خبرگزاری مهر - گروه هنر: انیمیشن سینمایی «شاهزاده روم» به کارگردانی هادی محمدیان و تهیه کنندگی حامد جعفری این روزها در سینماهای کشور روی پرده است و همین امر فرصتی شد تا ساعاتی را میزبان تعدادی از عوامل این فیلم باشیم تا درباره این اثر به بحث و تبادل نظر بپردازیم.
در بخش نخست این میزگرد با هادی محمدیان کارگردان، حامد جعفری تهیه‌کننده و حسین مهدوی مسئول بخش صداگذاری درباره تبلیغاتی که به هرچه بیشتر دیدن این اثر می انجامد صحبت کردیم و بحث به بودجه و مضیقه های مالی رسید و اینکه عوامل ساخت این انیمیشن از جایی حمایت نشده اند. در ادامه بحث درباره حمایت نهادها و سازمان ها از تولیدات انیمیشن به ویژه آثار دینی پرداختیم.
با ما در بخش دوم این میزگرد همراه می شوید:
* گرچه شما به مشکلات مالی اشاره می کنید ولی خیلی ها فکر می کنند این اثر به دلیل مضمون دینی و همچنین گروه سازنده آن حتما از حمایت ارگان های خاص بهره‌مند شده است.
حامد جعفری: شاید قیافه هایمان این گونه نشان می دهد. (می خندد)
ما سراغ خیلی از نهادها رفتیم ولی کسی جواب مثبت نداد و آنها خودشان می دانند که حمایت نکرده اند. فکر می کنم دلیل این اتفاق هم این است که تولید سینمایی امر جذابی است و افرادی که در نهادهای فرهنگی مسئولیت می گیرند ترچیح می دهند خودشان دست به تولید بزنند نه اینکه از یک اثر بیرون از تشکیلات خودشان حمایت کنند. ما با مدیران فرهنگی ای طرف هستیم که خودشان دست به آچار فرهنگی هستند و هزینه های سنگین می کنند و آثاری تولید می کنند ولی تولید آنها بهره ور نیست.
مشکل دیگر این است که ما در بخش خصوصی نیرو تربیت می کنیم و آنگاه آنها حقوق چند برابر پیشنهاد می دهند و نیروها را می برند و من دیگر نمی توانم در این عرصه رقابت کنم. ما در مجموعه مان نیرو تربیت می کنیم که بتوانیم حفظش کنیم تا در تولید از آنها استفاده کنیم. باز هم تاکید می‌کنم دلیل مشکل ما این است که جذابیت تولید برای مدیران فرهنگی زیاد است و می خواهند بگویند این اثر را خودمان تولید کردیم و دلشان نمی خواهد بگویند این را که فلانی تولید کرده ما حمایت کردیم.
ما در «شاهزاده روم» وقتی ایده را پرداختیم نسخه عربی را به کشاف المهدی لبنان پیش فروش کردیم. نقش کشاف در کشورهای عربی مثل کانون پرورش فکری ما است که برای نوجوانان و کودکان کارهایی انجام می دهد، اردو برگزار می کند، مدرسه دارد و کارهای اینچنینی انجام می دهد. در لبنان «کشاف المهدی» توسط شیعیان اداره می شود و یک سازمان مردم نهاد است.
نکته مهم این بود که ما روی فیلمنامه به تفاهم رسیدیم و پیش از تولید نسخه عربی را به آنها فروختیم و از همان قرارداد کار را شروع کردیم. که البته رقم آن قرارداد در قبال هزینه های کار هیچ است. حالا آنها علاقه مند به کارهای دیگر با ما هستند ولی ما دیگر با این رقم حاضر به کار نیستیم ولی داریم مذاکره می کنیم.
* آنها شما را می شناختند.
جعفری: اینها قبلا به ایران آمده بودند و با شرکت های مختلف آشنا شده و کار ما را هم دیده بودند و به همین دلیل به ما گفتند یک کار کوتاه تولید کنیم. ما یک بخشی از کار را تولید کرده و به آنها نشان دادیم ولی گفتیم ترجیح می دهیم این فیلمنامه را سینمایی تولید کنیم که آنها هم گفتند پای تولید هستیم.
* پس آنها زودتر و بیشتر به شما اعتماد کردند تا نهادهای داخلی.
