به گزارش خبرنگار مهر، آیین افتتاحیه هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران عصر امروز با حضور سید عباس صالحی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در فرهنگستان هنر برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، مجید غلامی جلیسه دبیر هفته کتاب در سخنانی با اشاره به اینکه مردم ایران را از سالها و قرن‌ها قبل با عنوان کتاب می‌شناسم، گفت: مایه خوشحالی ماست که از قدیم‌الایام کتاب نقش مهمی در زندگی ما داشته است و آثار متنوعی در این قالب ارائه شده است. امروزه نیز بسیاری از فعالیت‌های ما در جامعه بر بنیان کتاب شکل گرفته و مردم ایران هم از باب ایرانی بودن همواره کتاب را گرامی داشته‌اند.
جلیسه ادامه داد: ما می‌دانیم که در سال‌های اخیر وضعیت مطالعه در کشور ما نامطلوب بوده، اما نکته حائز اهمیت این است که مردم ما به کتاب علاقه دارند و تنها باید بهانه‌ای به دست آورد تا آنها را به این سو کشاند.
وی در همین زمینه افزود: در دو سال اخیر شاهد ثباتی نسبی و امیدوارکننده در حوزه نشر هستیم. افزایش عناوین نشر کتاب به معنای آن است که وضعیت نشر ما رو به بهبود و ثبات است. افزایش ۱۳ درصدی رشد کتابهای منتشر شده در سال ۹۳ مؤید همین موضوع است.
مدیرعامل خانه کتاب تصریح کرد: این روزها به باور من امید دادن و تشویق کردن مردم به مطالعه مناسب‌تر از ناامیدی و سیاه‌نمایی است. باور کنیم که مردم به مطالعه علاقه دارند، اما مشکلات دسترسی آنها به کتابهای خوب را سخت کرده است. هفته کتاب باید بهانه‌ای باشد تا مردم به کتابخوانی تشویق شوند و مثبت‌اندیشانه‌تر به این مسئله توجه شود و به همه یادآوری شود که چه پشتوانه خوبی در این حوزه پیش‌روی ماست.
مشرق زمینی‌ها هیچ گاه «لاکتاب» نبوده‌اند
در ادامه مراسم، علی معلم دامغانی رئیس فرهنگستان هنر نیز در سخنانی عنوان کرد: بشریت و مشرق زمینی‌ها هیچ گاه «لاکتاب» نبوده‌اند، اما هنوز چیزی در حرف گذشتگان در این زمینه افزوده نشده است.
معلم افزود: در کلمه کتاب دو چیز قابل تشخیص است، نخست عبارت تاب که به معنای نورانیت است و دیگری آب که تشنگی را از بین می‌برد. جهان نیز در باورهای کهن نتیجه به هم رسیدن دو رودخانه نور و آب است.
رئیس فرهنگستان هنر تصریح کرد: آنهایی که در کار کتاب هستند، در مزرعه نور مشغولند. اگر گفته شده است مداد علما بالاتر از خون شهداست، به این خاطر است که مداد علما به دنبال انتشار نور است و خون شهدا چه بسا تنها برای نگهداری از یک جغرافیا است.
فرصت‌ها و توفیقات در عرصه نشر را نادیده نگیریم
در ادامه این مراسم، سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سخنانی با اشاره به اینکه فرصت‌ها و توفیقات ایران در عرصه نشر امری قابل توجه است و نباید آن را نادیده گرفت، عنوان کرد: با وجود اینکه در دهه‌های متوالی نشر ما فرصت‌های متوالی و روند رو به رشدی داشته، اما واقعیت‌گرایی اقتضا می‌کند که این حوزه‌ها درست دیده شود. این به معنای آن است که بپذیریم همه عناوین چاپ شده در کشور جذاب نیستند و البته عناوین فاخر هم نایاب نیستند.
صالحی ادامه داد: سرانه عناوین کتاب در دهه اخیر در کشور رشد خوبی داشته است. ما در سال ۷۳ به ازای هر ۱۰ هزار نفر ۱.۸ عنوان کتاب داشته‌ایم که این آمار در سال ۸۴ به ۷.۵ عنوان و در سال ۹۳ به ۹.۳ عنوان رسیده است. البته من قبول دارم در این میان ضد کتاب و شبه کتاب هم در این آمارها وارد شده، اما جفاست که خیل عظیم ناشران صبور را نبینیم.
