خبرگزاری مهر-گروه استانها: کشور ما از نظر ذخایر و منابع معدنی جزو کشورهای غنی در دنیا شناخته شده است و دارای ذخایر ارزشمند و عظیمی در زمینه سنگ‌های ساختمانی و تزیینی از جمله سنگ تراورتن است.
با وجود بیش از هزار معدن و شش هزار کارخانه فرآوری سنگ در کشور، همچنان سهم ناچیزی از بازار جهانی سنگ در اختیار صنعت سنگ ایران قرار دارد. تشکیل نمایشگاه سنگ‌های تزیینی و ساختمانی می‌تواند به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رخدادهای این حوزه، بستر مناسبی را برای معرفی دستاوردها و محصولات سنگ کشور در بازارهای داخلی و خارجی ایجاد کند و عاملی برای حضور در بازارهای جهانی باشد.
هشتمین نمایشگاه سنگ محلات- نیم‌ور از نوزدهم مهرماه سال جاری با حضور ۳۰۰ شرکت داخلی و خارجی آغاز به کار کرده و توانمندی‌های صنعت سنگ کشور را به نمایش گذاشته است. این نمایشگاه فرصتی شد تا گفتگویی با جمعی از شرکت‌کنندگان و عوامل اجرایی برگزاری این نمایشگاه در زمینه مسائل و مشکلات صنعت سنگ داشته باشیم.
صادرات سنگ و فرآورده‌های معدنی جایگزین خوبی برای نفت و گاز است
محمد حلاجیان، مدیر اجرایی هشتمین نمایشگاه سنگ ساختمانی محلات- نیم‌ور در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری مبنی بر توسعه صادرات غیرنفتی اظهار داشت: صادرات سنگ و محصولات معدنی می‌تواند جایگزین خوبی برای نفت و گاز باشد و ضمن ارزآوری، رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی را برای کشور به ارمغان آورد.
مدیر اجرایی هشتمین نمایشگاه سنگ ساختمانی محلات- نیم‌ور گفت: در فضای باز نمایشگاه، هفت هزار تن سنگ‌های خام با گونه‌های مختلف از ۹۶ معدن کشور و ماشین‌آلات معدنی و فرآوری سنگ و سنگ‌های فرآوری شده به نمایش درآمده است.
وی خاطرنشان کرد: در این دوره از نمایشگاه حدود ۳۰۰ شرکت حضور دارند که ۱۰ درصد از این شرکت‌ها از کشورهای ایتالیا، چین، ترکیه، آلمان و سایر کشورها در نمایشگاه شرکت کرده‌اند.
حلاجیان ادامه داد: در سطح کشور ۱۲۰۰ معدن سنگ وجود دارد و نمایشگاه سنگ محلات- نیم‌ور زمینه خوبی برای معرفی پتانسیل‌های سنگ ایران در داخل و خارج از کشور ایجاد می‌کند.
وی افزود: رکود چند سال اخیر در بازار داخلی سنگ تأثیر منفی بر کارخانجات تولید سنگ گذاشته است، ولی سبب شده تا یک حرکت جدید به سوی صادرات آغاز شود.
مدیر اجرایی هشتمین نمایشگاه سنگ ساختمانی محلات- نیم‌ور تصریح کرد: سهم ما از بازارهای جهانی سنگ، کمتر از دو درصد است ولی قابلیت افزایش تا ۳۰ درصد را نیز دارد چون ایران دارای متنوع‌ترین گونه‌های سنگ است.
ااگر دولت تسهیلات لازم را برای تولیدکننده به منظور به روزرسانی دستگاه‌های فرآوری سنگ فراهم کند، در کمتر از پنج سال می‌توان شاهد بازگشت سرمایه بود در حالی که این دستگاه‌ها تا ۱۵ سال عمر مفید دارندحلاجیان ادامه داد: اگر دولت تسهیلات لازم را برای تولیدکننده به منظور به روزرسانی دستگاه‌های فرآوری سنگ فراهم کند، در کمتر از پنج سال می‌توان شاهد بازگشت سرمایه بود در حالی که این دستگاه‌ها تا ۱۵ سال عمر مفید دارند.
وی بیان کرد: در کشور حدود شش هزار واحد فرآوری سنگ وجود دارد ولی تنها حدود ۴۰۰ واحد امکان تولید سنگ فرآوری شده صادراتی را دارند.
