خبرگزاری مهر ـ رضا خصالی لالوی: از سرگیری روابط قاهره ـ دمشق را می توان یکی از اخبار مهم تحولات اخیر سوریه به حساب آورد. مسئله ای که با اهتمام طرفین و چرخش آشکار عبدالفتاح السیسی در سیاست خارجی توجهات بسیاری را به سوی خود معطوف ساخته؛ این مهم را می توان بیش از سوریه برای مصر حائز اهمیت دانست چراکه بر چالش های داخلی مصر همچون امنیت ملی و ثبات سیاسی مصر اثرگذار خواهد بود و همچنین در ایفای نقش منطقه ای و بین المللی مصر قابل تامل می باشد هر چند که سوریه هم در این راستا منتفع می گردد اما بیشترین بهره از این کنش دیپلماتیک برای مصر خواهد بود.
امنیت ملی مصر
امنیت ملی در هر کشوری اولین وظیفه حکومت و خواست جوامع است. در خاورمیانه به دلیل پیوستگی های ارضی و ایدئولوژیکی، امنیت ملی هر کشور خواسته یا ناخواسته با امنیت ملی سایر کشورها گره خورده است. مصر و سوریه دو مصداق بارز این ادعا هستند. گروه تکفیری ـ تروریستی داعش که در خاک سوریه گسترش زیادی داشته، می تواند تهدید نخست امنیت ملی مصر به حساب آید کما اینکه تا کنون در مصر اقداماتی را مورد توجه قرار داده اما هنوز نتوانسته آنچنان که مطلوبش می باشد عمل کرده و اعمال اراده نماید.
مخالفان اصلی حکومت السیسی اسلام گرایان مصری و در راس آنان اخوانی ها هستند که از اهداف اصلی داعشی ها جهت ایجاد و بسط نفوذ خود در مصر می باشند. علاوه بر این، یک گروه نوظهور تروریستی به نام «انصار بیت المقدس» که در صحرای سینا فعالیت می کند با داعش اعلام بیعت کرده و این احتمال بحران امنیت ملی مصر توسط داعش را پررنگ تر می کند.
حکومت مصر و در راس آن السیسی به خوبی به این تهدید بحران آفرین پی برده و سعی بر کنترل آن دارند. در همین راستا، برقراری روابط با سوریه و نزدیکی به این کشور را عامل اصلی ای برای جلوگیری از سرایت آن مصر می دانند و به خوبی این موضوع را درک کرده اند که در صورت سقوط دولت سوریه و روی کارآمدن داعش، شاهد یک تروریسم سازمان یافته ای خواهند بود که قطعا عرصه بیشتری برای تاخت و تاز در کشورهای مجاور سوریه خواهد داشت لذا نزدیکی به سوریه و همیاری در حل بحران داعش را می توان در وهله نخست ناشی از توجهات داخلی حکومت مصر به جامعه خود دانست.
ثبات سیاسی
مصر پس از کودتای السیسی و روی کارآمدن شبهه دمکراتیک وی هنوز روی ثبات سیاسی را به خود ندیده است. جامعه سیاسی ـ مدنی مصر به شدت دو قطبی بودنش آشکار گردیده و اسلامگرایان نقطه مقابل جریان سکولار حاکم هستند اما گروه ها و جریان های خنثایی هستند که غالبا سازش گر و طبق خواسته های خود خواهان منافع ملی هستند تا منافع حزبی!
در راستای ثبات بخشی سیاسی، السیسی ایجاد نقش فعال و پویا را در سیاست خارجی در پیش گرفت تا با مطرح کردن مصر به عنوان یک کنشگر موثر منطقه ای در داخل هم بتواند اثربخش بوده باشد. این نقشه طوری تدوین شده است تا با یک دست پر از بازی های منطقه ای، تبلیغاتی را سازماندهی کرده و در درون جذابیتی را برای احزاب ایجادکند.
روش های اولیه او مبتنی بر نظامی گری و فعالیت های نظامی بود که در این مورد وی یکی از فعالان تعرضات به یمن به شمار می آید اما رفته رفته این مسئله برای وی هیچ عایدی نداشت و بلکه واکنش های منفی سایر کشورهای منطقه و نظام بین الملل را در برداشت فلذا پس از درک عدم کاربرد این راهبرد خطا توجه خود را به دیپلماسی و کسب پرستیژ منطقه ای از طریق کنش های دیپلماتیک معطوف ساخت و سوریه را هدفمند برای این خواست خود انتخاب کرد.
وی از نزدیک شدن به سوریه و اتخاذ راهبرد متفاوت از حکومت سابق (اخوان المسلمین) مبنی بر حفظ و بقا بشار اسد خواستار نمایش عدم کارایی اخوان المسلمین در حکومت و به طور مشخص سیاست خارجی است که در صورت کسب توفیق قدرت مانور تبلیغاتی بیشتری خواهد داشت تا این جریان مخالف خود را بیش از پیش به انزوا برد. در همین چهارچوب، سایر احزاب مخالف و یا خنثی نسبت به حکومت السیسی قطعا از این مورد متاثر گردیده و امکان تغییر نگرششان به السیسی افزایش می یابد.
انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ میلادی
پارلمان مصر که در کوران تحولات چهارساله گذشته منحل گردیده است طبق وعده های قبلی السیسی قرار است تا در پایان سال ۲۰۱۵ میلادی با برگزاری انتخابات فعالیتش از سر گرفته شود. السیسی به طور حتم در این انتخابات دخالت می کند تا بتواند با ورود نیروهای مطلوب خود کنترل اوضاع را هرچه بهتر در دست گیرد. رهیافت های نوین دیپلماتیک وی، چرخش در سیاست خارجی و تاکید بر ارتباطات موثر بین المللی را می توان معطوف به این مسئله دانست.
در آخرین انتخابات مصر که به منظور انتخاب رئیس جمهور برگزار شد و خروجی آن ریاست جمهوری ژنرال السیسی بود، ۵۲ درصد واجدان شرایط در انتخابات شرکت نکردند که یک علت اصلی آن تحریم انتخابات توسط احزاب اسلامگرا و در راس آنان اخوان المسلمین بود اما این را نمی توان همه ماجرا قلمداد کرد. السیسی با ارائه یک دیپلماسی فعال و اثربخش می خواهد تا نظر بخشی از جریان های بی موضع و خنثی در مصر را به خود جلب کند.
به هر روی امروزه اذعان جامعه بین المللی بر حل دیپلماتیک بحران سوریه است و السیسی هرگز نمی خواهد از این روند عقب بماند لذا با حضور فعالانه خود و چرخش در راهبردهای پیشین که عمدتا متکی بر نظامی گری بود، خواهان ارائه یک چهره جدید و سیاسی از حکومت خود است تا از وقوع بحران های سیاسی و امنیتی جلوگیری کرده و در نهایت اغراض سیاسی و انتخاباتی خود را در جهت تداوم برتری خود جامه عمل بپوشاند.