خبرگزاری مهر-گروه استانها: آب و پدیده کم‌آبی موضوعی است که بیشتر استان‌های کشور را با خود درگیر کرده و در این میان استان همدان نیز از این قافله جا نمانده و از چندسال قبل با پدیده بی‌آبی و کم‌آبی روبرو است به‌طوری‌که بیلان بیشتر دشت‌های استان همدان منفی شده و سطح آب‌های زیرزمینی در استان به‌شدت کاهش‌یافته است.
برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، افزایش جمعیت در شهرها و مصرف آب در حوزه کشاورزی و نبود آگاهی افراد از کمبود آب ازجمله عوامل کم‌آبی در این استان است که کاهش بارندگی‌ها در چند سال اخیر نیز بر این مشکل دامن زده است.
متأسفانه کاهش بارندگی‌ها در استان همدان بسیار چشمگیر است و با آغاز فصل پاییز و فصل بارش، کاهش بارندگی‌های فصلی مردم استان را برای نزول باران رحمت الهی دست به دعا کرده است چراکه امروزه آب به‌عنوان مایه حیات علاوه بر اینکه در زندگی موجودات تأثیرگذار است بر غذا، پوشاک و صنعت نیز تأثیرگذار بوده به‌نحوی‌که زندگی بدون آب برای بشر غیرممکن است.
کاهش بارندگی در استان همدان در ۴۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است.
استان همدان در سال ۹۳، سال کم‌بارشی را پشت سر گذاشته به‌طوری‌که بارندگی در این استان نسبت به مدت مشابه سال گذشته به‌شدت کاهش دارد و حتی به گفته کارشناسان هواشناسی کاهش بارندگی در استان همدان در ۴۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است.
شهر همدان جزو ۱۱ شهر تنش آبی کشور معرفی‌شده و افت شدید آب‌های زیرزمینی، خشکی دشت‌ها و خشک شدن چاه‌های آب در مناطق مختلف استان همدان ازجمله مواردی است که در اثر بحران آب به وجود آمده است.
حال که کمبود آب در استان همدان موجب نگرانی مسئولان استانی و مردم شده باید برای برون‌رفت از این مشکل و صرفه‌جویی در مصرف آب علاوه بر انجام طرح‌ها و پروژه‌های مختلف، مردم نیز به کمک مسئولان آمده و باصرفه جویی در مصرف آب در حوزه کشاورزی و یا آب شرب از پیشرفت خشکسالی جلوگیری کنند تا نسل آینده نیز طعم شیرین این میراث گران‌بها را بچشند.
در همین خصوص مدیرکل هواشناسی استان همدان در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه بارندگی‌ها در استان همدان نسبت به سال گذشته در کوتاه‌مدت ۹۲ درصد کاهش‌یافته است، اظهار کرد: بارندگی در استان همدان نسبت به درازمدت با کاهش ۶۷ درصدی روبرو است.
سید مهرداد حسینی با اشاره به اینکه تنها دو شهرستان ملایر و تویسرکان با افزایش بارندگی روبرو بودند، اضافه کرد: تغییرات اقلیمی نه‌تنها در استان همدان بلکه در همه دنیا وجود دارد.
وی از مشاهده تغییرات اقلیمی مختلف مانند تندباد، سونامی و سیل و خشکسالی در سراسر دنیا خبر داد و گفت: در برخی نقاط دنیا خشکسالی و در برخی نقاط ترسالی حاکم شده است.
همدان رودخانه‌های فصلی ندارد و منبع تأمین آب آن سفره‌های آب زیرزمینی است
مدیرکل هواشناسی استان همدان با اشاره به این موضوع که استان همدان رودخانه‌های فصلی ندارد و منبع تأمین آب آن سفره‌های آب زیرزمینی است، افزود: منابع آب زیرزمینی طی هزاران سال تشکیل‌شده‌اند و از همین رو اهمیت حفظ آن‌ها بسیار بالا است.
حسینی با تأکید بر اینکه برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی موجب نشست دشت‌های استان خواهد شد، اضافه کرد: متأسفانه شاهد روند بیابانی شدن دشت‌ها در استان همدان هستیم و از همین رو باید به فکر چاره بود.
