنجایی که هنوز برنامه ششم توسعه تدوین نشده است چطور می توان سقف بودجه را بست و از سوی دیگر با آزاد شدن منابع بلوکه شده ایران، کاهش سقف بودجه کشور به نظر منطقی نمی آید.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با اشاره به روند گذشته آمریکا در خصوص آزاد شدن منابع بلوکه شده و کاهش قیمت نفت در بازار جهانی عنوان کرد: دولت ارزیابی خود را از تحریم هایی که باقی می ماند و همچنین مشکلاتی برای کشور ایجاد می کند، ارائه کند.
پزشکیان: هزینه‌های تحریم بیان شود
مسعود پزشکیان عضو دیگر کمیسیون ویژه برجام نیز با تأکید بر اینکه تحریم های ظالمانه از سال ۵۸ تاکنون در ایران تحمیل شده است و هر سال حلقه آن تنگ تر می شود، عنوان کرد: اگر مذاکرات روند خود را ادامه نمی داد، چه بلایی بر سر کشور می آمد، همچنین عنوان شود تاکنون چه هزینه هایی در خصوص تحریم ها پرداخته شد.
وی با طرح این سوال که قرار است تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم یا فرصت ها را به تهدید، خواستار آن شد که مباحث بر خلاف گذشته در کمیسیون مورد بررسی قرار گیرد.
نهاوندیان: کمیته اقتصادی دولت همزمان با آغاز مذاکرات سیاسی و فنی، تشکیل شد
در ادامه این نشست، محمد نهاوندیان رئیس دفتر رئیس جمهور گزارشی برای باز شدن ابعاد اقتصادی برجام و قطعنامه ارائه کرد و گفت: از حضور فعال نمایندگان برای بررسی برجام استقبال می کنیم؛ چرا که اگر همین احتمال و توجه در دوره گذشته در هنگام صدور قطعنامه های تحریمی صورت می گرفت و ابعاد محدودیت های اقتصادی آن بارز می‌شد، می توانستیم موضوع را بهتر مدیریت کنیم. با این حال الان فرصتی است که مجلس برجام را با هدف عزت ایران مورد بررسی قرار دهد.
وی با بیان اینکه اکنون وقت آن رسیده است منسجم تر مسائل را بررسی کنیم اظهار داشت: کمیته اقتصادی دولت همزمان با آغاز مذاکرات سیاسی و فنی هسته ای کار خود را آغاز کرد و تمام محدودیت ها و تبعات آثار تحریم ها را با استفاده از نظرات وزارتخانه ها و بخش خصوصی دریافت کرد.
نهاوندیان تأکید کرد: این کار با هدف بررسی آثار رفع تحریم ها و پیامدهای آن حاصل شد؛ باید یادآور شوم که براساس فعالیت میدانی و حقوقی به دست آمده شاید در بخش اقتصادی آنچه که ما به دنبال آن بودیم رفع تحریم ها بود، اما سیاست ما در مذاکرات طرح این موضوع نبود.
رئیس دفتر رئیس جمهور با بیان اینکه آثار تحریم ها ایجاد فساد و افزایش هزینه ها بود، گفت: در طول مذاکره مذاکره کنندگان ما نسبت به فشارهای تحریمی خم به ابرو نیاوردند و موضوع را طوری بیان نکردند که باعث به زانو درآمدن اقتصاد ایران شوند.
وی با تأکید بر اینکه اکنون وقت آن رسیده است که آثار تحریم ها مورد بررسی قرار گیرد، اظهار داشت: این کار را برای جبران خسارت انجام می‌دهیم و همچنین تأکید می کنم که در خصوص رفع تحریم‌ها از ۳۷ بند برجام ۱۶ بند آن در خصوص تحریم ها آورده شده است و حتی یک زمینه به طور مفصل نحوه برداشته شدن تحریم ها و تعهدات متقابل تهیه شده است.
