به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه اطلاع رسانی مجلس شورای اسلامی علیرضا زاکانی در نشست امروز (شنبه ۲۸ شهریورماه) کمیسیون ویژه بررسی برجام با اشاره به حضور اساتید و حقوقدانان کشور گفت: از شما می خواهیم درموضوع تخصصی حقوق عمومی و حقوق بین الملل کمیسیون را یاری کنید تا بتوانیم از لحاظ حقوق عمومی و بین الملل قطع نامه را بررسی کنیم.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه داد: همچنین عنوان کنید که مجلس از چه ظرفیت ها و اصول قانون اساسی می تواند برای بهره گیری حداکثری از قوانین به دولت در اجرای برجام کمک کند.
وحید احمدی به عنوان رئیس کمیته حقوقی کمیسیون ویژه بررسی برجام هم چند سوال مطرح کرد و گفت: در سوال اولیه این موضوع به ذهن می رسد که آیا برجام تعهد آور است یا خیر و اگر در بین اساتید کسی بر این باور است که تعهد آور و الزام آور نیست دلایل خود را اعلام کند.
نماینده مردم هرسین و کنگاور در مجلس شورای اسلامی افزود: همچنین توضیح دهید گلوگاه های جدی در بحث برجام از لحاظ حقوق بین الملل کدام فرازهاست به این معنا که بدانیم نواقص حقوقی این سند در کجاست تا بتوانیم با در نظر گرفتن آن تصمیم درست را اتخاذ کنیم.
موسوی: مذاکرات ایران با ۵+۱ نابرابر بود
سید فضل الله موسوی یکی از اساتید حقوق بین الملل توضیح داد: در خصوص برجام دو گروه مدافع و منتقد وجود دارد مدافعان بر این باورند که در این سند به خوبی نحوه برداشته شدن تحریم ها لحاظ شده است و آنها به طور کلی این موضوع را عنوان می کنند اما ما حقوقدان ها باید بر اساس دلایل و موارد حقوقی از آن دفاع یا به آن انتقاد کنیم.
این حقوقدان با تأکید بر اینکه در حقوق بین الملل دو نکته اصلی در خصوص معاهده ها وجود دارد گفت: براین اساس معاهده نباید نابرابر باشد اما در مذاکرات ایران با گروه ۱+۵ یک طرف ایران به تنهایی بود و طرف دیگر ۶ قدرت جهانی وجود داشت بنابراین این مذاکرات نابرابر بود.
وی همچنین ادامه داد: در موضوع دوم تهدیدها مدنظر قرار می گیرد به این معنا که نباید تفاهمی براساس تهدیدها صورت بگیرد که اگر چنین شود براساس کنوانسیون ۱۹۶۹ وین آن معاهده لغو می شود اما در طول مذاکرات شاهد بودیم که طرف مقابل مداوم ما را با گزینه نظامی تهدید می کرد.
موسوی توضیح داد: توصیه می کنم که دولتمردان از این دو نکته برای فرصتی در آینده استفاده کنند تا در صورتی که لازم بود توافق را باطل کنند در معاهده ۱۹۷۵ بین ایران و عراق شاهد بودیم که صدام حسین به این دلیل از ادامه تعهد سر باز زد که تحت فشار بود هر چند که این استدلال به لحاظ حقوق بین الملل درست نبود.
این حقوقدان برای بررسی موضوع برجام ۷ سوال پیشنهادی مطرح می کند و ادامه می دهد: باید بررسی شود که آیا برجام از نظر حقوق بین الملل معاهده محسوب می شود یا خیر یا صلاح است که نظام تصمیم بگیرد این توافق به تصویب مجلس برسد و همچنین لازم است بدانیم از نگاه حقوق بین الملل برجام و قطعنامه شورای امنیت چه اصالت و رابطه ای دارند.
وی ادامه داد: برخی اعتقاد دارند که بعضی از بندهای برجام لازم الاجرا و تعهدآور است بنابراین باید بررسی کنیم آیا همه برجام تعهد آور است یا بخشی از آن. نکته دیگری که باید مدنظر گرفت مدت اتمام قطعنامه و برجام است چرا که قطعنامه بعد از ۱۰ سال به پایان می رسد اما در برجام مواردی بعد از ۱۰، ۱۵، ۲۵ سال و در برخی موارد تعهد بی انتها باقی می ماند. این سوال به وجود می آید که تفاوت اتمام تعهدات در قطعنامه و برجام چه ارتباطی با هم دارند.