جعفری: بله. نقطه شروع «شاهزاده روم» و اولین بودجه آن فروش همین نسخه عربی بود و البته «شاهزاده روم» ساخته نمی شد اگر آن کسی که اول کار به ما گفت شروع کنید من پولش را می‌دهم، نبود؛ گرچه آن بنده خدا نتوانست هزینه را تامین کند. به هر حال ما یک اندوخته در صندوق موسسه داشتیم و با آن شروع کردیم تا با لبنان به قرارداد رسیدیم و بعد مورد به مورد و ماه به ماه سر حقوق کارمندان با افراد مختلف مذاکره می کردیم که این کار فلان قدر هزینه دارد شما پول بدهید و در این کار سرمایه گذاری کنید و اگر فروخت انقدر سهیم باش اگر نفروخت ما تعهد میکنیم اصل پول شما را برمی گردانیم. ما با این روش تامین مالی کردیم و نقطه جذابش این بود که عده ای بلاعوض کمک کردند؛ از چند میلیون تومان تا سکه و گوشواره که نذر کرده بودند. اهم تامین مالی به این روش بود که آدم ها متوجه شده بودند برای امام زمان کاری ساخته می شود و دوست داشتند سهیم باشند و نگاهشان این نبود که پولشان برمی گردد.
البته یکی از نهادها ۱۰۰ میلیون به ما قرض داد و بعد از مدتی گفت این حمایت من از شما ولی باید نسخه تلویزیونی و شبکه نمایش خانگی اثر مال من باشد. ما گفتیم این اثر فقط مال ما نیست و تعدادی آدم روی آن سرمایه گذاری کرده اند ولی آنها گفتند بدهکارید و تا ۵ روز دیگر پول را پس بدهید و ما آنگاه با مهم ترین چالش تولیدمان رو به رو شدیم. ما پولی را گرفته بودیم که فکر می کردیم برای بازپرداختش مهلت داریم ولی ناگهان با یک محدودیت مواجه شدیم. من این موضوع را در یکی از اکران ها به عنوان یک نگرانی مطرح کردم و گفتم چک ما را به زودی برگشت می زنند، دعا کنید نزنند که آبرویمان نرود و در پایان مراسم یک نفر آمد گفت نگران نباشید و صد میلیون چک داد تا پول آن نهاد را بدهیم. این اتفاقی که می توانست مجموعه ما را از هم بپاشد به این راحتی حل شد. خیلی از اتفاقات خیری که برای «شاهزاده روم» می افتد از نیت خیر کسانی است که بابت تولید این پروژه پول دادند.
به نظر من مردم سینما را می فهمند و همان قشری که فکر می کنیم سینما نمی روند این پول ها را دادند. آنها می فهمند که این یک رسانه موثر است و از سوی دیگر به سرمایه گذاری در آن علاقه مند هستند ولی موضوعات و کیفیت باب میل شان را ندیده اند. ما در «شاهزاه روم» گرچه روی موضوع تاریخی مذهبی کار کردیم ولی سعی کردیم استاندارد را در حد کارهای مشابه درنظر نگیریم و یک کار فاخر بسازیم و نسبت به کارهای قبلی خودمان هم یک گام به جلو رویم.
با همه این اوصاف ولی آقای محمدیان در مقام نویسنده و کارگردان می خواست کیفیت به بهترین شکل باشد و من هم می خواستم ولی یک جاهایی به او می گفتم دیگر نمی شود، پول نداریم. خیلی جاها اگر محدودیت مالی کمتری داشتیم کار بی نقص تری ارائه می دادیم ولی این باعث شد که خیلی رشد کنیم، شناخت ما به سینما و تولید و انیمیشن خیلی ارتقا یابد و ما به عنوان نیروی انسانی شناخت بهتری نسبت به کارمان پیدا کنیم.
* با این مشکلاتی که برای کار اول داشتید آیا هنوز انگیزه و شور و هیجان کار مشابه را دارید و این اتفاقات کمی دلسردتان نکرده است؟
جعفری: دلسرد نشده ایم و دلیلش شاید این باشد که هنوز جوانیم و انگیزه داریم کارهای جدیدی انجام دهیم و می خواهیم به زودی کار جدیدمان را شروع کنیم که موضوعش نهایی شده است. ما دائما متن را بازنویسی می کنیم و می خواهیم بگوییم هنوز زنده ایم و زیر این فشار دفن نشده ایم ولی قطعا راه سختی در پیش داریم چون هنوز هزینه های قبلی جبران نشده است. البته این تجربه اولمان در اکران است و قطعا ضعف هایی داریم که باید از آن هم تجربه بگیریم. من به اتفاقات بعدی امیدوارم.
محمدیان: چند نکته درباره این مساله که باب شده می گویند ما حمایت می شویم بگویم.