نهاوندیان با بیان اینکه در دور آخر مذاکرات یکی از موفقیت های تیم مذاکره کننده کشور محقق شد، توضیح داد: تیم ما توانست طرف مقابل را در خصوص رفع تمام تحریم ها متقاعد کند؛ تأکید می کنم تحریم های اقتصادی مربوط به هسته ای برطرف شد. در بند ۱۸ برجام تمام تحریم هایی که در توان طرف مقابل بود، آورده شده و براین اساس تمام تحریم های اروپا و شورای امنیت لغو می شود و بخشی از تحریم ها آمریکا که در اختیار رئیس جمهور است، متوقف می شود.
رئیس دفتر رئیس جمهور با بیان اینکه لغو تحریم ها در برجام در دو بخش آمده است، اظهار داشت: در یک بخش تحریم ها به صورت سلبی برطرف شد و در بخش دیگر با احصاء برخی موارد تحریم ها ایجابی برطرف می شود؛ به این معنا که آثار و تبعات تحریم ها به صورت ایجابی رفع می شود. به عبارتی نه تنها تحریم ها برداشته می شود بلکه به لحاظ حقوقی طوری در برجام آثار و تبعات آن رفع می شود که شرکت های غربی برای ارتباط با ایران در بخش حقوقی مشکلی نداشته باشند.
نهاوندیان تأکید کرد: در ۸ بند به طور تفصیلی رفع تحریم ها، چه تحریم های اروپایی و چه تحریم های آمریکایی برطرف خواهد شد؛ از جمله امور مالی، نفتی، پتروشیمی، کشتی‌سازی، طلا، فلزات، سکه، اسکناس و اشاعه هسته ای و نرم‌افزاری به تفصیل توضیح داه شده است.
وی با بیان اینکه افراد حقیقی و حقوقی که تحریم های اقتصادی هسته ای داشته اند از لیست تحریم ها خارج شده‌اند، توضیح داد: در ابتدا طرف مقابل زیر بار این نمی رفت که این لیست تهیه شود، اما مذاکره کنندگان ما با پافشاری خواستار آن شدند تا تمام تحریم های اقتصادی و هسته ای لغو شود. دستاورد در این خصوص خارج شدن ۸۰۰ شخص حقیقی و حقوقی از تحریم های اقتصادی و هسته ای است. مواردی دیگر در خصوص تحریم های غیر هسته ای است.
ایران می تواند در بازار اقتصادی هسته ای حضور داشته باشد
رئیس دفتر رئیس جمهور در خصوص تحریم های اشاعه هسته ای گفت: در این بخش نیز عنوان شده است که برای تأمین کالا و خدمات مرتبط هسته ای، مشارکت استخراج معدن، تولید و حمل اورانیوم ایران در همان شرایط می تواند در بازار اقتصادی هسته ای حضور داشته باشد.
به گفته نهاوندیان تحصیل دانشجویان در رشته های هسته ای امکان پذیر خواهد بود.
وی با بیان اینکه با رفع تحریم ها اقتصاد ایران به گروگان گرفته نمی شود، توضیح داد: در چنین شرایطی اقتصاد ما از گروگان بودن خارج شده است و در مسئله هسته ای به رسمیت شناخته شده ایم.
نه تنها تحریم ها متوقف یا لغو می‌شود، که اعمال مجدد آنها نیز امکان‌پذیر نیست
رئیس دفتر رئیس جمهور با تأکید بر اینکه تیم مذاکره کننده ما اجازه نداشت در خصوص مسائل غیر هسته ای به ویژه آمریکا وارد مذاکره شود، گفت: اما دستاورد درخشانی در رفع برخی از تحریم های غیر هسته ای به دست آمده است؛ این موضوع در سه مورد کسب شد، اولی رفع تحریم های هواپیمایی، مسافری و تجاری و قطعات آن، اجازه دادن به اشخاص غیرآمریکایی با مالکیت آمریکایی برای تبادلات تجاری با ایران و سومی صادرات ایران در حوزه های غذایی و فرش.