وی جایگزینی کشت‌های کم آب بر به‌جای محصولات پر آب بر مانند گوجه و سیب‌زمینی و یونجه را از راه‌های صرفه‌جویی در آب دانست و گفت: استفاده از مشاغل چون پرورش آبزیان و یا پرندگان و یا زنبورعسل و کشت‌های جایگزین می‌تواند منبعی برای افزایش درآمد کشاورزان باشد.
بر اساس اعلام سازمان هواشناسی زمستان امسال یک درجه گرم‌تر خواهد بود و از همین رو باید بهای بیشتری به آب‌داده شود
مدیرکل هواشناسی استان همدان کاشت درخت و جنگل‌کاری را برای تأمین آب در خاک ضروری دانست و افزود: درختان می‌توانند رطوبت لازم خاک را تأمین کنند.
حسینی با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی باعث کاهش بارندگی‌ها از جامد به مایع‌شده است، بیان کرد: بر اساس اعلام سازمان هواشناسی زمستان امسال یک درجه گرم‌تر خواهد بود و از همین رو باید بهای بیشتری به آب‌داده شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، یکی از دلایل مهم افت آب‌های زیرزمینی در استان همدان برداشت بی‌رویه و بیش‌ازاندازه از آب‌های زیرزمینی برای آبیاری زمین‌های کشاورزی دانست و گفت: متأسفانه عده‌ای از کشاورزان برای آبیاری زمین‌های کشاورزی خود بدون توجه به بحران آب در استان همدان، اقدام به حفر چاه می‌کنند که این موضوع باعث کاهش شدید منابع آبی در استان شده وبه دلیل تقاضای زیاد مردم در بخش کشاورزی و آب شرب، آب خوان های استان به طور فاجعه باری تخلیه می شود.
مرتضی عزالدین از کشت محصولات پرآب بری چون سیب‌زمینی و یونجه و هندوانه در استان همدان خبر داد و گفت: از سویی کشت محصولات پر آب بری چون سیب‌زمینی، یونجه و گوجه فرهنگی در استان همدان مصرف آب در حوزه کشاورزی را بیشتر کرده است که برای جلوگیری از برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی شرکت آب منطقه‌ای استان همدان اقدام به انسداد چاه‌های غیرمجاز در استان همدان کرده است.
انسداد چاه‌های غیرمجاز و بدون پروانه از برنامه‌های شرکت آب منطقه‌ای استان همدان برای صرفه‌جویی در آب است
وی در ادامه با تأکید بر اینکه انسداد چاه‌های غیرمجاز و بدون پروانه یکی از برنامه‌های مهم شرکت آب منطقه‌ای استان همدان برای صرفه‌جویی در آب است، بیان کرد: یکی از اهداف اصلی این شرکت جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز و انسداد چاه‌های غیرمجاز در راستای حفظ آب‌های زیرزمینی استان همدان است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان با اشاره به اینکه کشاورزان باید از کشت در اراضی کشاورزی که تحت شرب چاه‌های غیرمجاز است خودداری کنند، ادامه داد: کشت در این مناطق ممنوع است و چاه‌های غیرمجاز در اولین فرصت مسدود خواهد شد.
عزالدین در ادامه سخنانش بابیان این موضوع که این طرح از خردادماه سال گذشته در استان همدان آغازشده و تاکنون ادامه دارد، از انسداد هزار و ۴۰ جاه غیرمجاز از سال گذشته تاکنون خبر داد و گفت: با انسداد این تعداد چاه ۱۰۸میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه‌جویی شده است.
از ابتدای سال جاری تاکنون ۳۸۱ حلقه چاه مسدود شد
وی هدف‌گذاری تعداد چاه‌ها برای انسداد در سال جاری را ۶۱۲ حلقه چاه عنوان می‌کند و اضافه کرد: از ابتدای سال جاری تاکنون ۳۸۱ حلقه چاه مسدود شد که ۲۸ میلیون و ۳۵۵ هزار مترمکعب آب صرفه‌جویی شده است.