سه دلیل می آورم تا بگویم ما از جایی حمایت نشده ایم. اول اینکه اگر این کار پشتیبانی و پول دولتی یا سازمانی داشت تا الان ساخت آن تمام نشده بود. ما این انیمیشن سینمایی را در ۱۵ ماه تولید کردیم در حالیکه برای برخی افراد به صرفه تر است که کار طولانی شود یا اصلا جمع نشود و پروژه هایی هست که پس از ۹ سال یا ۵ سال است هنوز به نتیجه نرسیده و چون پول هم هست کار را طولانی می کنند. ولی ما افتخارمان این است که در ۱۵ ماه تولید کردیم و اگر پول دولتی داشتیم که دیگر انقدر عجله نداشتیم که کار ساخته و اکران شود.
نکته دوم اینکه کسانی که فیلم را دیدند می دانند کار پر از جزئیاتی است که در کارهای دولتی این میزان جزئیات اتفاق نمی افتاد. ما پلان به پلان کار را مانند قاب نقاشی درنظر گرفتیم. می توانستیم از جزئیات بگذریم ولی چون کار خودمان بود روی این جزئیات هم حساس بودیم.
سومین دلیل هم اینکه اگر پشت کار ما پول دولتی بود انقدر آقای جعفری و دوستان مانند اسفند روی آتش نبودند که کار را اکران کنند. اگر پول کار در تولید در آمده بود انقدر برای اکران تلاش نمی کردیم و از سرگروهی انصراف نمی دادیم تا فصل اکران دانش آموزی را از دست ندهیم.
البته از ما حمایت شده ولی مورد حمایت ویژه حضرت ولیعصر به عنوان صاحب اصلی پروژه قرار گرفتیم.
چانه زدن ما با آقای مهدوی نشان می داد که بخش خصوصی هستیم. ما از عوامل فنی حرفه ای بهره بردیم که برای یک کار کوتاه چند برابر دستمزد می گیرند. بعدها از آقای ایوبی پرسیدم چرا کار با ما را پذیرفتید گفتند من دیدم شما برای ریال به ریال جیبتان چانه می زنید و متوجه شدم واقعا بخش خصوصی هستید و خوشحال شدم که کمکی کرده باشم.
مهدوی: من برای پروژه «محمد» آقای مجیدی آلمان بودم که آقای ایوبی به من زنگ زد و گفت یک انیمیشن ساخته شده که باید حتما برای صداگذاری آن باشی. من گفتم انیمیشن کار نمی کنم چون کسی انیمیشن را جدی نمی گیرد و پول هم نمی دهند، ولی او اصرار کرد و به همین دلیل وقتی به ایران آمدم نزد دوستان آمدم.
در حوزه انیمیشن هزینه ها حداقل سه برابر سینمای زنده است و باید همه چیز را از ابتدا خلق کنی و این پروسه کار را طولانی تر و پرهزینه تر از سینمای زنده می کند. من هم خدمت دوستان همین مقولات را مطرح کردم ولی دیدم بچه های خوبی هستند که بیشتر از این پول ندارند و حمایت جایی را هم ندارند. تفاوت دستمزدی که من گفتم با آنچه اینها می گفتند خیلی فرق می کرد، من هم با خودم عهد بسته بودم که انیمیشن کار نکنم ولی دیدم کار خوبی است و اینها قیافه هایشان اشتباه برانداز است وگرنه حمایت جایی را ندارند.
همه عوامل پست پروداکشن حرفه ای بودند ولی می دانستیم که باید کمک کنیم. من در سینمای مستقل هم این کار را می کنم. اتفاقا انیمیشن هم باید حمایت شود چون مخاطبت کودک است و زیرساخت های اجتماعی را کودکان می سازند و برای فرهنگسازی باید روی آنها سرمایه گذاریم و ما همیشه متاسفانه معکوس عمل می کنیم.
محمدیان: من یک خاطره ای بگویم از روزی که آقای مهدوی برای بستن قرارداد آمدند. ایشان یک رقمی می گفت و آقای جعفری دایما پایین تر می آمد و من با خودم گفتم الان آقای مهدوی ناراحت می شود ولی ایشان گفت خیلی خوشحال می شوم ادامه بدهید.
مهدوی: همین که بچه ها تصمیم گرفته بودند کار کنند برای من خیلی ارزشمند بود. من متوجه شدم همین هزینه هم در سبدشان نیست. ضمن اینکه مبالغ در نظر گرفته شان به دستمزدهای سینما نزدیک بود ولی این را پیش بینی نکرده بودند که در حوزه انیمیشن رقم ها فرق دارد.
جعفری: ما سطح دستمزدها را اینگونه پیش بینی نکرده بودیم.
ادامه دارد...