وی افزود: از حیث موضوعی نیز امروز می‌توانیم بگوییم که حرف‌های جدی برای گفتن داریم. موضوعات دانشی ما تراکم یافته و می‌شود به آن اتکا داشت. همچنین حضور مؤلفان زن در بحث تالیف و ترجمه هم رو به رشد بوده که به معنای آن است که نگاه تحقیرآمیز به این مسئله نداشته‌ایم و با غفلت از آن عبور نکرده‌ایم.
مراقب باشیم در پساتحریم سر فرهنگ کلاه نرود
معاون فرهنگی وزیر ارشاد در عین حال تصریح کرد: من فردی نیستم که بخواهم ناامیدی و یأس را در جامعه پراکنده کنم، اما این روزها در دوران پساتحریم، حوزه اقتصاد معنای تازه‌ای پیدا کرده است و باید مراقب باشیم که در این دوران بر سر فرهنگ کلاه نرود. در این روزها که ورق‌های تاریخی در تاریخ کشور زده می‌شود، باید از کمبودها، مظلومیت‌ها و معصومیت‌های اهل فرهنگ بیشتر بکاهیم.
وی ادامه داد: در این مقطع خاص و در شرایطی که کشور در حال تحول است، باید نگاه جدی‌تری از دریچه اقتصاد به فرهنگ داشته باشیم. باید حرفی را به صراحت گفت که نیمه دیگری از یک لیوان است و آن این است که در آستانه تدوین برنامه ششم توسعه و در شرایط تدوین بسته خروج از رکود و پساتحریم، اهالی فرهنگ می‌بایست حضور فعال‌تری در این بخش داشته باشند و سهم‌خواهی در حوزه کتاب باید تبدیل به یک مطالبه سراسری شود تا همه بدانند همه چیز کشور نان نیست، بلکه کتاب حکم نان و آب را توأمان دارد.
صالحی در همین زمینه به وضعیت ناگوار شمارگان کتاب اشاره کرد و گفت: در سال ۷۳ به ازای هر ۱۰ هزار نفر یک جلد کتاب در کشور موجود بود که این رقم در سال ۸۴ به ۳.۳ و امروزه به ۱.۹ رسیده است که نشان از تهدید جدی برای حلقه‌های مختلف نشر است و می‌تواند خطرساز و خطرخیز باشد.
وی در همین زمینه با ارائه آماری مبنی‌بر کاهش سرانه مطالعه کشور آلمان نیز گفت: قبول داریم که این مسئله کم و بیش در همه جای دنیا در حال اتفاق است، اما مشکل آن برای ما مضاعف است، به طوری که اگر در سال ۷۳، ۱۳ صدم درصد از تولید ناخالص داخلی سهم بازار کتاب بود و در سال ۸۰، ۲۴ صدم درصد، امروز و بر اساس آمار می‌دانیم که در سال ۹۳ این سهم به ۱۲ صدم درصد رسیده است.
تهدیدات حوزه نشر اندک نیست
صالحی تصریح کرد: علی‌رغم توفیقات اندکی که در نشر داشته‌ایم، باید بدانیم تهدیدات این حوزه اندک نیست. اگر کتاب را مبدا و عصاره تمدن می‌دانیم، اهالی سیاست ما هم باید به باور جدی درباره توجه به آن برسند.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد همچنین گفت: من این حرفها را نمی‌زنم که باری از دوشم کم شود، بلکه آنها را می‌گویم که همراهی بطلبم. همه باید دست به دست هم دهیم و برای این کانون مدنیت در کشور تلاش روزافزون کنیم.
در پایان این مراسم جمعی از خادمان نشر کشور به این شرح تجلیل شدند.
امیر حسین‌زادگان مدیر نشر ققنوس، سیدحسن برقعی مدیر انتشارات نصایح، محمد مجری‌سازان طوسی مدیر خدمات فرهنگی آثار، داریوش بارانی قیصرآبادی مدیر کتابفروشی مهرگان، ابراهیم سپاهانی مدیر کتابفروشی فرهنگسرا، نوش‌آفرین انصاری دبیر شورای کتاب کودک، محمدتقی حق‌بین پیشکسوت عرصه توزیع، محمدحسین تسبیحی و حجت‌الاسلام سیدمحمد رضا حسینی جلالی از جمله چهره‌های تجلیل شده در این مراسم بودند.