وی بیشترین میزان صرفه‌جویی آب را در شهرستان رزن باصرفه جویی هفت میلیون و ۸۳۰ هزار مترمکعب و کبودرآهنگ باصرفه جویی سه میلیون و ۲۳ هزار مترمکعب عنوان کرد و گفت: بیش از یک‌میلیون مترمکعب آب نیز در شهرستان همدان صرفه‌جویی شده است.
مدیرعامل شرکت آب بیشترین چاه مسدود شده را مربوط به شهرستان بهار و کبودرآهنگ و کمترین آن را متعلق به شهرستان نهاوند اعلام کرد.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: یک سری از چاه‌ها قبل از سال ۱۳۸۵ حفر شدند و در سال ۱۳۸۹ قانونی تصویب شد که به این چاه‌ها پروانه و مجوز داده شود که به همین اساس این چاه‌ها حتی اگر پروانه نداشته باشند، قانونی هستند.
سه هزار و ۵۰۰ حلقه چاه فاقد پروانه بهره‌برداری اما قانونی در استان همدان وجود دارد
منصور ستوده بابیان اینکه سه هزار و ۵۰۰ حلقه چاه فاقد پروانه بهره‌برداری اما قانونی در استان همدان وجود دارد، از اقدام مالکان این چاه‌ها برای دریافت پروانه از طریق دفاتر پیشخوان خبر داد و گفت: در دشت‌های ممنوعه استان همدان هیچ‌گونه مجوز حفر چاه صادر نمی‌شود و بعد از سال ۱۳۸۵ قانون‌گذار به حفر هیچ چاهی مجوز نمی‌دهد.
ستوده با اشاره به بحران آب در استان همدان و کاهش شدید منابع آبی در استان همدان اظهار کرد: در مورد کاهش آب در استان همدان چند موضوع دخیل است که یکی از آن‌ها حفر چاه‌های غیرمجاز برای کشاورزی است.
وی ادامه داد: بیلان منفی دشت‌های استان همدان ۲۳۰ میلیون مترمکعب بوده به‌طوری‌که کسری مخزن ۲۳۰ میلیون مترمکعب است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای همدان افزود: برای چاه‌های مجاز کارت هوشمند صادرشده تا بر اساس پروانه بهره‌برداری از آن برداشت شود و اگر چاه‌های مجاز هم اضافه برداشت کنند با مالکان برخورد شده و برق آن‌ها قطع می‌شود.
منابع تجدید پذیر استان همدان کاهش یافته است
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای همدان در مورد کاهش شدید منابع آب زیرزمینی استان همدان گفت: برداشت آب از چاه‌های غیرمجاز و چاه‌های مجاز و خشک‌سالی‌هایی که در سال‌های اخیر اتفاق افتاده باعث شده که منابع تجدید پذیر استان همدان کاهش یابد.
ستوده با اشاره به اینکه عواملی چون توسعه استان، افزایش جمعیت و توسعه کشاورزی از دلایل کاهش منابع آب زیرزمینی است، افزود: متأسفانه مصرف آب زیرزمینی بیشتر از تولید آب در استان همدان است.
وی با اشاره به اینکه هفت دشت مستقل در استان همدان وجود دارد و درمجموع ۱۳ دشت در استان همدان وجود دارد که همه آن‌ها ممنوعه است، عنوان کرد: دشت‌های مرزی استان همدان نیز جزو دشت‌های ممنوعه بوده و دشت کبودرآهنگ ممنوعه بحرانی است و هیچ‌گونه مجوزی برای حفر چاه صادر نمی‌شود.
ستوده گفت: دو هزار و ۱۰ کنتور هوشمند بروی چاه‌های برقی در استان همدان نصب‌شده که هزار و ۳۰۵ کارت برای کنتورهای هوشمند شارژ شده است.
با این تفاسیر کنترل خشکسالی و مبارزه با کم آبی در استان همدان علاوه بر همت و تلاش مسئولان استان به همکاری مردم استان در زمینه صرفه جویی آب شرب و کشاورزی نیاز دارد.