حلاجیان افزود: در چند سال گذشته بیشترین صادرات سنگ به کشورهای قزاقستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ارمنستان، آذربایجان و روسیه اتفاق افتاده است، ولی باید در زمینه بازار کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله قطر، عمان و امارات با توجه به بازار مصرف گسترده در این کشورها سرمایه‌گذاری مناسب‌تری صورت پذیرد.
مدیر اجرایی نمایشگاه سنگ محلات- نیم‌ور خاطرنشان کرد: وجود زیرساخت‌های قوی حمل و نقل در کشور از جمله حمل و نقل ریلی، آبی و جاده‌ای و همچنین وجود معادن متنوع سنگ می‌تواند پتانسیل بالقوه‌ای برای صادرات سنگ ایجاد کند.
حلاجیان تأکید کرد: پرداخت تسهیلات به کارخانه‌ها در جهت بروز کردن ماشین‌آلات فرآوری، بهبود روابط بین‌الملل و حذف قوانین دست و پاگیر در زمینه صادرات می‌تواند این پتانسیل‌های بالقوه را فعال کند.
تا زمانی که کارخانجات فرآوری نتوانند تولید صادراتی داشته باشند، جلوگیری از صادرات سنگ خام، بازار خارجی را به کشورهای رقیب واگذار می‌کندوی با بیان اینکه جلوگیری از خام فروشی در وضعیت فعلی به منزله حذف از بازار دنیاست، افزود: تا زمانی که کارخانجات فرآوری نتوانند تولید صادراتی داشته باشند، جلوگیری از صادرات سنگ خام، بازار خارجی را به کشورهای رقیب واگذار می‌کند.
حلاجیان با اشاره به شرکت ۹۶ معدن از ۱۶ استان کشور در هشتمین نمایشگاه سنگ محلات- نیم‌ور، اضافه کرد: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در پنج سال آینده به عنوان یکی از نمایشگاه‌های برتر سنگ دنیا شناخته خواهیم شد.
وی تصریح کرد: امسال برای دومین سال پیاپی برگزاری بزرگ‌ترین نمایشگاه سنگ کشور از لحاظ وسعت و تعداد شرکت‌کننده را در محلات شاهد هستیم.
مشکلات صادرات عامل سهم ناچیز سنگ ایران از بازار جهانی سنگ
مدیرعامل هشتمین نمایشگاه سنگ محلات – نیم‌ور نیز به خبرنگار مهر گفت: این دوره از نمایشگاه در سطح وسیع‌تر و در زمین سایت نمایشگاه سنگ ایجاد شده است و می‌تواند یک سکوی پرتاب برای افق‌های بالاتر و برگزاری یک نمایشگاه سنگ بین‌المللی باشد.
بهنام نیکفر خاطرنشان کرد: هدف ما تبدیل نمایشگاه به یک نمایشگاه بین‌المللی با رویکرد رقابت با کشورهای ترکیه و خاورمیانه است، تا بتوانیم در بلندمدت با کشورهای بزرگ دنیا در زمینه سنگ مانند ایتالیا به رقابت بپردازیم.
وی ادامه داد: به دنبال آن هستیم تا با توجه به موقعیت استراتژیک منطقه محلات از نظر دسترسی به معادن سنگ و پرهیز از موازی کاری این نمایشگاه به عنوان نمایشگاه پایلوت سنگ ایران شناخته شود.
مدیرعامل هشتمین نمایشگاه سنگ محلات – نیم‌ور با بیان اینکه برگزاری این نمایشگاه با رونق کارخانجات فرآوری سنگ منطقه رابطه مستقیم دارد، افزود: برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی اولین راه برای دسترسی به بازارهای خارجی است و موجب بهره‌مندی تولیدکنندگان از تکنولوژی روز و آگاهی از شیوه‌های نوین تولید سنگ می‌شود.
نیکفر با اشاره به رکود فعلی در بازار سنگ کشور گفت: طی سال‌های گذشته به دلیل رونق بازار داخلی، کسانی که تخصص کافی در زمینه تولید نداشتند وارد این حرفه شدند و کارخانجات سنگبری ایجاد کردند ولی با ادامه رکود در بازار از گردونه تولید حذف می‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: به دلیل سنتی بودن تولید و قدیمی بودن سنگ‌های فرآوری، قیمت تمام شده سنگ تولیدی بالا می‌رود و تنها کسانی می‌توانند به فعالیت تولیدی ادامه دهند که تکنولوژی و تخصص روز را به خدمت بگیرند.
نیکفر ادامه داد: برای جلوگیری از خام فروشی باید در ابتدا زیرساخت‌های تولید شکل بگیرد و کارخانجات فرآوری سنگ اصلاح شوند.