به گفته موسوی لازم است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از لحاظ حقوق بین الملل بررسی شود و گفته شود آیا نیاز به تصویب مجلس دارد یا خیر در سوال آخر این حقوقدان نیز مطرح شد مذاکرات و متن برجام مطابق با قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای است یا خیر.
بقایی:حضور ایران در مذاکرات این نکته را به جهانیان مخابره کرد که ما توانستیم به تنهایی در مقابل قدرت های جهانی بایستیم
اسماعیل بقایی از حقوقدانان تیم مذاکره کننده همچنین عنوان کرد: اینکه آقای موسوی چند پیش فرض را برای بحث برجام در نظر گرفتند مناسب نمی دانم ایشان تأکید دارند که جمهوری اسلامی ایران از موضع ضعف وارد مذاکرات هسته ای شدند همچنین تهدید را عامل دیگری برای بر هم زدن برجام پیشنهاد می کنند اما موضوع این است که ما ۳۵ سال است که با تهدید روبرو هستیم و با اراده توانستیم به تنهایی در مقابل تهدیدها بایستیم.
وی با بیان اینکه در طول ۱۲ سال گذشته و به ویژه ۲۲ ماه مذاکرات ایران آگاهانه وارد میدان گفتگو شده است ادامه داد: حضور ایران در مذاکرات این نکته را به جهانیان مخابره کرد که ما توانستیم به تنهایی در مقابل قدرت های جهانی با اقتدار بایستیم و از منافع ملت کوتاه نیاییم.
سادات میدانی یکی دیگر از اعضای حقوقی تیم مذاکره کننده کشور در پاسخ به تعهدآور بودن برجام گفت: در طول مذاکرات و تنظیم سند روی چند اصول از جمله انعطاف عمل، عدم اعتماد و در نظر گرفتن میزان قدرت طرف مقابل براساس قوانین داخلی و مورد نظر قرار گرفت تا در نهایت سندی تنظیم شد که براساس اراده های سیاسی الزام آور باشد.
وی ادامه داد: در سند برجام توازن و انعطاف در خصوص تعهدات دو طرف در نظر گرفته شد تا به نوعی سند در فضای آزادی عمل سیاسی تنظیم شود. باید توجه داشت که حقوق داخلی متفاوت از حقوق بین الملل است شاید در مواردی بتوان براساس حقوق بین الملل کشوری را متعهد کرد اما از لحاظ حقوق داخلی آن دولت نتواند تعهدات خود را اجرایی کند.
این حقوقدان اظهار داشت: در سند برجام از واژه هایی استفاده شد که براساس حقوق سیاسی و نرم باشد تقریبا ماه مارس بود که طرفین تشخیص دادند که از الزامات حقوقی به سمت حقوق سیاسی حرکت کنند و از مفاهیم سیاسی به جای مفاهیم حقوق بین الملل استفاده شود این کار باعث می شود انعطاف عمل و آزادی عمل سیاسی در آینده برای طرفین ایجاد شود.
حبیب زاده:قطعنامه ضمیمه شورای امنیت سازمان ملل الزام آور بودن برجام را تایید می کند
حبیب زاده حقوقدان دیگر حاضر در جلسه با بیان اینکه دو نکته معاهده ها را تعهد آور و الزام آور می کند ادامه داد: اگر بگوییم برجام الزام آور نیست چطور می توانیم از آثار درازمدتی که بعد از روز اجرا ایجاد می شود چشم پوشی کرد همچنین قطعنامه ضمیمه شورای امنیت سازمان ملل نیز موضوعی است که الزام آور بودن برجام را تأیید می کند.
وی ادامه داد: اگر الزام آور نیست پس چطور ذیل فصل ۷ است اگر ذیل فصل ۷ نیست پس چطور این موضوع در برجام ضمیمه شده است اینگونه معاهده ها حرف و حدیث بسیاری دارد و به اسم سند دو وجهی از آن یاد می شود چرا که هم برجام وجود دارد و هم قطعنامه و نمی توان هر دو را به تنهایی مورد بررسی قرار داد.