خبرگزاری مهر – گروه استانها: بخش کشاورزی و منابع طبیعی به دلیل داشتن نقش حیاتی در تأمین غذای موردنیاز جامعه، تحقق امنیت غذایی و توسعه پایدار، یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی کشور محسوب می‌شود.
در این میان استان همدان نیز علی‌رغم پاره‌ای محدودیت‌های اقلیمی، از دیرباز به دلیل بهره‌مندی نسبی از پتانسیل‌های آب‌وخاک و همچنین موقعیت جغرافیایی، ازجمله قدیمی‌ترین کانون‌های شکل‌گیری جوامع کشاورزی و نیز ازجمله مناطق مستعد گسترش فعالیت‌های زراعی، باغی و دامی کشور محسوب شده است.
همچنین استان همدان با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی و ذخایر ژنتیکی مهم به‌عنوان یکی از قطب‌های تولید کشاورزی در کشور مطرح است و سهم به سزایی در تولید ناخالص داخلی کشور دارد.
همدان به‌عنوان یکی از استان‌های کشاورزی ۶۴۴ هزار هکتار از مزارع زیر کشت کشور را به خود اختصاص داده است
استان همدان به‌عنوان یکی از استان‌های مستعد در بخش کشاورزی ۶۴۴ هزار هکتار از مزارع زیر کشت، ۱.۷ درصد از کل سطوح اراضی کشاورزی، نزدیک به ۲.۵ درصد تولید محصولات کشاورزی و ۳.۴ درصد از ارزش‌افزوده بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است.
براساس بررسی ها اساس اقتصاد استان همدان در مرحله نخست كشاورزی و دام‌پروری است که در این راستا كشت در سطح استان به دو شكل دیم و آبی صورت می‌گیرد.
بیشتر اراضی کشت‌شده در همدان به‌صورت دیم و مهمترین محصولات كشاورزی استان گردو، گندم، جو، سیب‌زمینی و چغندرقند بوده كه كشت گندم و جو حدود سه‌چهارم اراضی زیر كشت را به خود اختصاص داده است.
سرپرست معاونت تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در پاسخ به اين پرسش خبرنگار مهر که آیا دولت برای سال زراعی ۹۵-۹۴ که از مهرماه سال جاری آغازشده است، برنامه‌هایی برای افزایش توليد گندم دارد یا خیر، گفت: پايداری در توليد مهمترین برنامه این سازمان است.
محمد شهرام پرورش بابیان اینکه طبق برنامه ابلاغی از سوی وزارت جهاد کشاورزی باید ۳۹۸ هزار و ۹۱۶ هکتار از اراضی استان همدان در سال زراعی ۹۵-۹۴ زیر کشت گندم آبی و دیم برود، افزود: از این میزان ۸۱ هزار و ۳۹۳ هکتار آبی و ۳۱۷ هزار و ۵۲۳ هکتار دیم خواهد بود.
استفاده از بذرهای اصلاح‌شده در کشت آبی و ديم گندم
وی استفاده از بذرهای اصلاح‌شده در کشت آبی و ديم گندم را يکی از برنامه‌های مهم سازمان جهاد کشاورزی عنوان کرد و بابیان اینکه میزان بذر موردنیاز برای کشت‌های پاییزه گندم در استان همدان ۶۱ هزار تن است، اظهار داشت: از این مقدار ۱۸ هزار تن در هفت شرکت خصوصی و یک شرکت دولتی تولید، فرآوری و بوجاری شده و مابقی نیز در تعاونی‌های تولید بوجاری ضدعفونی و آماده توزیع بین کشاورزان شده است.
محمد شهرام پرورش با تأکید بر اینکه هیچ‌گونه کمبودی ازنظر بذر و کودهای شیمیایی موردنیاز کشاورزان در استان همدان وجود ندارد، عنوان کرد: با توجه به خشکسالی موجود و محدوديت منابع آب استفاده از بذر مقاوم به خشکسالی، گرما و سرما می‌تواند به افزايش عملکرد کشت گندم کمک کند.
وی افزود: در سال زراعی گذشته سطح زیر کشت گندم استان همدان ۴۱۶ هزار و ۶۲۰ هکتار و از این مقدار ۸۸ هزار و ۳۰۰ هکتار آبی و ۳۲۸ هزار و ۱۲۰ هکتار نیز دیم بوده که بر اثر خشکسالی و سرمازدگی که در سال زراعی گذشته با آن مواجه بودیم در گندم آبی کاهش سطح نداشتیم ولی با کاهش عملکرد مواجه شدیم.
سرپرست معاونت تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی همدان در ادامه بابیان اینکه سال گذشته در گندم دیم با کاهش عملکرد مواجه بودیم، گفت: از ۳۲۸ هزار و ۱۲۰ هکتار سطح زیر کشت گندم دیم استان فقط ۱۹۰ هزار و ۵۱۱ هکتار قابل‌برداشت بود.
متوسط عملکرد گندم آبی ۳ هزار و ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار بوده که ۳۰۰ هزار و ۲۲۰ تن تولید داشته‌ایم
پرورش در ادامه با اشاره به اینکه در سال زراعی ۹۳-۹۴ متوسط عملکرد گندم آبی ۳ هزار و ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار بوده که ۳۰۰ هزار و ۲۲۰ تن تولید داشته‌ایم، افزود: همچنین متوسط عملکرد گندم دیم ۶۹۰ کیلوگرم در هکتار و ۱۳۱ هزار و ۴۵۳ تن تولید گندم دیم بوده است.