نهاوندیان با بیان اینکه دستاورد دیگر برجام دسترسی های تجاری، فناوری، مالی و انرژی است، توضیح داد: در بندهای مختلف تصریح شده است که طرف مقابل به طور خاص در بحث اعتبار صادراتی و همکاری فنی گامی بلندتر از رفع تحریم ها بردارد که این به معنای آغاز همکاری ها است.
وی با تأکید بر اینکه یکی از محورهای برجام همکاری هسته ای است، ادامه داد: در برجام و قطعنامه طرف مقابل، اجتناب داده شده است که به بهانه های دیگر تحریم‌های گذشته را مجدد اعمال کند؛ بنابراین نه تنها تحریم ها متوقف و یا لغو می‌شود، بلکه اعمال مجدد آنها نیز امکان پذیر نیست.
نهاوندیان با تأکید بر اینکه رفع فوری تحریم های اقتصادی هسته ای به قوت و صراحت حاصل شده است، عنوان کرد: در مورد تحریم های اشاعه ای و تسلیحاتی نیز پذیرفته است که پس از گذشت زمانی تحریم آنها را لغو کند.
اشتیاق آمریکا برای ورود به مذاکره دوجانبه با ایران
رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت در خصوص رفع نشدن تحریم های آمریکایی گفت: برخی از تحریم ها براساس مسائل دو جانبه بین ایران و آمریکا از سال ۵۸ مقرر شد و اگر می خواستیم در این باره مذاکره کنیم، باید مذاکرات سیاسی و دوجانبه بین ایران و آمریکا صورت می گرفت.
نهاوندیان تأکید کرد: طرف مقابل اشتیاق آن را داشت که با ایران وارد مذاکره دوجانبه شود، اما ایران بود که مایل نبود در این برهه وارد چنین مذاکره ای شود.
وی با تأکید بر اینکه اهمیت دستاوردهای برجام را وقتی درک می کنیم که وضعیت اقتصادی گذشته را بررسی کنیم، گفت: در گذشته نمی توانستیم در خصوص آثار تحریم صحبت کنیم، اما اکنون آزادتر می توانیم در خصوص خسارات ناشی از تحریم مطالبی عنوان شود. تاکید داشتم که اقتصاد ایران به گروگان گرفته شده بود اما بعد از آزادی می توانیم ستم های وارد شده را بازگو کنیم.
خروج ۸۰۰ شخص حقیقی و حقوقی از لیست تحریم های هسته ای
رئیس دفتر رئیس جمهور با بیان اینکه افراد حقیقی و حقوقی که تحریم های اقتصادی هسته ای داشته اند از لیست تحریم ها خارج شدند توضیح داد: در ابتدا طرف مقابل زیر بار این نمی رفت که این لیست تهیه شود اما مذاکره کنندگان ما با پافشاری خواستار آن شدند تا تمام تحریم های اقتصادی و هسته ای لغو شود دستاورد در این خصوص خارج شدن ۸۰۰ شخص حقیقی و حقوقی از تحریم های اقتصادی و هسته ای است مواردی دیگر در خصوص تحریم های غیر هسته ای است.
نهاوندیان گفت: اولین اثری که تحریم ها داشت، بالا بردن هزینه‌های مبادلات بود البته با هوشمندی مردم و ابتکار فعالان اقتصادی توانستیم تا حدودی تحریم‌ها را دور بزنیم. هرگز اجازه ندادیم اقتصاد کشور متوقف شود اما این عدم توقف باعث شد هزینه‌های اضافه‌ای بر کشور تحمیل شود.
رئیس دفتر رئیس جمهور با بیان اینکه به جرات می‌توان گفت تحریم ها شرایطی ایجاد کرد که با ابتکارات فضا مثبت شود، ادامه داد: در این شرایط بعضی از تولیدات و صنایع کشور توانستند قدرت بیشتری بگیرند این حاکی از استفاده هوشمندانه ما از تحریم‌ها بود اما هرگز نباید اجازه دهیم که مصیبت وارده بر کشور در چشم دشمن موضوعی مثبت تلقی شود و باید لطمات آن به خوبی برآورد شود.