وی افزود: در چند سال گذشته با افزایش بی‌رویه عوارض صادرات سنگ خام، بازار خارجی سنگ ضربه شدیدی خورد و تجار خارجی جای تجار داخلی را گرفتند و سهم بازار را از آن خود کردند.
در شرایطی که صادرات سنگ‌های خام معدنی با نام پفکی که در بازار داخلی خریداری نداشت، با قیمت مناسب به چین صورت می‌گرفت، بر اثر افزایش عوارض صادرات متوقف شد و با وجود برداشته شدن عوارض در یک ونیم سال بعد، بازار اولیه شکل نگرفت و در حال حاضر جلب اعتماد تجار خارجی بسیار مشکل استمدیر عامل نمایشگاه سنگ محلات – نیم‌ور تصریح کرد: در شرایطی که صادرات سنگ‌های خام معدنی با نام پفکی که در بازار داخلی خریداری نداشت، با قیمت مناسب به چین صورت می‌گرفت، بر اثر افزایش عوارض صادرات متوقف شد و با وجود برداشته شدن عوارض در یک ونیم سال بعد، بازار اولیه شکل نگرفت و در حال حاضر جلب اعتماد تجار خارجی بسیار مشکل است.
نیکفر ادامه داد: با وجود متنوع‌ترین و بهترین منابع سنگ‌های ساختمانی در کشور، سهم صادرات در بازار دنیا بسیار ناچیز است و علیرغم وجود بالاترین ذخیره‌ها، پایین‌ترین میزان صادرات را داریم.
وی افزود: بهره‌وری پایین، عدم حمایت دولت در زمینه تسهیلات ارزان قیمت تولید، سنتی بودن کارخانجات بهره‌وری، عوارض بالا و عدم حمایت از معادن باعث شده است تا صادرات سنگ کاهش یابد.
نیکفر با اشاره به نقش نظام مهندسی در صنعت سنگ، یادآور شد: دولت باید در عمل نقش نظام مهندسی را در معادن و بهره‌وری سنگ فعال کند و با برگزاری دوره‌های آموزشی علمی در جهت رفع نواقص و کمبودها حرکت کرده تا با بروز رسانی کارگاه‌های تولیدی، سهم صادرات سنگ افزایش یابد.
هدف ما رقابت با نمایشگاه سنگ ورونای ایتالیا است
وی مهم‌ترین دستاورد این دوره از نمایشگاه را راهیابی تجار خارجی به منطقه در جهت دستیابی به بازارهای جهانی و افزایش سطح دانش و دید تولیدکنندگان داخلی دانست و تصریح کرد: هدف ما رقابت با نمایشگاه سنگ ورونای ایتالیا است و در صورت حمایت دولت و سرمایه‌گذارها با سرعت و پشتکار بالا می‌توانیم تا ۱۰ سال آینده به این سطح از کیفیت نمایشگاهی برسیم.
هزینه بالای تولید سنگ در کشور قدرت رقابت در بازار جهانی را کاسته است
رئیس انجمن سنگ ایران در این باره به خبرنگار مهر گفت: کشور ما ۱۲ تا ۱۵ درصد از کل تولید سنگ در جهان را داراست ولی تنها یک درصد از سهم بازار خارجی سنگ را به خود اختصاص داده است.
ابوالقاسم شفیعی با اشاره به موانع صادرات سنگ گفت: تحریم‌ها چندان بر صادرات تأثیر نگذاشته است و ریسک‌پذیری در زمینه مبادله پولی را بالا برده است ولی مشکل عمده بازار رقابتی به دلیل هزینه بالای تمام شده تولید سنگ در کشور است که به دلیل گران بودن هزینه پول و هزینه حمل و نقل نمی‌توانیم با کشورهایی مانند چین و ایتالیا رقابت کنیم.
وی اظهار داشت: سطح برگزاری هشتمین نمایشگاه سنگ محلات-نیم‌ور قابل تحسین است خصوصاً اینکه کار اجرایی آن در مدت زمان کمتر از سه ماه صورت گرفته است.
شفیعی تصریح کرد: بحث برقراری پایلوت نمایشگاه سنگ کشور در این نمایشگاه نیاز به بحث و بررسی بیشتر دارد چون استان‌های دیگر مانند اصفهان، فارس و لرستان از نظر تعداد معادن و کارخانجات فرآوری سنگ همپای استان مرکزی هستند.