وی در ادامه بابیان اینکه از مجموع ۲۷۸ هزار و ۸۱۱ هکتار گندم قابل‌برداشت در سال زراعی ۹۴-۹۳ حدود ۴۳۱ هزار و ۶۷۳ تن برداشت شده است، اظهار داشت: از این مقدار حدود ۳۱۴ هزار تن تحویل مراکز خرید دولتی شده است.
پرورش بابیان اینکه در دهه اول مهرماه امسال حدود ۱۰ درصد گندم آبی و ۲۰ درصد گندم دیم کشت‌شده و تا پایان آبان ماه کار کاشت گندم ادامه دارد، عنوان کرد: در سال زارعی ۹۴- ۹۵ مقررشده ۸۵ هزار هکتار سطح زیر کشت جو داشته باشیم که از این میزان ۳۷ هزار هکتار آبی و ۴۸ هزار هکتار هم دیم است.
مديرعامل شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه ۱۳ استان همدان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر افزود: از آغاز برداشت تاکنون بیش از ۳۰۵ هزار تن گندم به‌صورت تضمینی با نرخ مصوب هزار و ۱۵۵ تومان از کشاورزان خریداری‌شده است.
تاکنون ۹۶ درصد بدهی کشاورزان با عاملیت بانک کشاورزی پرداخت‌شده است
محمدمهدی فرشچی موحد ارزش این میزان گندم خریداری‌شده را ۳۷۰ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: تاکنون ۹۶ درصد بدهی کشاورزان با عاملیت بانک کشاورزی پرداخت‌شده و مابقی نیز در حال پرداخت است.
وی بابیان اینکه امسال خرید گندم توسط ۹۵ کمیسیون خرید در استان انجام شد، عنوان کرد: از این تعداد ۲۵ مرکز اصلی و ۷۰ مرکز نیز فرعی بود تا کشاورزان گندم مازاد بر نیاز خود را با صرف کمترین هزینه و وقت به فروش برسانند.
مديرعامل شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه ۱۳ استان همدان اظهار داشت: خرید گندم در استان همدان با افت ۴.۲ درصد انجام می‌شد و به ازای هر یک درصد سن زدگی اضافه ۱۰ تومان از قیمت خرید کم می‌شد.
موجودی سیلوهای ذخیره گندم حدود ۷۰۰ هزار تن است
محمدمهدی فرشچی موحد در ادامه با اشاره به اینکه موجودی سیلوهای دولتی، خصوصی و کارخانه‌های آرد و انبارهای روباز استاندارد درمجموع حدود ۷۰۰ هزار تن است، بیان داشت: امسال بیش از ۳۰۵ هزار تن گندم به‌صورت تضمینی از کشاورزان استان همدان خریداری شد که با توجه به ذخایر قبلی مشکلی برای تأمین گندم و آرد موردنیاز استان نخواهیم داشت.
وی با تأکید بر اینکه پیش‌بینی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان از خرید گندم در این استان ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تن بود، گفت: شرایط جوی در میزان برداشت گندم تأثیر دارد و سال گذشته ۳۱۵ هزار تن گندم تا پایان شهریورماه خریداری شد.
وی با اشاره به شرایط آب و هوایی و کاهش بارندگی امسال در همدان، گفت: برآورد سازمان جهاد کشاورزی استان همدان برای خرید گندم ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تن بود.
محمدمهدی فرشچی موحد یادآور شد: با توجه به ذخایر موجود در استان همدان آمادگی این راداریم که استان‌های هم‌جوار را نیز تحت پوشش قرار دهیم.
با توجه با خشکسالی و سرمازدگی پیش‌بینی امسال شرکت تعاون روستایی استان خرید ۸۰ هزار تن گندم از کشاورزان بودمدیر تعاون روستایی استان همدان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه سال گذشته شبکه تعاون روستایی ۱۲۲ هزار تن گندم از کشاورزان استان همدان به‌صورت تضمینی خریداری کرد، افزود: با توجه با خشکسالی و سرمازدگی پیش‌بینی امسال شرکت تعاون روستایی استان خرید ۸۰ هزار تن گندم از کشاورزان بود.
رضا عباسی با تأکید بر اینکه خرید تضمینی گندم در استان همدان از تیرماه آغازشد، گفت: تولید کمی و کیفی محصولات کشاورزی مستلزم حمایت کشاورزان است چراکه حمایت از کشاورزان و تأمین سرمایه آن‌ها باعث تولید محصولات بیشتر و باکیفیت‌تر می‌شود.
وی یادآور شد: شهرستان رزن با خرید ۶۶ هزار تن گندم بیشترین میزان خرید و شهرستان تویسرکان با ۲ هزار تن کمترین میزان خرید را در استان به خود اختصاص داده‌اند.
با این تفاسیر به نظر می‌رسد، شرایط خاص آب و هوایی همدان زراعت در مناطق دیم را با مشکلات زیادی مواجه کرده است به‌طوری‌که تنش‌های خشکسالی، سرما، توزیع نامناسب بارندگی در دیمزارها، از دلایل کاهش تولید محصول گندم دیم در این منطقه به شمار می‌آیند.
از سویی در اصلاح و تولید ارقام جدید گندم به‌منظور معرفی برای کاشت در شرایط محیطی و اقلیمی ویژه، مسئله مهم برای هر متخصص اصلاح نباتات انتخاب رقمی است که دو خاصیت ظرفیت بالا و ثبات تولید را دارا باشد چراکه در مواقع خشکسالی با تغییر شرایط محیطی، وضعیت تولید به‌شدت تحت تأثیر عوامل جوی قرارگرفته و موجب کاهش محصول می‌شود.