برای وارد کردن برخی کالاهای حساس، سه بار آن را خریداری می کردیم
وی با بیان اینکه با حساب سرانگشتی حداقل هزینه وارد شده بر تولید و صادرات ۱۵ درصد است، گفت: از آنجائی که ما نمی‌توانستیم به طور مستقیم کالاها را وارد کنیم، متحمل هزینه‌های مضاعف شدیم. پیشنهاد می‌کنم از آقای زنگنه سوال کنید چرا که ما مجبور شدیم برای وارد کردن برخی کالاهای حساس سه بار آن را خریداری کنیم، چرا که دو بار آن گیر افتاد و این یعنی افزایش هزینه مبادلات.
نهاوندیان گفت: ۱۰۰ میلیارد دلار در ۸ سال گذشته هزینه اضافه مبادلاتی بر کشور تحمیل شد، گفت: سالانه ۱۵ میلیارد دلار هزینه مبادلاتی برای کشور رقم خورد، افزایش هزینه تمام شده یک کالا را تک تک خانواده‌های ایرانی پرداخت می‌کنند.
رئیس اطلاع رسانی دولت با اشاره به وضعیت فروش نفت ایران در بازار جهانی تاکید کرد: سهم ایران از فروش نفت در جهان ۲.۵ میلیون بشکه نفت بود که اخیرا به ۱.۵ میلیون بشکه رسیده بود و این به این معناست که اگر قیمت ارز را ۵۰ دلار در نظر بگیریم ۷۵ میلیون دلار در روز به کشور خسارت وارد شد و از درآمدهایمان کاسته شده است. این در حالی است که زمانی ایران با در دسترس داشتن حلقه نفتی بازار جهانی را در دست داشت.
به دلیل تحریم‌ها، بهره‌برداری از پروژه‌های عظیم ریلی و پتروشیمی به تاخیر افتاد
وی با بیان اینکه اکنون روند بازار جهانی نفت معکوس شده است، گفت: باید این موضوع معکوس شود چرا که کاهش سهم ایران در بازار جهانی نفت باعث شده است، دشمن ما با تحریم‌ها اطمینان حاصل کند که می‌تواند جای ایران را پر کند. کاهش سهم ایران از بازار نفت جهانی عاملی شده است که قدرت چانه‌زنی و اقتصاد ما در بازار انرژی جهانی کاهش پیدا کند.
نهاوندیان با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در این خصوص که ایران بزرگترین ذخایر نفتی و گازی جهان را در اختیار دارد، ادامه داد: اثرگذاری و مبادلات ایران در بازار جهانی باید روند معکوسی پیدا کند، نباید اجازه دهیم که مرتب سهم ایران کاهش پیدا کند؛ چرا که این کاهش باعث می‌شود که به عزت ما لطمه وارد شود.
رئیس دفتر رئیس جمهوری با بیان اینکه تاخیر در بهره‌برداری از پروژه‌های عظیم از دیگر آثار تحریم‌هاست، توضیح داد: به دلیل تحریم‌ها بهره‌برداری از پروژه‌های عظیم ریلی و پتروشیمی به تاخیر افتاد؛ نمونه واضح آن پارس جنوبی است. البته تعهدات دیگر ما در بخش‌های دیگر نیز به این دلیل با تاخیر رو‌به‌رو شد.
وی عنوان کرد: از دانشمندان ما سوال کنید که آیا حاضر نبودند آزمایشات خود را با دستگاه‌های سوپر مدرن انجام دهند، با وجود استقامت و همت محققان آنها اذعان دارند که اگر امکانات بیشتری در اختیار داشتند حتما می‌توانستند تحقیقات بهتری ارائه کنند. ما اعتقاد داریم که باید بهتر از کشورهای دیگر در فضاهای علمی عمل کنیم. محدود شدن دانشجویان ما در رشته‌های حساس از مهم‌ترین خسارت‌های وارد شده است.