وی افزود: در منطقه محلات و نیم‌ور حدود ۲۵۰ کارخانه فرآوری سنگ وجود دارد ولی در اصفهان ۱۰ برابر این تعداد و حدود ۲۲۵۰ کارخانه فعالیت دارند؛ البته موقعیت شهرستان محلات در دسترسی به معادن سنگ و نزدیکی به تهران مناسب‌تر است ولی فعلاً نمی‌توان در این خصوص تصمیم‌گیری کرد و نیاز به بحث و بررسی بیشتر دارد.
رکود پیش آمده در کشور تهدید جدی برای صنعت ساختمان از جمله صنعت سنگ است و باید کارخانجات فرآوری سنگ برای برون رفت از این مشکل خود را به دریای بی‌کران صادرات متصل کنندشفیعی تصریح کرد: رکود پیش آمده در کشور تهدید جدی برای صنعت ساختمان از جمله صنعت سنگ است و باید کارخانجات فرآوری سنگ برای برون رفت از این مشکل خود را به دریای بی‌کران صادرات متصل کنند.
رئیس انجمن سنگ ایران ادامه داد: کارخانجاتی که به صادرات وصل شوند، رکود نمی‌تواند چندان در کار آنها تأثیرگذار باشد ولی کارخانجاتی که تنها به بازار داخلی دلخوش کرده‌اند در اتفاقات اقتصادی به شدت آسیب می‌بینند.
شفیعی افزود: در کشورهای همسایه ما مثل امارات و قطر که بازار مصرف گسترده‌ای دارند، سهم کشورهای ایتالیا، اسپانیا و چین ۹۷ درصد و سهم کشور ما حدود ۳ درصد است.
وی ادامه داد: با وجود همسایگی کشورهای حوزه خلیج فارس با ایران و ارزان بودن حمل و نقل و مزیت‌های دیگر نسبت به سایر کشورها، به دلیل قیمت تمام شده بالا توان رقابت در بخش صادرات سنگ را نداریم.
رئیس انجمن سنگ ایران خاطرنشان کرد: علاوه بر قیمت تمام شده بالا، کیفیت فرآوری سنگ در کشور در حد استانداردهای جهانی نبوده و از نظر نوع سنگ، ضخامت، پولیش و ساب دارای کیفیت لازم نیست.
ابزار و ماشین‌آلات مناسب برای تولید فراوری سنگ در کشور موجود است ولی بهره‌وری و تخصص کارگران بخش تولید پایین استشفیعی افزود: ابزار و ماشین‌آلات مناسب برای تولید فراوری سنگ در کشور موجود است ولی بهره‌وری و تخصص کارگران بخش تولید پایین است.
وی تأکید کرد: وزارت علوم باید این امکان را فراهم کند تا در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی رشته‌های کارشناسی سنگ‌های تزیینی ایجاد شود تا مشکل تخصص در این زمینه برطرف شود.
شفیعی با بیان اینکه در حال حاضر عوارض واردات سنگ ۱۰۰ درصد است، افزود: این عوارض بالای واردات سنگ، صنعت سنگ کشور را زنده نگه داشته است و در صورتی که این عوارض برداشته شود، همه صنایع سنگبری در کشور ورشکست می‌شوند.
قیمت دو برابری تراورتن در ایران نسبت به بازارهای جهانی
وی با اشاره به قیمت دو برابری تراورتن در ایران نسبت به بازارهای جهانی، خاطرنشان کرد: این بازار گران داخلی باعث می‌شود در حوزه صادرات توفیقی نداشته باشیم و در صورت رفع عوارض واردات، بازار مصرف سنگ داخلی به دست کشورهای ترکیه و ایتالیا می‌افتد.
دستگاه‌های فراوری سنگ باید به روز شوند
رئیس انجمن ماشین‌آلات سنگ ایتالیا در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: سنگ استخراج شده در ایران یکی از بهترین سنگ‌های جهان است و برخی از انواع سنگ که در ایران تولید می‌شود، در مناطق دیگر دنیا دیگر یافت نمی‌شود.
کارلوس ارلیا با بیان اینکه در چند سال اخیر مبادله تجاری ماشین‌آلات فرآوری سنگ با ایران بسیار اندک بود و بسیاری از دستگاه‌های تولید سنگ نتوانستند وارد ایران شوند، اظهار داشت: کیفیت ساخت دستگاه‌های ساده در ایران قابل‌قبول بوده و همانند دستگاه‌های ترکیه و چین است ولی در سطح دستگاه‌های بزرگ و خطوط فرآوری هنوز جای کار دارد و با دستگاه‌های ساخت ایتالیا قابل مقایسه نیست.
رئیس انجمن ماشین‌آلات سنگ ایتالیا سطح برگزاری هشتمین نمایشگاه سنگ محلات-نیم‌ور را خوب ارزیابی کرد و خاطرنشان کرد: این نمایشگاه از این جهت که در منطقه محلات و نیم‌ور و در بین معادن بزرگ سنگ تراورتن ایران در این منطقه قرار دارد بسیار حائز اهمیت است.
دست‌اندرکاران سنگ باید روش‌های قدیمی را کنار بگذارند
جیلبرتو لینچیونی، مدیر منطقه‌ای ایران، آفریقا و اروپا در شرکت گاسپارومنوتی ایتالیا که یکی از بهترین شرکت‌های تولید دستگاه‌های فرآوری سنگ است، به خبرنگار مهر گفت: سنگ ایران از نظر تنوع و کیفیت بسیار غنی است و اگر بخواهد در بازارهای جهانی مزیت رقابتی پیدا کند، باید روش‌های قدیمی را کنار بزند و از تکنولوژی روز دنیا استفاده کند.
وی افزود: تقاضای امروز دنیا، اسلب های با ابعاد بزرگ، پولیش شده و رزین شده است و ایران برای اینکه بتواند سنگ خود را به دنیا نشان دهد باید در نمایشگاه‌های بزرگ دنیا مانند نمایشگاه ورونای ایتالیا شرکت کند.
لینچیونی تصریح کرد: حضور چند شرکت محدود در این گونه نمایشگاه‌ها چندان مثمر ثمر نیست و باید همه شرکت‌ها با یکدیگر متحد شوند و به صورت گروهی در این نمایشگاه‌ها شرکت کنند تا نمونه‌های متنوع سنگ تولیدی خود را به مردم دنیا بشناسانند.
وی یادآور شد: با توجه به اولین دوره برگزاری این نمایشگاه در سایت جدید، سطح کیفی بسیار خوبی دارد و با توجه به شرکت‌های بزرگ شرکت‌کننده جای پیشرفت خوبی دارد.
برای افزایش صادرات سنگ به یک کار متشکل و گروهی نیاز است
غفار ابوطالبی، عضو هیئت مدیره نمایشگاه سنگ محلات- نیم‌ور و عضو انجمن سنگ ایران نیز به خبرنگار مهر گفت: یکی از معضلات صنعت سنگ کشور وجود مالیات و ارزش افزوده بالاست که با توجه به رکود بازار و مشکل فروش سنگ، قیمت تمام شده سنگ را بالا برده و برای تولیدکننده مشکل ایجاد کرده است.
مشکل دیگر این صنعت عدم حمایت دولت در زمینه پرداخت وام‌های بلندمدت و تخفیف و تقسیط بدهی‌های مالیاتی است که بر روی صادرات سنگ تأثیر منفی گذاشته استوی خاطرنشان کرد: مشکل دیگر این صنعت عدم حمایت دولت در زمینه پرداخت وام‌های بلندمدت و تخفیف و تقسیط بدهی‌های مالیاتی است که بر روی صادرات سنگ تأثیر منفی گذاشته است.
ابوطالبی افزود: تولیدکنندگان به صورت فردی نمی‌توانند در زمینه صادرات سنگ توفیقی حاصل کنند بلکه با یک کار جمعی و گروهی می‌توانند نیاز بازار خارج را تأمین کنند و برای کشور ارزآوری و ارزش افزوده ایجاد کنند.
وی اضافه کرد: افزایش شرکت‌کنندگان خارجی در این نمایشگاه می‌تواند ظرفیت صادرات را افزایش دهد و تولیدکنندگان را با بازارهای خارجی بیشتر آشنا نماید.
آنچه که مشهود است، صادرات سنگ می‌تواند علاوه بر ارزآوری بر افزایش صادرات غیرنفتی تأثیر گذارد و ارزآوری بالایی برای کشور به همراه داشته باشد. ایجاد تسهیلات ارزان قیمت و بلندمدت دولت برای نوسازی و به روزآوری کارخانجات تولیدی و ماشین‌آلات فرآوری سنگ و برقراری تسهیلات صادراتی می‌تواند علاوه بر کاهش رکود بازار در این حوزه و افزایش اشتغال‌زایی، سهم شرکت در بازارهای خارجی را نیز افزایش دهد.
البته کیفیت تولید نیز مهم است و کاهش قیمت تمام شده سنگ، افزایش کیفیت و استفاده از شیوه‌های نوین مقاوم‌سازی سنگ می‌تواند در این راستا راهگشا باشد.
خبرنگار و عکاس: محمدباقر شهبازی